Nguyễn Khoa Điềm với các tập thơ nổi tiếng nhất Phần 2

Nguyễn Khoa Điềm – một nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Với sự nghiệp thơ ca đồ sợ, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm có những đóng góp to lớn cho nền thơ ca Việt Nam.

Nói với bạn bè trong cuộc họp

Tôi tin rằng các bạn cũng như tôi

Mỗi chúng ta đều mang một khuôn mặt

Chúng ta có mặt bên nhau như những cây đời

Toả màu xanh cho nhau

Trước nhiệm vụ nặng nề này

Tôi đề nghị các bạn hãy nói rõ ý nghĩ của mình

Những khó khăn và sức lực của mình

Những khả năng làm tròn công việc

Với tất cả lòng yêu cuộc sống

Chúng ta không cần sự lặng im

Không có khuôn mặt

Giấu mặt mình sau người khác

Chúng ta không cần sự hô hào

Không gốc rễ với mồ hôi nước mắt

Chúng ta đây là những cây đời

Bện rễ vào mặt đất

Vươn lên dưới mặt trời

Chúng ta hãy làm việc

Làm việc một trăm lần tốt hơn

Làm việc một ngàn lần tốt hơn

Như sau phần việc này

Sẽ không còn việc gì nữa cả

Để làm nên chủ nghĩa cộng sản

Rồi chúng ta hãy biểu quyết

Không chỉ bằng một cánh tay…

12-1981

Nói với nhà văn quá cố

Tôi có điều may mắn

Là sau ngày các anh ra đi

Còn đọc đôi ba quyển mới các anh chưa đọc

Vui với trận bóng đưa Việt Nam vào vô địch

Chăm chú theo dõi cuộc bầu cử tận nước Mỹ xa xôi

Nhận ra nhiều người già đi quá nhanh sau ngày vắng mặt

Tôi có thể đi bộ một mình trên phố dài

Từ hiệu sách đến quầy bán thức ăn cá cảnh

Để hỏi thêm về chữ nghĩa, cách cá đẻ trứng, đôi khi chỉ số thị trường

Chứng khoán (cái mà tôi mù tịt)

Và yên lòng mình chưa thua thiệt

Ngày cuối năm buồn tẻ

Tôi may mắn hơn các anh

Còn gặm được khúc xương chớm mùi hoá thạch

Trên những bản tin kinh tế ngọt ngào

Của đủ loại báo đài, internet

Tôi nói thầm

Giá như các anh sống lại

Ngồi vào bàn viết, bên tôi

Chắc các anh sẽ nheo mắt cười

Tha thứ cho chúng tôi đã sống dai đến vậy

Xả rác ở các nhà xuất bản nhiều đến vậy

Mà được gì cho cuộc sống hôm nay?

Còn tôi

Trong cơn mưa lạnh cuối năm như vãi cát vào mặt

Cúi xuống tờ giấy trắng trơ như cánh đồng sau vụ gặt

Nhớ đến những thợ cày lực lưỡng đã đi xa

Lòng quặn đau rằng đất không thể ở không

Giấy phải làm ra chữ

Kẻ đến sau lại phải vun trồng

Cho đến chết với từng hạt, từng hạt…

2008

Ở tuổi sáu ba

Ở tuổi sáu ba

Bánh xe đạp không tròn nữa

Chỉ một hòn đá vô tình cũng đủ ngã lăn chiêng

Với tuổi sáu ba

Các cô gái đều lẫn vào mây trắng

Như thần tiên, như cánh diều vàng

Tuổi sáu ba

Biết sợ điều phiền toái

Thấy đám đôi co đã vội đánh bài chuồn

Thích gió nắng

Thích màn đêm tĩnh lặng

Nghe thong dong hơi thở xuống đan điền

Thích bạn kể những ngày trên núi Rệ

Chúng ta ăn trọn một suối rau rừng

Như thế đấy

Buồn hay vui bạn nhỉ?

