Lưu Quang Vũ với tập thơ Bầy ong trong đêm sâu (1993) Phần 2

Mời bạn đọc cùng theo dõi và cảm nhận phần tiếp theo của tập thơ Bầy ong trong đêm sâu (1993) của nhà thơ Lưu Quang Vũ. Với những vần thơ trữ tình mộc mạc, thể hiện tâm tư tình cảm của tác giả trong thơ.

Lý thương nhau

Con cá rô nằm vũng chân trâu

Đồng mưa nước trắng

Bàn tay em mát lạnh

Bây giờ đâu?

Ngón tay xanh xao

Nắng chiều kẽ lá

Ngón tay gầy nhánh mạ

Anh không còn nắm nữa

Bây giờ đâu?

Lý thương nhau

Câu hát chiều dông trước

Gà con cỏ ướt

Chân vàng run run.

Đã trót thương em

Làm sao xa được

Thôi em đừng khóc

Đường dài nắng chang.

Muốn bỏ đi tất cả

Mặc trống đánh ngũ liên

Mặc quan sai xuống thuyền

Vứt bao vàng bẻ giáo

Anh ở lại cùng em.

Nếu đường đừng xa thế

Nếu em chẳng mạ xanh lá bé

Nếu anh không giếng thẳm rơi gầu.

Ích chi đâu

Đành ngoảnh mặt cúi đầu

Thôi đừng thương mến nữa

Thôi tiếng hát chớ nghẹn ngào trong gió

Lý thương nhau…

Khúc hát

Mưa ướt lá đài bi

Trúc xinh cơn gió dập

Chị hai đứng một mình

Qua lối tôi ngẩn ngơ.

Làng tôi cách bãi xa

Châu chấu nằm trên cỏ

Tôi có gian nhà nhỏ

Nở vàng hoa mướp leo.

Tôi mê cô đào chèo

Tôi bỏ cả làm ăn

Khoác bị lang thang

Dọc bờ sông trắng xoá.

Chị hai không yêu

Lòng tôi cứ nhớ

Chị hai có dạ nào

Qua lối vẫn làm ngơ.

Tôi bỏ ruộng bỏ nhà

Bỏ làng tìm lên phố

Tôi đứng ngoài cổng chợ

Chẳng thấy chị hai về.

Mưa đổ cành tre

Ấo quần tôi rách rưới

Những cô buôn nâu bán vải

Những bà đi chợ cười tôi

Những người lính gác đánh tôi vào mặt

Tôi đợi bạn tình chẳng gặp

Dao đâm muối xát

Tôi trở thành điên dại bạn tình ơi

Tôi lậy bạn đừng cười

Lòng tôi không giăng gió

Nhưng gặp người gió giăng

Tôi bắt ông trăng rằm

Bỏ vào trong áo

Tôi thương con sáo sậu

Chết rũ giữa lồng nan

Các em bé ngoan

Đừng theo tôi vứt bùn lên áo

Đừng ném gạch xuống đầu tôi chảy máu

Hãy nghe tôi hát đôi lời

Tình dậu tình ôi

Ngực đau, trống vỡ

Điều tôi tin cõi đời này chẳng có

Cô đào chèo xa lạ

Sao tôi còn nhớ mong

Bẻ gậy làm đàn

Tôi gẩy tịch tình tang

Trăng lặn, canh tàn

Giọng tôi khản đặc

Tôi ngồi ôm mặt khóc

Chị hai nào có nghe.

(Ngày rét 1972)

Mắt một mí

Mắt một mí ngồi tựa mạn thuyền

Lòng như sóng vỗ

Con sáo sang sông bạt gió

Cánh cò lặn lội đồng xa.

Mắt một mí nhìn sau lá thưa

Soi mảnh gương tròn trong nón

Đồi rậm trồng khoai giếng sâu nuôi bống

Miếng ngọt bùi dâng mẹ nhường em.

Mắt một mí ngày nắng đêm sương

Đường dài gánh nặng

Áo nâu non bùn lấm

Mồ hôi đầm tóc mai.

Mắt một mí bỏ nhà theo trai

Dì mắng thầy la chẳng sợ

Gửi áo thay lời thương nhớ

Qua cầu ai nỡ đánh rơi.

Mắt một mí tiễn chồng ra trận

Vai vác gươm, tay xách nón

Áo lông ngỗng, đá vọng phu

Ru con gió mùa thu

Năm canh chầy thức trắng.

Mắt một mí, người ơi người ở đừng về

Hun hút bờ đê

Đứng ngồi đống lửa

Thương em cháy lòng cháy dạ

Đất nghèo thân bống long đong

Biết nhau từ thửa buông thừng

Từ khi mót lúa

Sao em còn dặn chi hoài

Xa em nào nỡ

Đứng ngồi với ai?

Có những lúc

Có những lúc tâm hồn tôi rách nát

Như một chiếc lá khô như một chồng gạch vụn

Một tấm gương chẳng biết soi gì

Một đáy giếng cạn không một hốc mắt đen sì

Trời chật chội như chiếc lồng trống rỗng

Thành phố đầy bụi bặm

Những mặt người lì nhẵn chen nhau.

Tôi biết làm gì tôi biết đi đâu

Tôi chẳng còn điếu thuốc nào

Đốt lên cho đỡ sợ

Yếu đuối đến cộc cằn thô lỗ

Tôi xấu xí mù loà như đứa trẻ mồ côi

Tình yêu trong lòng tôi chẳng ích lợi cho ai

Những gì mọi người cần, tôi chẳng thiết

Tôi khao khát yêu người

Mà không yêu sao được

Cuộc đời như một mụ già dâm đãng

Một núi giây thừng bẩn thỉu rối ren

Tôi chán cả bạn bè

Mấy năm rồi họ chẳng nói được câu gì mới

Tôi bỏ ra đi, họ ngồi ở lại

Tôi đi một mình trong phố vắng ban đêm

Tôi chẳng dám về gian phòng nhỏ của em

Tấm áo đẹp của em và chiếc đồng hồ em xinh xắn

Mặt tôi âm u như khu rừng rậm

Nghe em cười giữa bè bạn đông vui.

