Thư viện thơ
“Làng tớ ấy à…”
Các cậu kể chuyện làng thích quá!
Những rặng tre ôm vùng làng Bắc Bộ
Những đồi chè mở suốt đất Trung du
Bóng cây đa, quán nước, mái đình chùa
Nhịp cầu đá nhẵn mòn từng phiến đá
Mỗi miền làng là một pho lịch sử
Bao thăng trầm mới kể đã nghe say.
Làng tớ à! Tớ biết kể gì đây?
Cái làng bãi cửa sông, nước và bùn mặn chát
Tớ xa làng, mặn – là điều nhớ nhất.
Mặn miếng cơm, mặn cả nước pha trà
Gió mặn rồi lại nắng mặn trên da
Người sắt lại như đồng hun, đá đẽo
Tháng gió hanh lúa bạc đòng, khoai héo
Tháng gió nồm sương đọng muối trên vai.
Làng mới sinh chẳng có chuyện lâu dài
Cây đa chưa xanh, cây đề còn trẻ
Không có miếu thổ thần ông bình vôi sứt mẻ
Thổ thần còn vác đất ngoài đê.
Đây là nhưng lão nông – thuở các cụ tìm về
Đất làng tớ chỉ toàn sú vẹn
Cái gọng vó cắm lên thành mái lều, mưa giột
Lấy sắn khoai mà vượt thổ dựng làng
Cả đời người các cụ phải gian nan
Mới có được cái làng sinh ra tớ.
Làng gần biển mùa nào không bão gió
Làng các cậu hiu hiu, làng tớ tốc nhà rồi
Mái còi phải lợp dày, tường đất thấp nhỏ nhoi
Cái nhà ở trông vào như cái tổ
Đêm khó ngủ cũng vì con sóng vỗ
Sóng vô hồi làm tớ nghĩ lan man
Đất cửa sông, dân chín họ mười làng
Có Phát Diệm, có Hưng Yên, Phủ Lý…
Cái năm đói đi hàng đàn hàng lũ
Chỗ cùng trời thành chỗ sống nuôi nhau.
Tớ xa quê cũng là mới lần đầu
Đêm thứ nhất, tớ nằm, tớ khóc
Cái làng nhỏ cửa sông, ôi mùi bùn mùi đất!
Tớ muốn về đi chăn vịt ngoài đê
Con nước lên đi kéo còi theo bè
Tớ muốn ngụp vào vị làng mặn chát!
Các bạn tớ giờ vẫn đang vác đất
Làng lấn dần ra mãi phía khơi xanh
Con đê quai mười năm đắp một lần
Mười năm đủ một lớp người khôn lớn
Lại rửa mặn, khử chua, lại bùn lầy, gió chướng
Đê quai xong thì phù sa lại đến
Suốt đời người luôn cứ bắt đầu đi.
Đây là điều mỗi bận nghĩ về quê
Tớ lại thấy rằng mình không xa nó
Cái vị mặn của bùn lầy lắng biển
Vẫn nguyên còn trong vị mặn mồ hôi
Tớ đi xa, dẫu hết cả đời người
Thì tớ cũng đang cùng doi đất tiến.
Cái làng tớ chưa có gì thành chuyện.
Kể chuyện làng chẳng lẽ kể mồ hôi
Còn cái mặn xót da thì các cậu biết rồi
Chỉ cần nếm một lần trong vị muối.
Tiền Hải, 6/1973