Tuổi sáu ba

Gió núi mưa ngàn…

Ngày 30-8-2006

Sau ngày hội

Những lo âu chờ đợi cũng đi qua

Điều hay dở đã thuộc ngày hôm trước

Giấc ngủ của người trong cuộc

Đã nhẹ nhàng hơn

Nửa đêm tiếng mưa xa

Chợt gọi anh về

Vùng yên lặng những chập chờn quên lãng

Cũng vậy thôi, chẳng có gì hơn

Điều được mất

Ngày đi qua, quãng đường đã bước

Hăm hở lo toan, cay đắng vụng về

Chỉ còn trống vắng đêm thâu

Lặng lẽ một người

Lặng lẽ một đời

Như tảng đá

Tảng đá sạch rơi vào vùng núi cũ

Một Trường Sơn sương gió đã vào thu

Một tình yêu gửi gắm tự ngày xưa…

Ngày 14-10-2000

Sống

Không thể nào chấp nhận sống:

Cho dù được đặt hoa trước cửa

Hát véo von trên cánh đồng

Thắp hương người dưới mộ

Thiệp hồng như chim bay

Đồng tiền chuồi qua khung cửa.

Không thể nào chấp nhận sống:

Với lời cầu xin, lời doạ nạt

Con người luôn đi sau thời gian

Để thời gian chỉ còn báo mộng

Không thể nào bưng hai tay

Một bình an đặng sống

Không thể nào cúi đầu

Nhìn ngón chân bất lực.

Không thể nào chấp nhận sống:

Mà không biết mình về đâu

Không biết mình có thể làm gì

Buồn vui theo kẻ khác.

Không thể nào chấp nhận sống:

Trong sợ hãi, trong lọc lừa

Chẳng nhớ tim mình còn đập.

Không thể nào chấp nhận sống:

Khi mình chưa là mình

Trống trơ như vực thẳm…

Ngày ta sống

Khi mình là sự sống

Từ ra đi đến trở về

Từ hư vô đến bụi đời

Kim cương bất hoại.

Sông Hương

Đặt mình trên con nước, đầu hướng về biển, anh trôi đi

Cùng hình bóng các đền đài, những cạm bẫy của thời gian, nước mắt

người đã chết

Anh trôi đi cùng phù du phiêu sinh vật, những tiếng chuông không ngày về

Những ngọn cỏ khô không nguồn gốc, những người mẹ đắm đò,

những câu mái nhì mất tích

Anh trôi đi với trận bão năm Thìn, nhịp cầu bị đánh sập năm Thân

Những cây bèo tím

Sông Hương

Con sông của những người ra đi và trở lại

Đưa anh qua những ngày bình an như bàn tay mẹ

Không nỗi đau đớn nào sông không rửa sạch với từng giọt nước ngời sáng

Không một cơn khát nào không được san sẻ bằng vị ngọt thần thánh

Người có đủ nước cho những cánh đồng, đủ tôm cá cho phiên chợ sớm Diên Trường, đủ nước mặn cho những ao tôm ngoài cửa Thuận

Người đủ phù sa để làm nên một châu thổ không có trên bản đồ

Nhưng mãi mãi phì nhiêu trong tâm hồn người xa xứ

Người là bùn, là mây, là bến, là hành trình của nước không dừng lại một ngày

Những đêm mất ngủ

Anh nằm cong như một con thuyền neo trên sông

Anh nghe nước chuyện trò

Về cánh rừng nguyên sinh trên động Mang Chang với những cây trầm khổng lồ

Những con cá chình không bao giờ chết trong những hang sâu Thác Ông,

Thác Mụ

Những bãi cát thơm hương thạch xương bồ

Ngững tiếng gầm bị nén lại của thuỷ điện Tả Trạch

Anh trôi đi,

Không bắt đầu, không kết thúc, không bờ bến

Anh mang tự do của nước đến với cuộc đời

Như sông, từ hữu hạn đến vô hạn

Để mãi mãi có mặt

Để sống

Bên người

Phải chăng, Sông Hương?

8-10-2006

Sự thật của cuộc ra đi

Kính tặng Trịnh Công Sơn

Anh đi trong ngày 1 tháng 4

Cái ngày người ta có thể đùa bỡn một chút

Tôi phải hỏi hai lần

Để biết cuộc đi xa của anh là sự thật

Là sự thật

Anh rời bỏ chúng ta trước ngưỡng của thế kỷ

Hai mươi mốt

Là sự thật

Anh đã sống, đã ca hát với chúng ta một nửa thế kỷ

Hai mươi

Và chín mươi ngày của thiên niên kỷ mới.

