Nguyễn Khoa Điềm với các tập thơ nổi tiếng nhất

Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ, nhà chính trị Việt Nam nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Nguyễn Khoa Điềm có nhiều đóng góp cho sự nghiệp thơ ca Việt Nam. Ông có nhiều tác phẩm thơ văn nổi tiếng được quý độc giả yêu thích.

I. Đôi nét về tác giả Nguyễn Khoa Điềm

Nguyễn Khoa Điềm (tên khác là Nguyễn Hải Dương; sinh 15 tháng 4 năm 1943 guyễn Khoa Điềm sinh tại thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Lúc nhỏ Nguyễn Khoa Điềm học ở quê. Năm 1955 ông ra miền Bắc học tại trường học sinh miền Nam. Ông tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964. Sau đó, ông vào miền Nam hoạt động trong phong trào học sinh, sinh viên Huế; tham gia quân đội, xây dựng cơ sở của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, viết báo, làm thơ… cho đến năm 1975. Nguyễn Khoa Điềm từng bị giam tại nhà lao Thừa Phủ. Đến chiến dịch Mậu Thân 1968, ông được giải thoát, tiếp tục trở lại hoạt động. Vào thời điểm này, Nguyễn Khoa Điềm mới bắt đầu làm thơ.[4]

Nguyễn Khoa Điềm trở thành hội viên Hội Nhà văn Việt Nam năm 1975. Sau 1975, ông tham gia công tác Đoàn Thanh niên Cộng sản; Chủ tịch Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ Thừa Thiên – Huế. Ông có mặt trong Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa III. Năm 1994 Nguyễn Khoa Điềm ra Hà Nội, làm Thứ trưởng Bộ Văn hoá – Thông tin. Năm 1995, ông được bầu làm Tổng Thư ký Hội Nhà văn Việt Nam khóa V.[2][5]

Năm 1996, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VIII, Nguyễn Khoa Điềm bầu vào Ban Chấp hành Trung ương. Ông là Đại biểu Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khoá X và từ tháng 11 năm 1996 là Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin.[6] Năm 2001, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ IX, Nguyễn Khoa Điềm trở thành Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương, Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương (2001-2006).[2][7]

Hiện nay, ông nghỉ hưu và sống tại Thành phố Huế.

Những tác phẩm nổi tiếng

• Cửa thép (ký, 1972)
• Đất ngoại ô (tập thơ, 1973)
• Mặt đường khát vọng (trường ca, 1974) 9 chương
• Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (tập thơ, 1986)
• Thơ Nguyễn Khoa Điềm (1990)
• Cõi lặng (tập thơ, 2007)

Ông đã được giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam với tập thơ Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (NXB Tác phẩm mới, 1986).

II. Những bài thơ nổi tiếng của Nguyễn Khoa Điềm

Giới thiệu đến quý độc giả những bài thơ nổi tiếng của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm.

Anh đợi

Đến sớm một ngày

Vượt trước thôi đường

Cao hơn thói thường

Anh đợi

Đánh đổi một đời

Cuối đất cùng trời

Anh đợi

Anh tìm em

Từ cõi hư vô

Đến phiên chợ đời

Âm dương xanh thẳm

Thương nhớ bồi hồi

Anh đợi

Vứt hết sách vở

Hai tay trụi trần

Núi cao anh trèo

Sông sâu anh lội

Anh đi tìm em

Mây chiều bạc tóc

Thương nhớ lao lung

Một thời trận mạc

Một thời cấy trồng

Anh là hạt thóc

Em là cánh đồng

Gieo bao thương nhớ

Vẫn còn mênh mông

Còn chăng điều tốt

Trong cuộc đời này?

Còn bao nồng mặn

Em dành đôi ta?

Ngàn năm, trăm năm

Anh mong, anh đợi.

Một ngày xuôi tay

Đường xa để lại

Anh còn ngoái lại

Những lời hôm qua:

Anh đợi!

Ngày 27-9-2006

Ánh sáng có màu gì.

Đố anh yêu biết được.

Đợi chờ có nghĩa chi.

Anh mới không thèm đến.

Đợi anh từ hôm qua.

Khi mình chia tay ấy.

Đợi chờ lâu biết mấy.

Thế mà anh cứ đi.

Anh cứ đi nữa đi.

Chẳng cần anh đến nữa.

Thế nhưng anh thất hứa.

