BST Kho Tàng Thơ Đặc Sắc Của Cao Bá Quát Phần 6

Không chỉ là một vị quan được lòng dân chúng mà Cao Bá Quát còn là một nhà thơ kiệt xuất với rất nhiều bài thơ để lại ấn tượng sâu sắc cho người đọc. Sau đây, để tiếp nối BST Kho Tàng Thơ Đặc Sắc Của Cao Bá Quát Phần 5 xin mời các bạn theo dõi phần sau ngay bây giờ nhé!

Ký hận cổ ý kỳ 1 寄恨古意其一

Đoạn bồng phi nhứ lưỡng vô căn,

Tích biệt tần đề vị tử ngôn.

Độc hạc bất tằng tiêu kính ảnh,

Viễn sơn hà sự phá my ngân.

Thư thành hận tự không đề huyết,

Tửu tuý ly bôi tức mộng hồn.

Liệu đắc lữ đình phân thủ hậu,

Kỷ hồi phong vũ ám tây thôn.

Dịch nghĩa

Cỏ bồng đứt, sợi bông bay, cả hai cùng là lìa gốc,

Đau lòng vì ly biệt, nên thường nói những lời như dối dăng.

Con hạc lẻ không hề quên chiếc bóng trong gương,

Dãy núi xa việc gì lại lộ ra vẻ lông mày rời rạc,

Chữ hận viết xong cứ khóc hoài đến nỗi trào máu,

Chén phân ly nhắp say là hồn vào cõi mộng.

Tưởng tượng sau khi chia tay ở chốn lữ đình,

Đã bao trận gió mưa làm cho xóm tây ảm đạm.

Ký hận cổ ý kỳ 2 寄恨古意其二

Dư sinh ky bạn chỉ vi danh,

Cánh trước ly tư nhất đoạn tình.

Kết tập vị trừ ưng nhĩ nhĩ,

Si tâm tương chiếu nại khanh khanh?

Hoàng hoa sương lý tha thì lệ,

Bạch nhạn phong tiền cựu lữ thanh.

Hàn diệp thu vân vô hạn sự,

Bất kham đề oán mãn giang thành.

Dịch nghĩa

Đời ta bị ràng buộc chỉ vì chút danh nhỏ,

Lại vương thêm một mốt tình thương nhớ biệt ly.

Thói quen chưa bỏ hết, đành hãy như thế,

Lòng ngây thơ đã hiểu thấu nhau, nhưng biết làm sao hỡi mình?

Hoa vàng đẫm sương, tưởng nhớ ngấn lệ ngày trước,

Nhạn trắng kêu trước gió, mơ màng tiếng bạn gọi mình.

Lạ rụng mây thu, kể ra biết bao nhiêu chuyện,

Không nỡ đem nỗi oán hờn mà đề khắp chốn giang thành!

Ký hữu Phương Đình Gửi bạn Phương Đình

Thập niên ác bút phí quang âm

Đồ bão tiên ưu hậu lạc tâm

Thân sự dữ vân tranh tụ tán

Thế cơ như thủy trục thăng trầm

Cố viên cúc tĩnh thu ưng trưởng

Tiểu các mai hàn dạ độc ngâm

Tự tiếu đa tình tiêu vi đắc

Phù danh hoàn khước ngộ tri âm

Ký Lê Bảo Xuyên Trấn Tây quân thứ 寄黎寶川鎮西軍次

Chinh nhân đầu bạch vị quy lai,

Hán thuỷ quan san hoạ giốc ai.

Tức chiến dao truyền tam đạo hịch,

Tư hương khước vọng tứ thành đài.

Thanh thu cựu xã tằng khan yến,

Hàn dịch tiên xuân dĩ báo mai.

Thánh chủ tức kim vô khí vật,

Hải ngung tân phóng trọng tường hồi.

Ký Lê Hy Vĩnh kỳ 1 寄黎希永其一

Trữ phúc biên sinh tứ,

Tiềm tâm Đổng tử duy.

Cổ thư tồn cổ đạo,

Ngô hữu tức ngô sư.

Dụng chuyết hà thương nhã,

Đam nhàn bất tự khi.

Nhất sàng chân tỉnh sự,

Khả thị uý nhân tri.

Ký Lê Hy Vĩnh kỳ 2 寄黎希永其二

Vi khách dị qua nhật,

Ngôn giao năng kỷ nhân?

Gia kê bất khả yếm,

Dã hạc cố nan thuần.

Sơn ám vân thường vũ,

Hải minh phong dục trần.

Hám vi trường diện tự,

Đồ khủng cách phương lân

Ký Nguyễn cố hữu hồi tịch 寄阮故友回藉

Ký Nguyễn cố hữu hồi tịch

Mặc Trì túc tích cộng đề giao,

Thác lộng thương minh thập trượng đào.