Không có gì ngăn cản anh

Đến với Tình yêu

Đến với Đồng bào

Đến với Bạn bè

Đến với Tương lai

Trịnh Công Sơn, từ biệt

Ngày 2-4-2001

Tắm bến Hà Khê

Mười năm dầu dãi, đường xa ngái,

Bây giờ về tắm bến Hà Khê.

Nhìn lên tháp cổ cao trông đợi,

Cúi xuống dòng xưa chợt ấu thơ.

Huế, ngày 8/6/2007

Tặng một người sáng tạo

Gửi Hải Bằng, nhà thơ – người tạo hình rễ cây

Nơi người ta bỏ đi

Sau khi hái hoa, bẻ quả, trú chân,

Sau khi hôn nhau, đẵn gỗ

Con người kỳ dị của chúng ta

Đi tìm những cái rễ

Anh thuộc loại người quan tâm sự sinh trưởng ở bề sâu

Những mắt thường không thấy được

Sau khi chia sẻ với chúng ta vẻ đẹp những đền đài trang nghiêm óng ả

Anh lặng lẽ đi tìm những nghịch lý dưới đất

Như những cái rễ cây vươn vào tầng đất tối tăm không ai biết được

Anh đẩy trí tưởng tượng của mình nẩy mầm trên mỗi rễ còi cọc

Để thành chim – sự bay

Để thành cá – sự lặn

Thành cô gái – tình yêu

Thành nhà thơ – ngọn gió

Anh là kẻ phải đánh trận sau cùng

Người đi chuyến tàu vét

Kẻ được xé vé cuối cùng trong rạp hát

Sự may mắn của anh dính dáng ít nhiều với những rễ cây

Và khuôn mặt anh, cả tình yêu không dễ dàng của anh

Có họ hàng với những rễ cây trong lòng đất cứng

Vì vậy khi ta nghe anh cười

Thì sự hồn hậu của anh có đất đai làm chứng

Anh, cái rễ cây dai dẳng nhất

Vươn lên bám cuộc đời này

Dẫu có khi buồn vui, nước mắt

Anh vẫn tạc hình mình lên năm tháng chúng tôi

4-1984

Tập thiền

Con hãy đưa miếng cơm vào bụng như ngày hôm qua con chưa được ăn và ngày mai cơm không còn nữa,

Con hãy nhận ra từng hạt cơm dính với từng hạt cơm như bụi lúa đứng bên bụi lúa

Từng hạt, từng hạt nở trên cánh đồng như những vì sao chi chít bầu trời

Con hãy bưng bát cơm nặng đầy như phần thưởng mỡ màu mùa gặt hái

Rồi con nhớ lại trong đời con cũng đã từng đứt bữa

Cũng đã từng lấy cơm chấm cơm

Mỗi hạt cơm cõng một củ sắn, củ khoai hoặc chỉ là rau dại

Lúc đó mỗi hạt cơm trong miệng con thật ngọt bùi, thơm thảo

Con không cần ăn đến sơn hào hải vị

Để biết đến vị ngon có thể có trong đời

Chỉ cần trong một sát na biết lắng mình vào cuộc sống

Một hạt cơm là cả cuộc đời…

Ngày 21-12-2006

Tháng giêng về Văn Giang

Tháng Giêng, sao anh không về Văn Giang ngắm sông Hồng

Nhìn cỏ chân đê trôi trong sương khói

Mùa xuân ngủ ngon trên lưng những con bò vàng

Ngoài đồng đã kín những người đi tìm no ấm

Trong ngôi chùa cổ nở xoè pho tượng Quan Âm nghìn tay nghìn mắt

Tôi nắm tay những người nông dân ấm, mềm, chân thật

Như níu được nhau tự ngày xưa vỡ đê

Mừng đến rưng nước mắt

Nhà nối nhà, đã ấm, đã sáng, vọng một điệu chèo

Sông Hồng mải miết làm lịch sử…

Tháng tư

Tháng tư lá xà cừ xào xạc mặt đường

Dẫy tường cổ nẩy những chùm lá mới

Hà Nội thì thầm nghìn năm tuổi

Mừng Đảng qua một mùa đại hội.