Em bỗng thấy bâng khuâng.

Bạn ơi, bạn có nhớ?

Bạn ơi, bạn có nhớ

Một ngày mưa thác đổ

Cùng đi hái rau rừng…

Dìu nhau trong cơn đói

Hai đứa mình mết mê

Bỗng sững sờ bạn nói:

– Đây là nguồn sông Hương?

Một cái gì rỉ rách

Dưới mấy cội kiền kiền

Như là đất với nước

Ru lời ru đầu tiên

Ở đấy cây măng giang

Đã bắt đầu vị ngọt

Ở đấy cây môn vót

Xanh rờn như trẻ thơ

Ôi bao điều thân yêu

Thầm thì như máu mặn

Giọt nước nguồn trong sạch

Chảy tràn trên mặt ta

Và chúng mình đã sống

Với ngọt chát rau rừng

Và chúng mình chiến đấu

Nơi bắt đầu dòng sông…

Bạn ơi, bạn có nhớ

Chỗ ngọn nguồn Hương giang…

1-1983

Bạn thơ

Tặng Đồng Đức Bốn

Bạn chừ đóng gạch nơi nao

Văn chương lấm láp, vêu vao mặt người

Bất ngờ bạn đến thăm tôi

Gửi cho mấy tập, ôi trời, là thơ!

Câu dài, câu ngắn, ngẩn ngơ,

Những rơm với lửa, những tơ với tình

Một người hoang dại một mình

Bơ vơ giữa phố mong thành thi nhân

Lòng yêu, yêu đến trong ngần

Đường xa thương vết chân trần bạn tôi

Mong sao bạn bớt bùi ngùi

Cố làm thơ nữa để rồi gặp nhau

Tháng 12-2000

Bây giờ là lúc…

Bây giờ là lúc có thể chia tay điện thoại để bàn, cạc vidit, nắm đấm micrô

Tự do lên mạng với đời sống, ăn ngủ với bụi đường

Một mình một ba lô và xe đạp

Bây giờ gió gọi anh đi

Mặt trời đánh nhịp về tám hướng

Từ giã cà vạt, giày đen, lời trịnh trọng

Anh là một với cánh đồng, cánh hẩu với quán cóc, ăn chịu với cỏ

Hò hát một mình, đọc những gì yêu thích, ghi chép những gì cần ghi chép

Thế giới thật rộng, những ngả đường độ lượng

Cho anh làm mới cuộc đời mình

Anh gọi đó là chuyến về không hạn định

Để là một người trong mọi người

Anh tham dự trận tấn công cuối cùng

Vào cái chết.

Hãy lộn ngược da anh

Và ghi lên đó mật khẩu:

– Không lùi bước!

Nha Trang, 2-5-2006

Biển trước mặt – Biển

Chiều

Cha lại ra khơi

Chiếc neo đung đưa sau vai

Trước giờ neo cha vào biển cả –

Một nửa tháng ngày cha ở đó.