Kỳ ký tự quân nan phục lịch,

Liêu diêu tiếu ngã vị an sào.

Hoạn đồ tối thị tiên tinh thiểu,

Thế lộ thành tri bất trước cao.

Dục tá đại quan tiêu lữ muộn,

Khước tu tuyền thạch hướng nhân trào.

Lạc hoa 落花

Đỗ quyên thanh lý vũ mông mông,

Nhất dạ chi đầu khấp lạc hồng.

Xuân sắc khả liên lưu bất trú,

Tiếu tha bạc hãnh giá đông phong

Lạc Sơn lữ trung 樂山旅中

Điều đệ sơn a thập nhất hài,

Hành hành bất đoạn tứ du tai!

Dã yên thuý tảo thiên phong tận,

U giản thanh truyền vạn mộc lai.

Điểu dục biệt nhân phi khứ chuyển,

Hoa năng tống khách lạc thời khai.

Thiếu niên tật tẩu chung hà sự?

Uý lộ man man trước lữ hoài!

Dịch nghĩa

Mười một khúc quanh hẻm núi xa tít tắp,

Đi rồi đi không ngừng nghĩ lan man.

Khói xanh ngắt của đồng nội quét lên cả nghìn ngọn núi,

Tiếng nước chảy của khe ẩn khuất truyền lại từ vạn cây.

Chim muốn xa người vừa bay đi vừa hót,

Hoa như tiễn khách, nở lúc rụng.

Tuổi trẻ chạy nhanh, rốt cuộc được việc gì không?

Sợ đường xa dằng dặc bám chắc nỗi niềm lữ thứ.

Lan vi quân tử 蘭比君子

Nhã khiết phù quân tử,

U lan phẩm tối lương.

Kỳ nhân nguyên tỷ ngọc,

Thử quốc hợp danh hương.

Hữu vị đồng tâm khế,

Vô ngôn cánh thể phương.

Ca hoài cầm tháo khúc,

Từ ức mộng tao chương.

Nhập thất chi đồng hoá,

Bái đình chỉ tịnh dương.

Luận giao khoa Cửu Uyển,

Vấn tấn đáo Tam Tương.

Hoa ngoại cô tiêu viễn,

Phong tiền khứu vạn niên.

Hà như không cốc lý,

Nữu tẫn bạn dung thường.

Lập xuân hậu nhất nhật tân tình 立春後一日新晴

Khứ nhật xuân lai phá cựu hàn

Kim triêu hồng tử đấu thiên ban

Hà đương thế sự như hoa sự

Phong vũ giang san tận cải quan

Long Thành lãm thắng hữu cảm 龍城覽勝有感

Đệ nhất phồn hoa thử cựu kinh,

Nùng sơn, Nhị thuỷ tối cao thanh.

Thiên niên thành quách không kim cổ,

Thập lý nhai phường lão tử sinh.

Hàn thực hầu gia yên sắc đạm,

Hương phong tửu điếm liễu hoa minh.

Bất kham phiếm đĩnh Tây hồ nguyệt,

Cố quốc tà dương địch sổ thanh

Lỗ Trọng Liên nghĩa bất đế Tần 魯仲連義不帝秦

Đại nghĩa thuỳ thiên cổ,

Hứng hoài Lỗ Trọng Liên.

Chí nhân khinh thế tứ,

Niệm bất đế Tần kiên.

Triệu Thắng không trù sách,

Tân Viên lũ tỵ diên.

Khí thôn Hàm Cốc ngoại,

Thế đạt tổ long tiền.

Khảng khái hồng như thổ,

Quang minh nhật cộng huyền.

Thử công năng phó hải,

Kình tiết dục kình thiên.

Hổ thị viêm uy trước,

Ngư đầu tính tự truyền.

Hào đàm vi tốt giải,

Khứ hĩ cánh phiêu nhiên.

Lục nguyệt thập ngũ dạ nguyệt hạ tác phụng ký chư cố nhân 六月十五夜月下作奉寄諸故人

Ky lưu lưỡng thiên thứ,

Thập kiến hải nguyệt viên.

Nguyệt cận bất cải sắc,

Khách cư hành dĩ biền.

Ngã dục sáp song sí,

Phi bộ lăng tử yên.

Lộ phùng Ngô tiên nhân,

Ấp ngã quế thụ biên.

Tương kiến vị khoản khúc,

Tự thoại dư sinh tiền.

Ngữ tế liễu bất ký,

Huy thủ nam phong điên.

Quy lai nhất trường khiếu,

Bả tửu dục vấn thiên.