Những bức tường dựng đứng quanh tôi

Có những lúc tôi xuôi tay đuối sức

Nhưng từ đáy nỗi buồn tôi thăm thẳm

Một cái gì như nhựa thắm trong cây

Một cái gì trắng xoá tựa mây bay

Là hoa gạo của lòng tôi chẳng tắt

Tôi đập tay lên bức tường lạnh ngắt

Dù tiếng tôi chỉ một người nghe

Tôi phải đốt lên một cái gì

Cho sáng rực giữa chênh vênh vực thẳm

Dẫu bao lần người làm tôi thất vọng

Tôi vẫn yêu người lắm lắm người ơi

Tình yêu tôi như một tiếng chuông dài

Làm run rẩy hoa hồng trên ngực nắng.

1972

Những chữ…

Những chữ đẹp ngày xưa giờ đã bỏ tôi rồi

Mở trang thơ chúng biến đi đâu cả

Chữ biển chữ trời từ cây xanh từ hương cỏ

Từ bình minh, hạnh phúc, tình yêu

Những chữ ngọt ngào lộng lẫy gọi kêu

Tôi dùng chúng quen tay đến nhẵn mòn sờn rách

Không chịu theo tôi, chúng rủ nhau nổi loạn

Tôi bán chúng nhiều lần, nay chúng chống lại tôi.

Còn lại trên trang giấy mênh mông những chữ trần truồng

Những chữ như đinh nhìn tôi sắc nhọn

Chữ gầy guộc, chữ bùn lầy, cống rãnh

Từ ho lao, giận dữ, than tro

Tên những bông hoa thường mọc trên mồ

Tên những con chó hoang, những quả bom, những đứa giết người, những thằng lừa dối

Tên những dãy phố nghèo u tối

Những bàn tay đang mọc dậy âm thầm

Những chữ xưa giờ đã bỏ tôi đi

Đã bỏ đi lũ bướm vàng lười nhác

Đã bỏ đi tuổi trẻ tôi vô tư ngu ngốc

Tôi chẳng tiếc gì khi cùng nó chia tay.

Tôi ở cùng những chữ hôm nay

Điều còn lại sau đường dài tôi vượt

Những chữ lấm lem đứng dậy từ đời thật

Tin yêu cuộc đời theo cách của tôi

Những chữ đẹp xưa giờ tôi đuổi đi rồi

Bao chữ mới đang ầm ầm đập cửa

Thơ rộng dài cánh lớn hãy bay đi.

(Đầu năm 1972)

Tôi chẳng muốn kỷ niệm về tôi là một điệu hát buồn

Bao bài ca xáo trộn trong tôi

Có tiếng khóc của con chim gẫy cánh

Tiếng đau rên của ngôi nhà đổ sập

Tiếng con thuyền không về được bờ quen

Tiếng mưa rơi trên ngọn cỏ yếu mềm…

Nhưng đêm hội này, chỉ một lần tôi được hát

Chỉ sống một cuộc đời giữa vô cùng năm tháng

Chỉ một lần gặp bạn, bạn yêu thương

Chẳng muốn kỷ niệm về tôi là một điệu hát buồn

Tôi chọn bài ca của mùa hạ nắng

Tôi chọn bài ca của người gieo hạt

Hôm nay là mầm, mai sẽ thành cây

Khổ đau dẫu nhiều, tôi chọn niềm vui

Là suối mát lòng tôi gửi bạn

Một cuộc đời – một bài ca duy nhất

Tôi chẳng muốn điệu hát buồn là kỷ niệm về tôi.

Giấc mơ của anh hề

Giấc mơ của anh hề

Thấy mình thành triệu phú

Ác-lơ-canh nghèo khổ

Nằm mỉm cười sau tấm màn nhung.

Giấc mơ người hát xẩm nhục nhằn

Thức dậy giữa lâu đài rực rỡ

Thằng bé mồ côi lạnh giá

Thấy trong tay chiếc bánh khổng lồ

Trên đá lạnh người tù

Gặp bầy chim cánh trắng

Kẻ u tối suốt đời cúi mặt

Bỗng thảnh thơi đứng dưới mặt trời.

Giấc mơ đêm cứu vớt cho ngày

Trong hư ảo người sống phần thực nhất

Cái không thể nào tới được

Đã giục con người

Vươn đến những điều đạt tới

Những giấc mơ êm đềm

Những giấc mơ nổi loạn

Như cánh chim vẫy gọi những bàn tay.

Đời sống là bờ

Những giấc mơ là biển

Bờ không còn nếu chẳng có khơi xa.

Mơ thấy em trong lành

Như ngày 16 tuổi

Mơ thấy con người trên mặt đất

Nắm tay nhau.

Ác-lơ-canh khổ nghèo

Thổi ống sáo dưới màn nhung đỏ thắm

Đông-ki-sốt tả tơi

Đi chiến đấu cho đời

Như con tàu nối bờ và biển cả

Những bài thơ mãi mãi ra khơi.