Ôi biển cả,

Nơi cha dựng lên những ngôi nhà

Bằng những bó mèn tré bứt dưới chân rừng

Cha tra vào đáy biển

Cho con he, con nục, con hồng sinh tụ

Như những chùm trái bưởi, trái bòng

Và trên nóc mái nhà kỳ ảo

Cha bủa tung vàng lưới mênh mông

Qua rạng Đá Mài, rạng Tra, rạng Cửa

Trăm miền đất dập vùi sóng gió

Trăm tên đất chập chờn trí nhớ

Tự bao đời

Mạch sống làng ta

Đêm biển

Mấy khi cha ngủ

Thuyền lắc tròn sóng đánh hai vai

Ngửa mặt

Những con sao đi suốt đêm thâu

Qua sông Ngân Hà như đàn cá biếc

Chiếc vệ tinh chập chờn con sứa bạc

Bay nghiêng qua vầng trán cha nằm

Biển cả miên man

Những mùa lộng mùa khơi biến động

Con cá thiêng trôi giạt bãi bờ

Có cái chết ướp vào muối mặn

Có cái sống lọc từ cát trắng

Ngọn U Bò vẫn dắt lối cha đi

Mái tóc bạc phơ

Cha vẫn còn đôi tay lực lưỡng

Chém qua sóng một mái chèo

Thách thức gian nan

Xa kia

Sau lưng cha còn có một làng

Trong làng có một ngôi nhà thâu đêm mở cửa

Và những con đường đất đỏ

Như rút ruột ra mà đỏ

Mỗi sớm mai theo nắng đợi cha về…

Nào anh em

Xin được thẳng người

Giờ lên lưới bạn chài xin đủ mặt

Con nước săn sóng táp thuyền ràn rạt

Anh em ơi ta hiệp sức cho đồng

Biển cồn cào phơi ngực giữa mênh mông

Sóng trở dạ phập phồng sinh nở

Những eng nục, ả hồng tươi tốt mã

Những o chuồn như một mảnh trăng trong

Dẫu bạn chài rặt một lũ đàn ông

Hỡi mẹ biển cứ yên lòng chuyển dạ

Cho chúng tôi tay bế tay bồng…

Tám ngọn đèn nhập nhoà bụng biển

Lưới chao rung gan ruột sức muôn trùng

Cá đã quẫy, thuyền chao, sóng dựng,

Đêm vỡ tung, biển sáng loá tươi hồng,

Kìa bọc cá dềnh lên trên biển mặn

Nghe rào rào tiếng quẫy đạp sơ sinh

Chính lúc đó

Rì rào mơ mộng

Bình minh lên

Lấp lánh mắt thuyền…

5-1982

Biển trước mặt – Lời ru

Ngủ ngoan con của mẹ ơi

Đêm đêm diệu vợi, mẹ ngồi mẹ ru

Ngoài sân trái bí đánh đu

Trên tay mẹ bí, bây giờ ngủ ngoan

Chùm tiêu ngủ chín ngọn vườn

Củ khoai ngủ ấm ngoài nương thiệt thà

Quả cà ngủ với mẹ cà

Nuột lạt ngủ với kèo nhà tròn xoay

Mẹ thương con mẹ tháng ngày

Cái chân biết quẫy, cái tay biết cầm

Biển đêm tiếng bổng tiếng trầm

Con nghe lời mẹ tiếng thầm tiếng xa.

Cha đi trời nước bao la

Dỗ con đôi chút mặn mà gió khơi

Ngoài kia con nục quẫy đuôi

Con tôm búng nước, con người thả câu.

Biển xanh xanh cả bề sâu

Cây rong xanh tựa bụi trầu ngọn khoai

Hòn đá nhấp nhổm đứng ngồi

Bởi con cua đá cù hoài gót chân

Con sứa mở hội múa lân

Con nghêu đòi hát, lờn bơn lệch mồm

Trên con đường ấy vui buồn

Mẹ thương thương cả lạch nguồn đời cha

Bao sâu xa, bấy mặn mà

Đó là non nước, đó là trùng khơi

Muốn đi đường ấy con ơi

Phải thương cho trọn cuộc đời mình thương

Để khi trái sóng trở nồm

Nhịp chèo ngay thẳng tâm hồn thảnh thơi

Biển ru lời biển bao đời

Mẹ ru lời mẹ một thời với con

Ngủ đi con ngủ vuông tròn

Nôi là thuyền mẹ đưa con tới bờ…

5-1982

Biển trước mặt – Nắng cửa Tùng

“Nắng toả chiều nay, chiều toả nắng…”

Cửa Tùng ơi, cửa mở tôi về

Trong câu hát cũ, trong ngày tháng,

Với bến sông này, với xóm quê.

Mát mái đò đưa rời bến bạn

Bâng khuâng chiều thả sợi dương vàng

Chung chiêng doi cát nghiêng nghiêng nón

Cô gái đi về lối Cát Sơn

Cuối bến An Hoà thuyền rộ máy

Mo cơm đi biển kịp trao cha

Đoàn thuyền hợp tác chồm qua cửa

Vệt nước Hiền Lương ấm biển xa

Bạn kể những năm rào giới tuyến

Đây vẫn là nơi bến lại qua

Có cô em gái bên đồn giặc

Coi việc đưa quân tựa việc nhà

Cha kể những năm bom giặc nổ

Nơi đây mấy bận đất san bằng

Vách hầm địa đạo nung trong lửa

Âm ỉ câu thề giữ Vĩnh Quang

Mẹ kể con nghe cha đã khuất

Một đời như sóng vỗ ngang mày

Rồi đêm tiếp tế cho Cồn Cỏ…

… Mắt mẹ mờ đi bóng đảo mây.