Thiên cao bất khả vấn,

Thả phú “Tù sơn” thiên.

Lưu viện du nguyệt văn đắc tái phát Đà Nẵng, thị dạ đồng Vũ Hoài Phủ thống ẩm

Thử sinh quy lộ chuyển du du,

Lão khứ văn chương bất tự mưu.

Trục khách dĩ an tiều tử cước,

Thi ông nhưng thị phối quân đầu.

Hương kiều phong vũ nan vi dạ,

Đà Tấn vân sơn tiệm giác thu.

Tha nhật sầu tâm đãi quân ký,

Ngũ Khê minh nguyệt Dạ Lang chu

Mộ kiều quy nữ 暮橋歸女 • Cô gái qua sông chiều

Tư lường hàn khổ vị đương ky (cơ),

Khang ngột như châu khước điển y.

Phong lộ quá kiều hồn bất ác,

Ỷ môn ưng hữu vọng nùng quy.

Dịch nghĩa

Lo lắng rét khổ chưa bằng đói,

Tấm cám (đắt) như châu ngọc, lại phải cầm áo.

Gió sương (thổi và rơi lúc) qua cầu (nhưng) hồn nhiên không ghét,

(Vì) đang có kẻ tựa cửa trông nàng về

Mộng vong nữ 夢亡女 • Mơ thấy người con gái đã mất

Thân viễn ngô đương bệnh,

Tư nhi mỗi tiết ai.

Hốt nhiên trung dạ mộng,

Sậu kiến lệ như thôi.

Y phục hàn nhưng phá,

Dung nhan thảm bất khai.

Thái diêm bần vị khuyết,

Tân khổ nhữ quy lai!

Dịch nghĩa

Cha mẹ xa, mình thì đang ốm

Nhớ con mà vẫn phải nén đau thương

Bỗng nhiên trong giấc mơ lúc nửa đêm

Nhác trông thấy con mà nước mắt giàn giụa

Áo quần đã không đủ ấm lại rách

Nét mặt buồn bã không tươi

(Con ạ!) Nhà ta tuy nghèo nhưng dưa muối vẫn không thiếu

Dù có đói khổ thì con hãy cứ trở về!

Nhàn vịnh 閑咏 • Vịnh nhàn

Bần bệnh niên lai độc tự ta,

Du du vô kế nại thiên hà.

Bất vi vật luỵ tâm do thiết,

Khước bị bi xâm mấn dục hoa.

Mạc triển nhất trù mưu quốc thiểu,

Do hoài tam đấu vị thân đa.

An tri bất ngộ Đường Ngu thánh,

Tiếu sát hà nhân vị lãng ca.

Dịch nghĩa

Từ một năm nay, vừa nghèo vừa ốm, chỉ tự phàn nàn,

Biết tính sao đây, việc đời vô tận, làm gì được trời!

Không cho những việc tầm thường làm lụy, lòng ta vốn như sắt,

Nhưng lại được nỗi lo phiền tràn lấn, làm cho tóc muốn điểm hoa.

Một toan tính nhỏ cũng không thi thố được, giúp nước thực là ít ỏi,

Vẫn phải bận lòng vì ba đấu gạo, lo thân đã quá nhiều.

Biết đâu sẽ không gặp được vua hiền như vua nhà Đường, nhà Ngu

Chết cười cho ai đó những vì thế mà nghêu ngao!

Nhị thập tam dạ khán nguyệt hoạ Phan Hành Phủ kỳ 1

Bả kính sương nga trắc nhãn khuy,

Tự liên u độc tự kiều si.

Khởi tri bắc quách cô ngâm dạ,

Cánh thị tây song ngưỡng diện thì.

Nhiệt thời tác 爇時作 • Làm lúc trời nóng

Dạ dạ lâm thường điện,

Triêu triêu hải bất minh.

Xích vân đôi dã khởi,

Bạch cước phạm sa hành.

Vũ phiến tam phân tục,

Sa sam nhất ác khinh.

Canh đồng tiêu thụ để,

Thời hữu giá cô thanh.

Dịch nghĩa

Đêm đêm rừng thường có ánh chớp

Sớm sớm biển không reo

Mây đỏ nổi đống trên đồng

Chân trần lún trong cát

Quạt lông ba phần tục

Áo lót the nhẹ một nắm

Luân phiên dưới gốc cây khô cháy

Thi thoảng có tiếng chim đa đa (vang lên)

Ninh Bình đạo trung 寧平道中

Giang tự mỹ nhân thanh luyện đới,

Sơn như tuý khách bích loa bôi.

Tương khan phong nguyệt câu vô tận,

Chỉ khủng thi ông bất khẳng hồi.