Tháng tư chập chờn giấc ngủ tiếng sấm đầu mùa

Có tiếng trẻ khóc trong căn nhà hàng xóm mới xây

Cuộc sống bộn bề mà yên tĩnh

Quẫy đạp một hành trình mới

26-4-2006

Tháng tư, Trường Sa

Tháng tư mùa biển lặng

Những đảo xa ca hát

Lời thiếu nữ

Những đảo xa ngủ

Tóc đen dài

Tháng tư lính đảo

Nụ cười lấp loá nắng

Dưới hàng cây phong ba

San hô chập chờn đáy biển

Đảo phập phồng

Cát, lửa

Như trái tim tình yêu

Tổ quốc.

Song Tử Tây

Sơn Ca

Nam Yết

Trường Sa Lớn

Thuyền Chài…

Hãy đọc thầm tất cả

Dù một lần

Trước sóng gió mịt mù

Bằng tiếng Việt

Buồn vui máu lệ

Người lính đảo nhìn đăm đăm,

Cô gái trẻ

Khóc

Về giây phút thiêng liêng

Chợt hiện ra

Giữa biển

Một tình yêu hơn cả cuộc đời

Một điểm hẹn phóng vào vô tận

Ngày mai

Những nàng mềm mại

Những môi hồng ca hát

Ra đi

Còn lại giữa đại dương

Một bờ cát sỏi

Những người giữ đảo sạm đen

Ngồi bên súng

Đón mặt trời

Mọc từ biển, lặn về biển

Hát

Một lời nguyền sâu thẳm

Ngàn trùng

vạn lý

Trường Sa…

Tháng 4-2003

Thăm mộ ông bà

Mỗi năm dù đi đâu cũng gắng một lần dắt díu nhau về thăm ông bà

Bên khe Tra Am người sống, người chết xúm xít

Con cháu mắt mờ khói nhang

Bia cổ chữ còn, chữ mất

Ông bà xưa từ xứ Đông xa xôi

Đi bộ, đi thuyền, đi ngựa vào vùng sỏi đá này

Rách rưới và đói khát

Bùn và máu sạm mặt

Ông bà xưa, người làm quan, làm dân, vong gia thất thổ

Dù đói dù no, không ai làm giặc

Trai thời trung hiếu làm đầu

Gái thời tiết hạnh làm câu trau mình

Lụt lội, hạn hán, giặc giã triền miên hai đầu đất nước

Ông bà xưa rong ruổi phận thần dân

Trên vì nước, dưới vì nhà

Chưa một lần khuất mặt.

Bây giờ ông bà nghỉ dưới đám cỏ may

Trả việc đời cho con cháu

Lắng nghe tim mình đập trong lồng ngực tương lai

Mỉm cười ngàn năm sông núi

Ngày 31-1-2001

Thấy người trở lại

Tặng hai bạn Th, L.

Vẫn khoé môi dẩu lên như ngày nào

Vẫn bước chân nhanh, tiếng cười vang

Bình tâm ngắm em hạnh phúc

Con đường dài đã đi qua

Bao gió mưa

Giờ đi vào trọn vẹn.

Rồi em đi mãi

In dấu chân sớm chiều bận rộn

Nhắc chúng ta luôn trở về…

Thơ tặng cháu ngoại

Cháu vừa ra đời

Ta được làm ông ngoại

Sự kiện long trọng này không theo một tuyên bố nào cả

Mà bằng một tràng khóc ré

Của thằng bé ba cân tư

Việc đời nhẹ nhàng vậy đấy

Thế là mẹ cháu được ngủ ngon

Mà trẻ con thì cựa quậy

Vậy là trẻ con ngủ ngoan

Mà người lớn chạy lon xon

Nào sữa, nào tã lót

Thế giới quá rộn ràng

Khi trẻ nhỏ có mặt.

Từ nơi xa mỗi ngày ông ngoại lại thăm hỏi

Cháu ngủ ngon không

Bằng fax, bằng phone, email, mobile

Nghĩa là mọi phương tiện có được

Để nghe vũ trụ nhắn rằng:

– Cháu ngủ ngoan!