Anh kể những ngày vô đánh Mỹ

Ăn cơm bờ Bắc, giặc bờ Nam

Đêm đêm bám địch trên Ba Dốc

Cháy ruột quê nhà rung tiếng bom

Em kể những ngày đi sơ tán

Dắt nhau ra tận đất Nam Hà

Mỗi chiều đài báo tin Cồn Cỏ

Mấy đứa ra vào mặt ngẩn ngơ…

Cứ thế tôi nghe chuyện của làng

Như xa xăm lắm, lại rất gần

Biển xanh, đất đỏ, sân vàng nắng

Ngào ngạt hồn tôi những tháng năm

Tôi tưởng tôi sinh lại buổi đầu

Cây tiêu cắm xuống hố bom đào

Đầu trần, chân đất, hồn thơ dại

Tôi mọc lên cùng bụi mít cao.

Tôi tưởng tôi là em đấy thôi

Hỡi em gái nhỏ thoáng bên đồi

Em cào từng sợi dương vương vãi

Giúp mẹ chiều hôm nấu rổ khoai

Thanh thản lòng tôi em biết không

Làng ta xanh biển, lại xanh đồng

Mười năm dựng lại nên làng, bãi

Tiêu đã đơm sây, giếng đã trong

Cứ thế đất không biết phụ người

Người không phụ đất mặn mồ hôi

Biển bằng không phụ mùa tôm cá

Con nước Hiền Lương trong trẻo trôi…

Ai hát chiều nay chiều toả nắng

Dắt tôi đi suốt nỗi chờ mong

Giữa triều sóng dội đời dân dã

Muối đọng hồn tôi nắng cửa Tùng…

5-1982

Bốn câu để lại

Gửi HB

Tôi đến nhà người hoa lặng im

Phòng văn yên ả, hót lời chim

Hỡi người lãng đãng như sương gió

Hãy nhớ rằng tôi đã đến tìm…

Bốn mươi năm gặp lại…

Kính tặng Đoàn K. 33

Vâng, trong đêm cuối năm phương Nam

Anh có thể ngồi với một vài người bạn

Nói rằng bốn mươi năm qua chúng ta còn sống

Những người cùng đi trên chuyến tàu lửa ngày ấy

Qua Khu Bốn, sông Xê Bang Hiên, Đường 9

Nhìn thấy đêm Nô en trong một chớp sáng…

Vâng, chúng ta đã chia tay nhau ở Xê pôn

Tôi rẽ theo vĩ tuyến, Hiến đi thẳng theo kinh tuyến

Chúng ta về với quê hương chiến đấu

Bắt tay, chiều nắng vàng cuối năm

Nói rằng gặp lại.

Không ai biết cuộc chiến đấu dữ dội đến nhường ấy

Không ai biết máu chảy đến nhường ấy

Những làng đã cháy

Những đồng đội ngã xuống như thân chuối

Những xác người xếp dọc đường hành quân

Thành phố đổ nát

Chất da cam mù mịt cánh rừng…

Chúng ta đã trộn mình trong đất

Đã bơi qua bao dòng sông

Lội bao con suối mùa mưa

Ăn bao nhiêu rau rừng

Hút bao nhiêu ngọn lá khô

Sưởi ấm bằng củi thay chăn

Làm quen với cái đói

Chống gậy lò dò đi trong cơn sốt…

Chúng ta nói chỉ có cái chết mới bắt ta nằm xuống

Cho dù tù đầy, khảo tra

Chỉ có nỗi nhục mới bắt ta vắng mặt

Cho dù sự cay đắng đuổi sau lưng ta

Chỉ có nước mắt người thân mới bắt ta quì gối

Cho dù bệnh tật ngấm vào xương tủy.

Chúng ta đi như vậy bốn mươi năm

Cả người nằm trong đất, cả người đang trên đường

Chúng ta nhìn đời bằng ánh mắt ngay thẳng

Bởi chúng ta là người chiến thắng.