Phạn xá cảm tác 飯舍感作 • Cảm tác ở hàng cơm

Thiên hạ phỉ bạc nhân

Vô như phạn xá tử

Đương khách vị trú thời

Tiền giai yêu khách chỉ

“Hữu thiện vị quân cam

“Hữu chẩm vị quân mị”

Đãi khách dĩ trú thời

Xá nhân hướng tiền ngữ

Quân ký cật ngã xan

Quân ưng hậu ngã lợi

Thường phạn điểm tiền thanh

Xá nhân tâm biệt ký

Thái tảo xúc khách hành

Bất dung thấu thanh thủy

Khách nhân nhược thiểu đình

Xá nhân mạ thanh khởi

Vị tri hà trân trọng

Ký lợi hà yếm bỉ

Toán lai thử xá nhân

Ái lợi bất ái sĩ.

Dịch nghĩa

Kẻ tệ bạc trong thiên hạ

Không ai như anh hàng cơm

Khi khách chưa ở trọ

Trước thềm kèo nài khách dừng chân

“Có cơm ngon cho ông xơi,

“Có gối êm cho ông ngủ”

Sau khi khách ở trọ rồi

Chủ quán liền đến nói

“Ông đã ăn cơm hàng tôi,

“Xin ông cho lời nhiều”

Trả tiền cơm xong rồi

Chủ quán lại có ý khác

Sáng thiệt sớm giục khách đi

Không cho được ngụm nước trong súc miệng

Khách mà chậm trễ một chút

Chủ quán lên tiếng chửi

Khi chưa biết được khách, sao mà trân trọng thế

Lấy được lợi rồi, lại thật là thô bỉ

Coi ra chủ quán này

Thích lợi chứ không yêu gì kẻ sĩ

Phế tỉnh 廢井 • Giếng bỏ hoang

Nhất tỉnh đương song thiển tự điền,

Thuỳ giao bất tự sử nhân liên.

Dạ lai vũ thuỷ sinh tam xích,

Dã hoán Ngu khê hoán Mạn tuyền.

Dịch nghĩa

Một cái giếng ngay bên song cửa, nông như ruộng

Ai khiến cho giếng không có nước uống để người ta thương lòng

Mưa đêm, nước đầy ba thước

Nên người gọi là “Khe Ngu” hay “Suối tràn”

Phó Nam cung, xuất giao môn biệt chư đệ tử

Du du từ cố quốc,

Mạn mạn hướng trường lộ.

Xuất giao thiên vi lương,

Hành sắc đới sơ vũ.

Đệ tử tống ngã hành,

Tương tuỳ bất nhẫn trụ.

Khởi thị nhi nữ tình,

Yểm diện lệ như vũ.

Ức ngã tích niên du,

Dĩ vi phù danh ngộ.

Thử biệt hựu an chi?

Vãng sự không hồi thủ.

Nhập thế hữu văn chương,

Đào danh hà sở mộ?

Đa tạ chư thiếu niên,

Luyến ngã độc an thủ?

Quá Bình Định dương phận vọng Cù Mông sơn

Nam phong dạ tác đào thanh,

Ký đắc Cù Mông lĩnh ngoại hành.

Hiểu vọng quần sơn hoành nhất đái,

Ức phong khúc xứ cựu ao binh.

Dịch nghĩa

Đang đêm nổi gió nồm, sóng gầm dữ dội,

Biết rằng đang đi qua bên ngoài núi Cù Mông.

Sáng sớm thấy những ngọn núi đứng thành một dãy ngang,

Tại chỗ khúc khuỷu của bao nhiêu ngọn núi đó, đã từng diễn ra những trận kịch chiến.

Quá Dục Thuý sơn 過浴翠山 • Qua núi Dục Thuý

Thiên địa hữu tư sơn,

Vạn cổ hữu tư tự.

Phong cảnh dĩ kỳ tuyệt,

Nhi ngã diệc lai thử.

Ngã dục đăng cao sầm,

Hạo ca ký vân thuỷ.

Hữu ước nãi vi tư,

Phàm sự đại đô nhĩ.

Dịch nghĩa

Trời đất có núi này

Muôn thuở có chùa này

Phong cảnh thật đẹp lạ

Mà ta cũng đã đến đây

Ta muốn lên núi cao đó

Hát vang gửi mây nước

Ước thế mà chẳng được

Thường thường mọi sự đều như vậy

BST Kho Tàng Thơ Đặc Sắc Của Cao Bá Quát Phần 6 đã gửi đến các bạn những bài thơ vô cùng đặc sắc. Hãy đón xem phần 7 nhé! Còn rất nhiều tác phẩm đang chờ bạn khám phá đấy! Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết của chúng tôi!

Theo Thuvientho.com