Giấc mộng đêm

Thành phố khép ngàn ô mắt cửa

Tôi một mình thức với canh khuya

Những chân xưa chờ lúc vắng trở về

Lần từng bước trên mái nhà khe khẽ

Trong lá động ai nói gì thủ thỉ

Ai than vãn rên rỉ dưới chân giường

Những cái đinh như mắt lạnh mở trừng

Những chiếc ghế bỗng chập chờn chuyển động

Ai đổ mực đen sì trang giấy trắng

Ai viết lên tường những dòng chữ vẹo xiêu

Bàn tay nào trong bóng tối nhăn nheo

Đập lên cửa từng hồi vang động

Vụt ngoảnh lại, gian phòng bỗng chật

Những bóng gày lặng im

Người ngồi trên cửa sổ chênh vênh

Người đứng sững khoanh tay buồn bã

Những mặt tái nhìn tôi giận dữ

Những nụ cười giàn giụa miệng run run

Phút bàng hoàng chưa kịp biết lạ quen

Tôi lập cập xoè diêm châm ngọn nến

Khói nghi ngút quanh hình người ẩn hiện

Ai men tường lảo đảo dìu nhau

Ai lững thững đến sau

Trong sương khuất những buổi chiều dĩ vãng

Những bà thím suốt đời không ngẩng mặt

Ông tôi rượu say gác tối khóc cười

Ngâm rên rỉ những vần thơ phẫn chí

Đêm giao thừa mù mịt mưa bay

Mặt giấy mờ voi ngựa ngả nghiêng quay

Xác pháo nát đèn lồng cao đỏ thắm

Tôi thấy lại tích tuồng xưa mê mẩn

Những ông tướng mất thành chết chém

Bầy hồ ly hoá gái đẹp trêu người

Đàn đáy dài trầm mặc xa xôi.

Sênh phách gõ trên chiếu hoa thanh khiết

Những ả đào múa hát

“Bến Tầm Dương đưa khách…”

“Bến Tầm Dương…” giọng đàn run nước lạnh

Những ả đào múa hát giữa sông khuya

Gánh xiếc rong kèn trống ầm ĩ

Dao kiếm sắc huơ lên trong nắng

Con gấu đói đi hai chân lộn ngược

Anh hề buồn thổi sáo mắt rưng rưng

Cô giáo cười, áo dài trắng bay tung

Hoa phượng đỏ loà xoà nghiêng trước ngực

Em che mặt, ngón tay đầy vết mực

Em suốt đời cách biệt với lòng tôi

Kẹp tóc rơi trên bậc cửa xa vời

Em nay đã con bồng con dắt

Em vai gày ngực lép mắt quầng thâm

Quên từ lâu trăng dại mọc trên rừng

Em thiếu phụ bơ phờ cáu gắt

Lão bán chim lưng gù râu bạc thếch

Anh kẹo bông rách rưới ngố nghê cười

Những nếp nhăn như dao chém mặt người

Muôn nỗi khổ trên đời

Chìa móng tay nhọn hoắt

Những mặt người thoáng gặp

Trên mặt đường một chuyến đò ngang

Mẹ già Vĩnh Linh chị gái Quảng Bình

Dưới hầm chật nhường tôi ca nước mát

Giờ đi lại quanh mình tôi nóng rực

Những đồng đội ngày xưa

Ở trung đoàn 91

Súng đạn và lách cách

Mũ giầy thủng nát

Áo quần khói lem

Thuỷ, Hùng, De, phải các cậu đó chăng?

Mình đã chôn Thuỷ lại giữa rừng

Tấm chăn cũ đắp thay vải liệm

Ngực đẫm máu còn nguyên vết đạn

Mưa ướt đầm trên gương mặt xanh xao

Hùng chết giữa trời cao

Trong chiếc Mig bị quân thù bắn cháy

Dù không mở, bọn mình tìm chẳng thấy

Xương thịt Hùng lẫn với đất nâu

De trúng bom khi vượt sóng chữa cầu

Tin đến chậm cuối năm mình mới biết

Các cậu về đăm đắm mắt nhìn nhau

Các cậu về…, đau đớn, khát khao

Tóc như cỏ cháy khô còn dựng ngược

Bỗng sừng sững một ông già cao dỏng

Áo the xanh bạc phếch

Ống tay dài phất phơ

Gương mặt đa tình, khoé miệng xót xa

Vai gầy, trán rộng

Có phải Nguyễn Du

Mắt buồn thăm thẳm

Nhìn tôi nói những lời nghiêm khắc:

“Anh chớ ngại con đường gian khổ nhất

Đau nỗi đau của mỗi trái tim người

Để thơ anh mang lửa đến cho đời

Trên chữ “tài”, chữ “tâm” kia phải “lớn”

Tôi bỗng nghe mọi thành trì đổ sụp

Dưới vầng trăng vằng vặc của lòng yêu

Rẽ sông sâu đứng dậy những cô Kiều

Đoàn thuỷ thủ dập dìu lên tiếng hát

Những đảo đá những bầy sứa trắng

Như cái chao đèn quay tít trên cao

Quả chuông nào đang đánh ở nơi đâu

Nến tắt lịm, chỉ ào ào sóng vỗ

Những cánh đồng tôi đã đi qua

Hiện về trắng xoá

Những cô gái tôi yêu

Nói cười nghiêng ngả

Những quần áo tôi mặc từ tuổi nhỏ

Những chăn chiếu tôi đã từng đắp ngủ

Bay giữa trời rách vá

Đêm nay về chụp xuống hồn tôi

Những cây đàn tan vỡ ở trên tay

Rừng sâu thẳm ngã nhào theo trí nhớ

Đáy vô thức rong rêu nằm ủ rũ

Những con sâu con đỉa xanh lè

Những dục vọng, đam mê

Những bầy dơi vàng vọt bay đi

Đàn ngựa chạy, mình như than đỏ rực

Hồn đất nước mỉm cười trong bát ngát.