Thành phố Hồ Chí Minh, 25.12.2004

Buổi đầu

Tặng con gái

Kìa cái bông hoa làm con ngã

Kìa tiếng chim sẻ cười làm con nín khóc

Kìa cái nắng dắt con dạo chơi

Cha mẹ đi làm, con một mình tha thẩn

Ngã, đứng dậy, khóc, cười một mình…

Bốn mươi tuổi rồi, lắm khi

Cha cũng ngã, đứng dậy, khóc cười một mình

Cuộc đời cha dễ đâu toàn vẹn

Xa con

Cha đau đáu nhớ thương

Cha gọi thầm:

Nỗi chịu đựng của cha ơi

Niềm mong đợi xót xa của cha ơi

Con hãy nắm chắc thế giới này trong hai tay

Ngay tự buổi đầu:

Những chim,

Những hoa,

Những nắng…

Các nhà thơ trên đường

Các nhà thơ đi miên man trên đường

Trong bóng đêm, những mái tóc phất phơ dưới những vì sao

Không hò hát, họ đọc thơ bè bạn

Chân họ sải vào đá sỏi kêu vang

Nhà thơ đi đầu với bàn chân thép

Anh nói, anh đi tìm bình minh

Cho bầy gà trống mất dần tiếng gáy

Một nữ thi sĩ mỉm cười

Đây là cuộc đi đánh thức khát vọng

Bị ngâm bùn thời thiếu nữ.

Và nhà thơ của hai mùa kháng chiến

Rên rỉ dọc hành trình với gót chân đau…

Họ đi thâu đêm, mãn ngày

Qua nhiều cánh đồng, góc phố

Họ réo gọi các nhà thơ ngái ngủ

Hãy nhập cuộc với chiếc laptop trong tay

Đánh lên trời những vần điệu bỏ ngỏ.

Đây là những người được lựa chọn

Trên mảnh đất không có nhiều lựa chọn

Họ mở cuộc đi dài đổi mới thi ca

Đôi khi là lịch sử

Họ làm những đứa trẻ nhìn họ với ánh mắt thèm thuồng

Chạy về bắt bà đọc lại ca dao

Các cụ già thử lại giọng lẩy Kiều

Bọn du đãng mượn thơ Xuân Hương làm hũ rượu…

Cứ thế đoàn người hầm hố và cay cực

Đi khắp núi sông

Đánh thức nhân dân bằng cặp dùi lục bát

Mong đợi những hạt nước mắt

Lăn trên bình minh trong trẻo một ngày

2010

Cánh đồng buổi chiều

Có một nhà thơ đi mãi vào cánh đồng buổi chiều

Lởm chởm gốc rạ sau mùa cấy gặt

Mùi thơm lúa khoai thân thuộc

Nói gì, hở tiếng reo cỏ may

Mùa thu vừa trở lại?

Nhà thơ cúi xuống tìm hạt mồ hôi bỏ quên

Trên mặt đất

Bao người đã mất, đang còn

Sống âm thầm sau rặng tre khuất lấp

Không một dấu vết

Những mặt ruộng nứt nẻ.

Chúng ta vẫn bưng bát cơm trắng mỗi ngày

Thật đơn giản, hiển nhiên, như hơi thở

Không còn nhớ có bao giọt mồ hôi trên mặt ruộng

Bao nhiêu bùn, bao nhiêu khổ đau

Khi mồ hôi trở nên quá rẻ

Kẻ ranh ma trở nên quá giàu

Đã lâu nhà thơ lại về với cánh đồng làng

Hít sâu hương thơm no ấm

Nhận ra trong mỗi khuôn mặt đen sạm

Những tháng ngày bỏ quên

Bằng bước chân chậm rãi

Nhà thơ lặng lẽ nối gót người nông dân đi mãi

Mặc cho ngôi sao hôm xa ngái dẫn đường

Thăm thẳm ngõ quê rơm rạ

Trái tim lăn tròn êm ả…

Ngày 5-9-2006

Cáp quang

Đường cáp quang xuyên đại dương

Bị cắt khúc, rao bán,

Trên mặt báo chúng giống hệt những con cá chết

Giương mắt trừng trừng nhìn thế gian.

Đoản mạch,

im re,

Bá đạo,

Buồn chuyện năm châu bốn biển

Kẻ sĩ cưỡi trâu vào núi.

Để lại trên cửa Chánh Tây mười chữ:

-Tìm ra đường thật khó

Chọn được Người, khó hơn.

7/6/2007

Cầu Long Biên

Bên kia cầu, chùa Bồ Đề như chiếc nấm linh chi cổ đại

Cầu Long Biên gù lưng người phu già

Sớm chiều cõng chuông qua sông

Nhắc nhở lẽ huyền vi Hà nội

Chiếc cầu đi suốt đời ta

Ròng ròng huyết mạch

Đầy vết dao binh lửa

Dạy ta vượt lên sóng gió

Làm người

Ba mươi năm

Ta lại đạp xe qua chiếc cầu cũ kỹ

Trong sớm thu dịu ngọt

Nghe sông Hồng vặn mình trong cát

Gió rít mỗi trụ cầu

Thấy màu mắt những anh hùng trong thép

Thấy những sóng người dào dạt

Trùng trùng lớp lớp đi xa

Ta muốn nói lời chia tay

Với nghìn năm đang qua

Với Thăng Long từng ngày trẻ lại

Với chiếc cầu từng giờ hấp hối

Đang giang tay đón những người đi bộ cuối cùng qua sông

Rồi một ngày đẹp trời

Hà Nội sẽ tiễn người vào lịch sử

Tiếng chuông vang vang khắp bến Bồ Đề

Tháng 10-2006

Cây vú sữa trước sân nhà

Mười lăm năm tuổi, chưa cho quả

Cây đứng ngoài sân, bóng lẻ loi

Đêm qua mưa bão đen trời đất

Sáng dậy

Trên cao lá nói cười

Cơn bão Xangsan, 3-10-2006

Có một ngày

Có một ngày em không yêu anh

Em đi thật xa

Và mặc chiếc áo

Anh chưa từng thấy bao giờ

Em mang cái cười

Bằng ánh sáng của cái hôn khác

Chia nỗi buồn

Trong màu mưa khác

Những buồn vui anh không có được bao giờ…

Có một ngày

Em đầy hạnh phúc

Ngày em không yêu anh

Ngày em rời mái nhà xưa cũ ấy

Và chiếc áo sờn vai ấy

Anh từng hôn lên nỗi khó nhọc hàng ngày

Em xoá mình đi

Bằng chiếc khăn màu thơm ngát.

Cái ngày đó

Anh sẽ bắt đầu

Với anh

Những bước chân ngày đón em

Anh – một chàng trai

Với màu tóc khác.

Riêng năm tháng cuộc đời

Thì vẫn như xưa…

12-1982

Cỏ ngọt

Đứng đấy tự bao giờ, bên dòng sông cũ

Con bò gặm cỏ

Chậm rãi

Một ít bóng đêm và ít hạt bình minh

Từng miếng một,

Nhai và thở.

Không nghe tiếng người, tiếng xe cộ lại qua

Bụi bặm một ngày kiếm sống

Nó nghe thấy vị ngọt từng cọng cỏ

Đầy khao khát

Nó để lại trong làn sương mỏng ven sông

Mùi bất chợt của cỏ dại

Chút ẩm ướt của thời gian

Ngày 21-7-2006

Cỏ trước Ba Đình

Cỏ yên tĩnh, cỏ xanh tận cuối đời…

Trước và sau ngày làm việc,

Cỏ làm lời nhắc nhở

Xanh

Cố gắng

Nhận ra mình trong sắc biếc

Thăm thẳm dịu dàng

Ngay thật

Cỏ vĩnh hằng…

Ngày 7-9-2004

Cõi lặng

Cõi lặng. Anh soi thấy mặt mình

Với nỗi buồn trong sạch

Cõi lặng. Không tiếng động nào khác

Tiếng đập trái tim anh

Người ơi, tôi yêu người tha thiết

Tôi sống với người, chết vì người

Cõi lặng. Tôi vượt qua ghềnh thác

Đến những miền trong xanh…

Ngày 17-1-2003

Đêm thu ở Hội An

Ngoài kia những chiếc thuyền câu đốt đèn trôi theo sông

Đuổi theo một nghề nghiệp cũ

Ở đây trên bậc thềm giả cổ

Người thi sĩ không ngủ

Ngồi đập muỗi

Đợi một làn gió mặn.

Tất cả chúng ta rồi sẽ già nua

Bên giòng sông tăm tối này

Sẽ chết

Mà không được đóng dấu kiểm dịch

Đặng bình tâm trong miệng kẻ khác.

Ôi bác ngư dân già nua

Anh ngư dân trẻ

Đêm nay vợ anh nằm trên nửa chiếc giường hẹp

Đợi anh về

Quạnh quẽ quê hương nhiều thế kỷ

Tìm một chỗ sống.