Phật ngồi nhắm mắt

Sườn trơ xương, ngực thở phập phồng

Tay Giê-su máu chảy ròng ròng

Bầy thiên sứ thổi kèn và đánh trống

Muôn người chết đứng lên cùng kẻ sống

Những cánh tay như dấu hỏi chìa ra

Những cánh tay như buồm thẳng vươn xa

Trên biển rộng, đợi một lời giải đáp

Tôi muốn nói, nhưng bốn bề gió lốc

Lửa trộn mưa trong điệu nhảy quay cuồng

Những mặt người như những quả chuông

Sáng loè chớp giật.

Nơi tận cùng

Mặt em quay trong chiếc ô cũ

Ngọn gió xanh

Một chiếc bè trôi giữa dòng sông đen

Chiếc bè không người đi lừng lững trong đêm

Bám lặng lẽ rong rêu và cỏ dại

Một cây gạo nở hoa đỏ chói

Con đường qua khe núi

Con đường quên lặng ngày xưa

Tiếng gà xao xác nắng trưa

Bóng lá ngả về thăm thẳm

Ngày xưa có thể yêu bất cứ cô gái nào trên xe điện

Đến bây giờ lòng chẳng thể yêu ai

Nơi tận cùng mọi con đường

Một chiếc mũ rách

Úp trên nấm mồ sỏi cát

Nơi tận cùng mọi con đường

Pho tượng đá cụt đầu đứng sững

Nơi tận cùng hoàng hôn

Trên vỏ chai trống rỗng

1973

Những ngọn nến

(Tặng Lâm)

Những con cá lên nằm ngủ ngọn cây

Những cây nến thắp trên mỗi chiếc lá

Những cây nến thắp trong đám cưới cô Diệu Oanh

Tên những chiếc bánh ngọt trong tủ kính

Tuổi thơ nghèo chẳng bao giờ mua được

Những cây nến lấp lánh đáy sông

Hồn của em bé chết đuối

Hồn Ô-phê-li-a điên dại

Đôi mắt trắng

Bay trong đêm tối hoá thành

Những ngọn nến

Những chiếc răng chết cười trong đất

Mọc lên những mẩu nến cuối cùng

Của mùa thu đi qua

Bầy vịt giời trắng xoá

Như những cây nến lớn bay về đâu

Không phải nến thắp trên quan tài

Kẻ giết người ngủ yên trên giường đệm

Không phải nến bàn thờ

Mọi thần thánh đã trơ gỗ mọt.

Những cây nến trong suốt

Sáng trên bàn tay em

Thành phố đầy bóng tối

Nến xếp bên nhau như những phím đàn.

Nến vụt cao như rừng

Ai tìm ai trong giấc mộng

Ông Đông-ki-sốt đi lại trên tường

Nghe mưa dội ướt đầm giá sách.

Gió đã thổi ngàn cây nến tắt

Khói bay mù mịt

Gã thất nghiệp đi lang thang

Túi rách không tiền mua nến

Người thiếu phụ đợi ai trên bậc cửa đen ngòm.

Cái miệng lạnh lẽo của con quỷ nào

Đã thổi tắt nến của cô ta

Làm sao người biết đường về

Ăn tối trên chiếc bàn quen thuộc

Vứt súng đạn ở hành lang lăn lóc

Người thiếu phụ già nua

Giọt nến trắng chảy ròng như nước mắt

Soi trang chữ cần phải viết

Những cây nến của chúng ta

Tự huỷ hoại đời mình.

Tự cháy đi màu trắng của mình

Để chiếu soi nhà cửa, cầu thang

Mái tóc, chiếc áo mưa, đôi guốc gỗ

Đá lát mặt đường

Niềm hy vọng chiếc gương câm

Ô cửa sổ và những bông vạn thọ.

(Sơn Tây, 8-1972)

Liên tưởng tháng hai

Khói cay quán trọ ven đường

Bài hát của người xa đất

Xứ sở mưa rào gai ngút mắt

Vải dù rách dưới máu đen.

Sớm hoà bình đầu tiên

Người lính già ngồi nhớ

Những báo phát tin đi

Các phóng viên ngoại quốc

Chen chúc bao lơn khách sạn

Tò mò chụp ảnh

Trẻ con nước Nam bồng bế nhau cười

Lũ tù binh ném bom

Sung sướng về Tổ Quốc

Tàu thả mìn đi vớt mìn…

Hoà bình đến mong manh

Nhiều tin đồn mà chẳng có gì ăn

Người đông phố chật

Quán cà phê mở khắp nơi

“Một ngày người ta uống

Bao nhiêu đen tối vào người”

Đó là lời buồn bã

Của kẻ lòng nghi ngờ

Ai sống sót vội quên cái chết

Tuổi trẻ lớn lên trong súng đạn

Từng đôi tấp nập trên đường.

Lắm kiểu áo quần

Ồn ào đêm hoà nhạc

Ca sĩ “thời danh” Vân Khánh

Được vỗ tay rầm rộ nhiều lần.

Nhà thờ lớn kéo chuông

Hoa tím chân chim

Nở bình gốm cũ

Em xanh xao ốm dậy

Ngồi lặng im trước mênh mông gió thổi

Giấc mơ nào trong mắt chập chờn bay.

Chim buổi chiều khe khẽ hót ở đầu cây

Chiều như biển nằm xoài khi bão lặng

Còn ghê rợn tiếng gươm đao thù hận

Còn nỗi buồn trống rỗng

Sau một đời chiến tranh.

Những cây gạo cành cao đỏ rực

Như mưa rụng thắm mặt đường

Em đi vào nhà in

Những con chữ rời rạc

Ghép vào nhau thành sách

Những câu thơ âm thầm

Muốn nói hết sự thực

Về đất nước của mình.

Dù con người là cô đơn

Cái ác là dầy đặc

Mỗi bài thơ của chúng ta

Phải như một ô cửa

Mở tới tình yêu

Ở đó lòng ta

Ra với mọi người

Ở đó mọi người

Đi tới bên nhau.

Mai em đi, vùng đất mưa rào

Đất gầy đói đất bùn lầy cơ cực

Có một gã làm thơ da vàng

Không đêm nào ngủ được

Chúng ta đi mở những cánh cửa

Chúng ta suốt đời đi mở những cánh cửa

Xuyên bóng tối bốn bề bao phủ

Chúng ta đã nhận ra nhau

Chúng ta đã tìm đến bên nhau

Chúng ta mãi mãi ở bên nhau

NHỮNG BÀN TAY KHÔNG CÒN ĐƠN ĐỘC NỮA.

1973-1974

Những ngọn nến

(Tặng Lâm)

Những con cá lên nằm ngủ ngọn cây

Những cây nến thắp trên mỗi chiếc lá

Những cây nến thắp trong đám cưới cô Diệu Oanh

Tên những chiếc bánh ngọt trong tủ kính

Tuổi thơ nghèo chẳng bao giờ mua được

Những cây nến lấp lánh đáy sông

Hồn của em bé chết đuối

Hồn Ô-phê-li-a điên dại

Đôi mắt trắng

Bay trong đêm tối hoá thành

Những ngọn nến

Những chiếc răng chết cười trong đất

Mọc lên những mẩu nến cuối cùng

Của mùa thu đi qua

Bầy vịt giời trắng xoá

Như những cây nến lớn bay về đâu

Không phải nến thắp trên quan tài

Kẻ giết người ngủ yên trên giường đệm

Không phải nến bàn thờ

Mọi thần thánh đã trơ gỗ mọt.

Những cây nến trong suốt

Sáng trên bàn tay em

Thành phố đầy bóng tối

Nến xếp bên nhau như những phím đàn.

Nến vụt cao như rừng

Ai tìm ai trong giấc mộng

Ông Đông-ki-sốt đi lại trên tường

Nghe mưa dội ướt đầm giá sách.

Gió đã thổi ngàn cây nến tắt

Khói bay mù mịt

Gã thất nghiệp đi lang thang

Túi rách không tiền mua nến

Người thiếu phụ đợi ai trên bậc cửa đen ngòm.

Cái miệng lạnh lẽo của con quỷ nào

Đã thổi tắt nến của cô ta

Làm sao người biết đường về

Ăn tối trên chiếc bàn quen thuộc

Vứt súng đạn ở hành lang lăn lóc

Người thiếu phụ già nua

Giọt nến trắng chảy ròng như nước mắt

Soi trang chữ cần phải viết

Những cây nến của chúng ta

Tự huỷ hoại đời mình.

Tự cháy đi màu trắng của mình

Để chiếu soi nhà cửa, cầu thang

Mái tóc, chiếc áo mưa, đôi guốc gỗ

Đá lát mặt đường

Niềm hy vọng chiếc gương câm

Ô cửa sổ và những bông vạn thọ.

(Sơn Tây, 8-1972)

Việt Nam ơi

Những áo quần rách rưới

Những hàng cây đắm mình vào bóng tối

Chiều mờ sương leo lắt đèn dầu

Lũ trẻ ngồi quanh mâm gỗ

Lèo tèo mì luộc canh rau.

Mấy mươi năm vẫn mái tranh này

Dòng sông đen nước cạn

Tiếng loa đầu dốc lạnh

Tin chiến trận miền xa.

Những người đi chưa về

Những quả bom hầm hào sụt lở

Những tên tướng những lời hăm doạ

Người ta định làm gì Người nữa

Việt Nam ơi?

Mấy mươi năm đã mấy lớp người

Chia lìa gục ngã

Đã tận cùng nỗi khổ

Người ta còn muốn gì Người nữa

Việt Nam ơi?

Người đau thương, tôi gắng gượng mỉm cười

Gắng tin tưởng nhưng lòng tôi có hạn

Chiều nay lạnh, tôi nghẹn ngào muốn khóc

Xin Người tha thứ, Việt Nam ơi.

Tổ quốc là nơi toả bóng yên vui

Nơi nghĩ đến lòng ta yên tĩnh nhất

Nhưng nghĩ đến Người lòng tôi rách nát

Xin Người đừng trách giận, Việt Nam ơi.

Tôi làm sao sống được nếu xa Người

Như giọt nước đậu vào bụi cỏ

Như châu chấu ôm ghì bông lúa

Người đẩy ra tôi lại bám lấy Người

Không vì thế mà Người khinh tôi chứ

Việt Nam ơi.

Không vì tôi đau khổ rã rời

Mà Người ghét bỏ?

Xin Người đừng nhìn tôi như kẻ lạ

Xin Người đừng ghẻ lạnh, Việt Nam ơi.

Người có triệu chúng tôi, tôi chỉ có một Người

Tất cả sẽ ra sao

Mảnh đất nghèo máu ứa?

Người sẽ đi đến đâu

Hả Việt Nam khốn khổ?

Đến bao giờ bông lúa

Là tình yêu của Người?

Đến bao giờ ngày vui

Như chim về bên cửa?

Đến bao giờ Người mới được nghỉ ngơi

Trong nắng ấm và tiếng cười trẻ nhỏ?

Đến bao giờ đến bao giờ nữa

Việt Nam ơi?