Người thi sĩ im lặng

Quanh anh không vệt lân tinh dự báo

Cả dòng sông không biết nói

Cả cửa biển không lời thở than

Mùa thu về trên bến vắng…

Ngày 10-8-2008

Đi bên mùa thu

Bởi vì em mặc áo vàng

Tôi muốn em hãy đọc bài thơ Nga ấy

Đã rung lên như lửa cháy,

Một mùa thu chết tận xa xôi

Cho tôi sống bồi hồi

Trên chân trời rung cảm khác.

Và chuyến xe

Chật chội, gian nan

Vẫn là cơn gió thổi tôi qua bờ bãi

Với nắng tinh khôi, óng ả, tươi vàng…

Có lẽ

Trên những con đường

Đời tôi sẽ trôi qua

Mãi mãi tôi không còn lung linh màu nắng ấy

Một chút mùa thu sách vở

Một chút mùa thu qua cửa sổ

Trên cái gập gềnh bánh xe lăn đi.

Và mọi nỗi xôn xao không còn lăn bánh nữa

Tôi ở lại trên chiếc lá đỏ

Khi nắng vàng trên áo em khuất xa

Bây giờ lật lại trang thơ

Tôi muốn đặt mình trên từng con chữ

Để được sưởi dưới mắt em xa vắng vô bờ…

4-12-1982

Đi mãi vào rặng núi xa mờ

Đi mãi vào rặng núi xa mờ

Chỉ bắt gặp dông dài thương nhớ cũ

Tiếng pháo tiếng bom xa rồi

Chỉ cái chết là gần gụi

Một đời sống đang qua

Những buổi chiều bối rối

Ai dắt tay ta đi với tình bạn bè

Những ngả đường ồn ã, trang Thực lục xa vắng

Nơi khoảng cách lớn dần trong hồn

Như vầng trăng lúc về sáng

Cũng chỉ mong được yên tĩnh, mỉm cười

Thân thiện bước chân ngày trở lại

Em sẽ nói với ta rằng em yêu anh

Chưa mảy may thay đổi

2010

Đọc thơ tứ tuyệt của Đỗ Mục

Kích gãy, cát vùi tham vọng lớn

Ngàn năm xanh mãi một Trường Giang

Chợt buồn nhẩm lại Dương Châu mộng

Khuôn mặt thi nhân lặng trước đèn

17.1.2007

Đồng dao mùa xuân

Có một người lính

Đi vào núi xanh

Những năm máu lửa.

Một ngày hoà bình

Anh không về nữa.

Có một người lính

Chưa một lần yêu

Cà phê chưa uống

Còn mê thả diều

Một lần bom nổ

Khói đen rừng chiều

Anh thành ngọn lửa

Bạn bè mang theo

Mười, hai mươi năm

Anh không về nữa

Anh vẫn một mình

Trường Sơn núi cũ

Ba lô con cóc

Tấm áo màu xanh

Làn da sốt rét

Cái cười hiền lành

Anh ngồi lặng lẽ

Dưới cội mai vàng

Dài bao thương nhớ

Mùa xuân nhân gian

Anh ngồi rực rỡ

Màu hoa đại ngàn

Mắt như suối biếc

Vai đầy núi non…

Tuổi xuân đang độ

Ngày xuân ngọt lành

Theo chân người lính

Về từ núi xanh…

Tháng 12-1994

Em, cây chò của anh

Em,

Cây chò anh đã gặp trong rừng,

Cả hương thơm và vệt sương ẩm trên mình em

Khi vai anh chạm đến

Cả ngọn gió xoáy trên môi

Cả sự bừng nở từ cành đến cội

Cả vẻ dịu dàng nghìn bóng lá

Cả chiếc hoa xoay trong không gian xanh như ánh mắt nâu

Em, cây chò của anh, cánh rừng tuổi trẻ của anh…

Em mọc trên sườn núi ấy

Những năm chiến tranh

Đầy buồn vui can đảm

Trải bóng rộng đến bây giờ

Qua bao đớn đau mùa thay lá.