Gửi…

Chúng ta gặp nhau quá muộn trong đời

Chúng ta cách nhau như buổi sáng cách buổi chiều

Chẳng dám mong một lần gặp gỡ

Giữa chúng ta cả một ngày cực khổ

Có nắng gắt buổi chiều, có bụi nóng ban trưa

Có bao nhiêu mệt mỏi và xa lạ

Tôi biết trái tim không có tội gì đâu

Nhưng thuyền có bến rồi không dại dột đi tìm sông nữa

Còn lạ gì khe khắt của người qua

Dẫu chán nản dẫu lỡ rồi đành cứ sống

Cũng chẳng nơi nào khác được thế đâu

Câu chuyện này rồi sẽ dễ quên thôi

Chúng ta gặp nhau quá muộn trong đời

Tôi chỉ là cây trong nỗi buồn bão gió

Tự hiểu nhé với nụ cười buồn bã

Chúc yên lòng và sẽ gặp niềm vui

Cũng là lời từ biệt của tôi.

Mấy đoạn thơ

(Tặng Q.)

Mùa vải thiều đã hết

Mùa nhãn còn chưa sang

Tôi đi những vùng nắng hạn chang chang

Những ngả đường nhiều mưa tháng bảy

Bùn lầy

bóng tối

Đêm nay

Thị xã ướt đầm cỏ lạ

Những trái dâu da trên thềm không ai nhặt

Như những trẻ con bị bỏ rơi lăn lóc

Đêm nay, tôi chẳng biết lối về

Phía nào cũng hàng rào trước mặt

Thế giới có bao nhiêu tường vách

Ngăn cản con người đến với nhau.

Sao tôi lại muốn em tin

Khi chính tôi cũng chẳng tin ai cả

Tôi là đứa con cô đơn ngay khi ngồi cạnh mẹ

Thằng bé lẻ loi giữa lớp học ồn ào

Bàn chân hồ nghi giữa đường phố xôn xao

Giữa sự thông minh của đông vui bè bạn

Vứt sách xuống gầm bàn đi ra mặt trận

Tôi là người lính cô đơn ở giữa trung đoàn

Bao lâu rồi vẫn chỉ có thế thôi

Nỗi cô đơn hoàn toàn cô đơn khủng khiếo

Trước và sau trong và ngoài cuộc đời và trang sách…

Tôi gục xuống tay em

Trong cái đêm lặng lẽ này

Giữa run rẩy những hàng cây

Giữa bóng tối và gập ghềnh bãi đá

Em mang gì cho tôi?

Một bao thuốc lá

Một bài thơ về nước Ả-rập bại trận

Một bức tranh cổ xưa trong viện bảo tàng

Nếu bây giờ đang mùa hè

Tôi sẽ vào rừng đan cho em chiếc mũ mềm bằng cói

Nếu quên mình không còn ít tuổi

Tôi sẽ hái cho em chùm hoa xoan tây

Nhưng em ơi đây chỉ có cỏ may

Lòng tôi trắng mà mùa thu gió độc

Em sập cửa lại rồi

Tôi đã nhận bao cái tát

Của đời của bạn thân

Em sập cửa lại rồi

Tôi còn gì mà đau khổ nữa

Chỉ biết tự mỉm cười:

“Chuyện như trong tiểu thuyết”

Nhưng giờ đây, một mình

Như kẻ yếu hèn, tôi bỗng khóc

Ngoài kia sông Hồng mênh mông nước xiết

Những cánh đồng nằm trong lũ lụt

Những xóm làng tan hoang

Những người chết đuối

Những đê cao tưởng không gì phá nổi

Bây giờ tan vỡ trong đêm.

Tôi còn gì mà đau khổ nữa em?

Những ngày chưa có em

Những ngày chưa có em

Anh như suối lang thang trong núi

Chưa từng biết trung du chưa có bến có thuyền.

Những ngày chưa có em

Anh như một toa tàu bỏ vắng

Rất nhiều gió thổi qua cửa lạnh

Nhưng thiếu lửa thiếu tiếng còi không biết lối về ga.

Cậu bé con đôi mắt ngây thơ

Đã đánh mất kho vàng và tiếng hát

Anh bỏ hồ trong, bỏ vườn cây mát

Đi tìm chân trời nhưng chỉ thấy cô đơn

Mưa trên đường xa, mưa trên cửa sổ tâm hồn.

Ôi tuổi thanh xuân trôi qua bằng những đêm trăn trở

Sách vở và cha anh không giải được cho mình

Anh trở thành đứa trẻ hư thân

Không chịu vâng lời không chịu ngủ

Chẳng lời ru nào làm anh yên lòng cả

Anh nghi ngờ cả đến giọt sương rơi.

Bỗng một ngày em tới em ơi

Anh như gặp biển khơi gặp nhà ga bóng mát

Anh thấy chân trời tuổi thơ bát ngát

Em dậy anh nhìn cái thật của đời

Hiểu bao điều lòng anh vẫn non tươi

Chẳng còn là đám mây rách rưới

Từ nay có nhau từ nay không còn bóng tối.

Em trả lại cho anh hơi thở, dáng hình

Mang niềm tin thầm lặng, của bình minh

Em giải thoát cho anh khỏi nỗi cô đơn lầm lỗi

Anh trẻ lại, đời chẳng còn rắc rối

Trước câu trả lời đơn giản: hãy yêu thương.

Em dậy anh biết mơ ước biết tin

Bạn bè trẻ con đất đai mùa gặt

Gạt khổ đau bàn tay em gieo hạt

Xoá lo âu hy vọng lại căng buồm.

Trước tình em đáng lẽ phải lặng yên

Nhưng hạnh phúc làm anh không nén được

Như biển cả vỡ bên mình Tổ quốc

Mái tóc em là xứ sở của anh

Mái tóc đen như một nỗi kinh hoàng

Phủ xuống hồn anh hoang dại mà ấm áp

Em đã tới diệu kì như âm nhạc

Đất mênh mông chuyển gió tới chân trời.