Có thể nào khác được

Có thể nào em bật gốc giữa hồn anh

Em, cây chò của anh…

1-10-1983

Giữa ngày xa cách

Anh nhớ em. Như không có nỗi nhớ nào lớn hơn trong đời anh – nỗi cô đơn khủng khiếp

Em đi từ bình minh

Và bây giờ lại một ban trưa bầy chim ríu rít

Nỗi nhớ theo chiều cao tiếng chim và những dặm nắng trời…

Bỗng như mình trở thành người khác

Mỗi ngọn cỏ nghiêng một lời chia biệt

Anh đi ra khỏi ngày hôm qua như dạt về hai cực

Của buồn – vui, ấm – lạnh trong đời

Ừ, anh đâu thể sống bình yên được nữa

Trước em, anh bao việc phải bắt đầu

Có thể là cái hôn, có thể là giọt mồ hôi nóng rực

Để nhận lại em trong đêm xao xuyến đất trời

Anh chỉ muốn cầm tay em, nói lại

Em lớn lao hơn những tháng ngày anh

Lớn lao hơn cái chết nếu anh phải chết

Tình yêu em làm anh muốn hồi sinh

Em thương yêu, tháng ngày xa vắng ấy

Phút đi xa, chắc em đã mang đi

Những gì trong anh già nua, cằn cỗi

Để anh trẻ trung hơn khi đón em về…

4-1983

Hoa quỳ vàng

Thông đã mọc nghìn năm

Thành phố trăm năm

Anh đến một ngày

Đà Lạt trẻ

Mà anh thì luống tuổi

Hoa quỳ vàng

Lặng im bên cửa

Hoa quỳ vàng

Ái ngại

Nở chờ anh

Đã sang thu?

Là hạ?

Vẫn là đông?

Không cao thấp

Sao chập chùng

Ẩn hiện?

Hoa quỳ vàng

Nghiêng nghiêng

Cánh mỏng

Hồn cao nguyên

Nương náu

Đến bao dung

Em thanh xuân

Anh quá đỗi

Ngại ngùng

Sương với gió

Đượm buồn từng tấc cỏ

Đà Lạt

Anh có gì để nhớ

Sao âm thầm

Lưu luyến tới muôn xưa?

Hoa quỳ vàng

Em chợt đến sau mưa

Để chợt héo

Trước ngày đông, tháng giá

Anh chợt đến

Và chợt về

Xa lạ

Chợt trăm năm

Một khoảnh khắc giao mùa…

Hoa quỳ vàng

Hoa quỳ nở như mưa…

Ngày 22-11-1993

Hồ Tây, 2011

Những chiếc lá sen non lớn dần

Bạn có thể nghe chúng thở trên mặt nước

Trong vắng lặng của làn sương mỏng

Những chú sâm cầm reo lên trong trẻo

Những người ném câu múa tay như làm phép mầu

Với bầy cá dấu mình trong chuyện cổ

Đôi khi họ lôi lên từ làn nước tối

Một mảnh tang thương đền đài ngày xưa

Chỉ có đôi trai gái chẳng cần biết mùa xuân đang về

Vẫn vùi nhau trong chiếc hôn đỏ

Trên cao, soi xuống mặt hồ

Một quầng mây đầy ám ảnh phóng xạ

Ngày 13-4-2011

Hy vọng

Nhiều khi đá dạy ta mềm mỏng

Sự tàn nhẫn nhắc ta điều lành

Nỗi buồn đánh thức hy vọng

Giữa thế giới không nhiều may mắn

Ta học cách vừa lòng với mình

Chia sẻ sự bình tâm của cỏ

Mãi khi giữa đêm chợt thức

Bập bềnh ý nghĩ xót xa:

Anh còn có thể, không thể…?

Thăm thẳm ngày xưa bình an

Vời vợi ngày mai chói nắng…

Ngày 2-12-2004

Thơ Nguyễn Khoa Điềm còn rất nhiều những bài thơ, những tác phẩm thơ nổi tiếng khác, chúng tôi sẽ chia thành nhiều phần, nhiều tập thơ để quý độc giả có thể dễ dàng theo dõi thơ ông.

Xem đầy đủ thơ Nguyễn Khoa Điềm:

• Nguyễn Khoa Điềm với các tập thơ nổi tiếng nhất Phần 1
• Nguyễn Khoa Điềm với các tập thơ nổi tiếng nhất Phần 2
• Nguyễn Khoa Điềm với tập thơ Đất và khát vọng Phần 1
• Nguyễn Khoa Điềm với tập thơ Đất và khát vọng Phần 2

Theo Thuvientho.com