Trăng mọc rồi, đêm rộng quá, em ơi.

Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưa

Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưa

Xoá nhoà hết những điều em hứa

Mây đen tới trời chẳng còn xanh nữa

Nắng không trong như nắng buổi ban đầu.

Cơn mưa rào nối trận mưa ngâu

Xoá cả dấu chân em về buổi ấy

Gối phai nhạt mùi hương bối rối

Lá trên cành khô tan tác bay.

Mưa cướp đi ánh sáng của ngày

Đường chập choạng trăm mối lo khó gỡ

Thức chẳng yên dở dang giấc ngủ

Hạnh phúc con người mong manh mưa sa.

Bản nhạc ngày xưa khúc hát ngày xưa

Tuổi thơ ta là nơi hiền hậu nhất

Dẫu đường đời lắm đổi thay mệt nhọc

Tựa đầu ta nghe tiếng hát ru nhau.

Riêng lòng anh anh không quên đâu

Chỉ sợ trời mưa đổi mùa theo gió

Cây lá với người kia thay đổi cả

Em không còn màu mắt xưa.

Anh chỉ sợ rồi trời sẽ mưa

Thương vườn cũ gẫy cành và rụng trái

Áo em ướt để anh buồn khóc mãi

Ngày mai chúng mình ra sao em ơi.

Mưa dữ dội trên đường phố trên mái nhà…

(Tặng Quỳnh, ngày xưa)

Mưa dữ dội trên đường phố trên mái nhà

Như thác trắng vỡ tan như bạc của trời như bước chân của ký ức

Em vuốt nước mưa chảy ròng trên mặt

Ngoảnh đầu nhìn về đâu?

Trong tiệm cà phê, bài hát về một người đàn bà cầm trái táo

Người đàn bà mặc áo xanh đi dưới biển lá cây vàng

Những người ngồi sau cửa kính nói gì ta chẳng biết

Chỉ thấy họ cười và bình hoa đổ máu run run

Những điếu thuốc những làn khói những vỏ chai rỗng không

Những tờ báo, tấm ảnh cũ, một nửa khuôn mặt trong tấm gương

Một chiếc xe bịt kín đi qua

Năm tháng và tuổi trẻ đi qua

Mắt em buồn hoang vắng.

Làm sao anh biết được

Điều ta tìm ẩn hiện nơi đâu,

Mỗi con người một vật thể cô đơn

Nhìn rõ nhau qua cửa kính trống trơn

Nhưng không thể nghe nhau không thể nói.

Bây giờ anh chỉ còn là một chiếc cốc vỡ, một vết thương

Buổi chiều, những trái cây mùa thu thơm ngát

Em bảo phải cần tìm một lý do để sống

Để gắn bó để lòng mình yên ổn

Thật thế chăng, có thể có không em?

Thuốc người ốm có chữa được người ốm khác?

Bàn tay xanh xao quả táo âm thầm

Con chim sẻ bay vù qua khung cửa vỡ

Tiếng chuông rung tiếng ngón tay ai gõ

Hãy bình tĩnh, bình tĩnh

Những khuôn mặt những vòng xoáy những đám mây

Sẽ hiểu được sẽ không còn đáng sợ

Chúng ta sẽ chịu được khổ đau sẽ làm việc

Đóng một cái đinh treo một tấm áo

Và yêu nhau dưới một ngọn đèn

Những ngón tay, có thật thế chăng em?

Mưa như bước chân những khát vọng vô hình

Trên một biển lá vàng đang nổi gió.

(9-1973)

Thơ tình viết về một người đàn bà không có tên (II)

Mái nhà nâu nhấp nhô

Trong khói mờ ẩn hiện

Cây bàng cao lá tím

Ướt nhoà sương ngã ba.

Nhìn nhau không thể xa

Đèn mùa đông vụt tắt

Màu áo em đỏ rực

Cháy sau vòm cửa đêm

Giờ anh như con thuyền

Bốn bề lên sóng vỗ

Xô dạt về tựa ngủ

Trên rộng dài bến em

Em chiếm hết anh rồi

Những cánh đồng trắng xoá

Những ngả đường đói lả

Và giấc mơ sau cùng

Anh dâng em tất cả

Đây chùm hoa cúc nhỏ

Rụng cánh xuống vai trần

Anh ngập tràn lòng em

Những màu và những tiếng.

Trời xanh và cánh rộng

Anh hôn từng ngón tay

Anh hôn làn tóc xoã

Trên trán buồn âm u

Anh hôn lên đôi mắt

Môi chạm vào bao la

Ôm em trong vạt áo

Như hoa hồng ngày xưa

Thôi mắt đừng xót xa

Nỗi buồn thời quá khứ

Từ nay anh sẽ thở

Trong mối tình của em.

Lưu lạc giữa hoàng hôn

Đồng mưa và cỏ lạnh

Nghẹn ngào thương nhớ em

Dưới một trời bom đạn.

Đường anh xa vắng lắm

Lòng em có đến cùng

Áo bay về mênh mông

Chập chờn trên gác tối

Ngọn lửa nhỏ cô đơn

Đang nghĩ gì phương ấy?

Thơ tình viết về một người đàn bà không có tên (III)

Người đàn bà mặc áo mưa xám

Đội mũ nồi đàn ông

Đi lang thang các thành phố

Những bờ bể chênh vênh kè đá

Những nhịp cầu những cửa kính mù sương.

Người đàn bà không tên

Đi suốt tuổi thơ tôi trống trải

Đêm tối đen chiều hoang buồn tủi

Người đàn bá ấy đến bên tôi

Mắt mênh mông lặng lẽ ngón tay gầy

Giọt mưa lạnh chảy dài trên má

Ngọn đèn vàng ô kính vỡ

Con ngựa gầy phiêu bạt thảo nguyên xa

Tôi lớn lên trong ngọn gió nhà ga

Ngọn gió dữ của rừng già khắc nghiệt

Bao giấc mộng gió đuổi vào dĩ vãng

Chỉ thổi bùng nỗi nhớ về em

Bao lưỡi lê đỏ sẫm máu hoàng hôn

Tường gạch đổ những tờ lịch nát

Tôi bôi xoá rất nhiều thề ước đẹp

Riêng với em tôi chẳng phản bao giờ.

Người đàn bà chơ vơ

Đi vòng quanh chiếc đĩa hát khổng lồ

Trong bản nhạc đợi chờ của Gríc

Gương mặt đẹp chập chờn sau lọ mực

Khi âm thầm tôi viết những dòng thơ

Những dòng thơ giằng xé dày vò

Là mây trắng của một đời cay cực

Vượt lên trên những mái nhà chật hẹp

Em em là mây trắng của đời tôi

Em ở đâu? bao năm tháng qua rồi

Người ta bảo rằng em đã chết

Người ta bảo quên đi đừng phí sức

Hãy chấp nhận những vách tường có sẵn

Em làm gì có thật mà mong.

Người đàn bà đội mũ nồi đàn ông

Áo mưa xám lang thang thành phố lạ

Những ngọn lửa mong manh kè đá

Những nhịp cầu những cửa kính mù sương

Tôi làm sao có thể nguôi yên

Khi biết ở nơi nào em vẫn sống

Em sẽ đến như ngày rồi sẽ nắng

Tôi sống bằng khoảng rộng ở nơi em.

(1973)

Vẫn thơ tình viết về một người đàn bà không có tên (I)

Khi em ngẩng đầu lên, anh biết đêm đã xuống,

Gió thổi qua biển lớn và mưa rơi trên

những vòm lá rậm.

Khi em mỉm cười, anh biết những bông hoa nở

cánh trong im lặng, lũ trẻ nhảy đùa

trên phố sớm.

Khi em để tay lên chốt cửa, giọt ánh sáng

chập chờn trong trí nhớ, anh thấy lại

chiếc găng cũ quên nơi tủ áo

Chuyến tàu dài đi ngang thị trấn cũ,

ở đó thằng bé trong anh chờ mong

mùa hạ đến.

Khi em tìm nắm ngón tay anh, đầy thât vọng

nẩy sinh dòng nhựa mới

Khi em nhắm mắt lại, anh biết những con ngựa

hoang đang đi trên đồng cỏ.

Khi em tựa xuống vai anh, lúa gặt về nóng rực,

con gái con trai hát lưng đồi nắng,

mật độ tràn trên suối đất thơm.

Khi em quay mặt đi, tóc loà xoà gáy lạnh,

Anh biết đâu kia còn những giọt nước mắt

Nỗi đau buồn xói lở những dòng sông.

Khi em ra đi, anh biết có con đường đang dẫn

về phía trước.

Khi em soi vào tấm gương, anh biết

cuộc đời ta là một dấu hỏi dài.

Em (II)

Em không bước ra từ một tấm gương câm

Không đến từ một con tàu trong trí nhớ

Không phải từ một giấc mơ một dòng sông hay lùm cây rực rỡ

Em đến giữa một ngày trong những ngày sống thực của anh

Một sớm mai có tiếng chổi quét đường

Vỉa hè lấm bụi than, cửa hàng bán trái cây, những xe nước đá

Những người lính ngồi đợi tàu, những ngôi nhà gạch vỡ

Em treo áo mưa lên chiếc đinh ở trên tường

Em bước qua bậc cửa, em ngồi ở bên bàn

Bóng em lung linh, đêm không còn lạnh giá

Em mua rau ở chợ về, em chụm diêm nhóm lửa

Chúng ta nhận ra nhau giữa triệu con người

Anh thấy trán em lo âu, anh nghe tiếng em cười

Một thực tại rất gần, một thực tại có thể đưa tay là nắm được

Em ngẩng đầu, mái tóc đen cắt ngắn

Đôi mắt to vừa dịu lành vừa gay gắt

Nhìn thấy đời anh nỗi khổ niềm vui

Biến niếm tin lẻ loi thành niềm tin của hai người

Những ngày của riêng anh những ngày của riêng em bây giờ chung một

Chung nhau chân trời chung nhau trang sách

Chung nhau một ngọn đèn và khung cửa mưa rơi

Thời ki bịch thảm thương của những nàng Juyliét đã qua rồi

Chúng ta có hai bàn tay để gìn giữ vun trồng làm việc

Đường xa lắm mà đời người thật ngắn

Phải có sức lực và lương ăn cho mỗi chuyến đi

Phải hiểu thấu mọi điều để thắng nỗi hoài nghi

Để sống với đời thường và sống cùng giấc mơ phía trước

Dù sao cuộc đời đã dành em lại cho anh

Điều mong ước đầu tiên điều ở lại sau cùng

Chúng ta đi bên nhau trên mặt đất

Dẫu chỉ riêng điều đó là có thật

Đủ cho anh mãi mãi biết ơn đời.

(1974)

Trên đây là những bài thơ còn lại nằm trong tập thơ Bầy Ong Trong Đêm của nhà thơ Lưu Quang Vũ. Với những vần thơ mộc mạc trữ tình hi vọng sẽ mang đến cho bạn đọc nhiều cảm xúc mới lạ.

Xem tiếp: Tuyển tập thơ Lưu Quang Vũ đắm đuối giàu cảm xúc khiến người đọc mê tít Phần 2

Theo Thuvientho.com