Nguyên Anh, cháu là đứa trẻ thời đại mới

Hãy ăn no, chóng lớn

Ngày 24-12-2006

Thời đại Hồ Chí Minh

Khi những anh hùng ngẩng cao đầu ngã xuống

Miệng hô vang Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh

Lịch sự như một con tài cất tiếng còi cháy bỏng

Báo ga này ga Hồ Chí Minh

Khi đoán cháu con lại nối tiếp cha anh

Tiến trên đường Hồ Chí Minh đuổi giặc

Lịch sử sẽ khởi hành trên con đường ngắn nhất

Vào tương lai thơi đại Hồ Chí Minh

Khi những em bé đến trường trong tình thương bè bạn

Những dân tộc vùng cao viết chữ cụ Hồ trong núi bắng

Lịch sử sẽ lật từng trang nhanh

Trong ánh sáng thời đại Hồ chí Minh

Từ đau thương ta đứng dạy quên mình

Lẽ sống là con đường diệt Mỹ

Dáng vóc lớn khi ta cầm vũ khí

Việt Nam hùng vĩ nước non này

Trên đất nước nghìn năm những nông dân lại tập cấy cày

Nhà bác học phải nghĩ suy từ ba sào chua mặn

Năm tấn thóc để làm thép gang mặt trận

Cũng là bài ca theo suốt những đoàn quân

Ta lại có tình yêu sáng ngời hơn trăm nét hoa văn

Có nỗi vui một câu ca dao, một trang Kiều mơ ước

Có trời xanh Ba Đình ai cũng nhìn ngắm được

Có đời ta trọn vẹn giữa đời dân

Ta thêm yêu tin mỗi thước đất ta nằm

Đường ra trận ta thương từng bóng lá

Ngủ hầm sâu ta quý từng lớp gió

Đất nước này ta yêu ta thân

Ôi đất nước Hồ Chí Minh

Chưa bao giờ nghĩ suy của ta cao rộng thế

Từ việc đầu tiên là việc đuổi Mỹ dựng nhà

Cho đến việc dạy em bé đừng đi chân không

Và chuyện riêng sinh đẻ

Ba mươi triệu người dân lo toan bằng tấm lòng người cha, người mẹ

Thời đại Hồ Chí Minh chúng ta

Sung sướng thay mỗi người dân đều được thấy Bác Hồ

Càng nhớ dáng những vua Hùng thời lập nước

Bốn ngàn năm nghĩa là bốn ngàn năm có được

Một bây giờ thời đại Hồ Chí Minh

Ôi ta đã góp những chiếc nôi ngày nhân loại khai sinh

Nay đã góp máu xương chọ trọn ngày chiến thắng.

Những Việt Nam xanh màu trên châu Phi cát trắng

Những Việt Nam khoác súng tường trên châu Mỹ La-tinh

Những Việt Nam chân lý Hồ Chí Minh

Ôi Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh…

Điệp khúc lớn những mùa thu ra trận

Chúng con đi bát ngát tự hào

Mảnh trời xanh sau rừng biếc bay cao

Như tay bác như tay thời đại vẫy

Đường giải phóng dù gian lao máu chảy

Chúng con đi bền bỉ sức thanh xuân

Đang lớn lên như Phù Đổng trăm lần

Quyết đánh thắng bầy hung nô thể kỉ

Quyết thắp sáng trong tầm cao ý chí

Chân lý người k có gì không có gì quý hơn

Độc lập tự do, Hồ Chí Minh thời đại sáng tên người

Tiễn biệt nhà thơ Tố Hữu

Người yêu thơ ông đã ngã xuống cánh rừng trai trẻ

Người đọc thơ ông thời hoa niên nay đã già

Từ nay

Chỉ còn nghe thơ ông trong ngôn từ cây cỏ

Trắng lặng thầm trong hoa táo tháng ba…

Nhưng tôi biết còn bao người đến với ông suốt thời thơ ấu

Trên những trang sách học trò

Tình yêu ông hồi sinh

Đánh vần trong trẻo

Mãi mãi ngọt ngào giọng Huế

Trong tâm hồn chúng ta…

9-12-2002

Trên đường

Rồi bạn đi với tôi qua những bờ tường trắng

Sau chiến tranh,

Những ngôi nhà như tinh thể kết bất ngờ trong hạnh phúc

Định hình tất cả niềm vui và sự thật

Bằng gỗ, bằng vôi và giấc mơ ngày lên đường

Những ngôi nhà thành phố tuổi thơ tôi.

Bạn cùng đi với tôi trên vỉa hè rạn vỡ:

– Đây là những gì chúng ta đã sống và chết

Người con gái áo trắng đi về tương lai nào đó:

– Đây là những gì chúng ta đã đổ máu và hát ca.

Những hàng phượng mang nắng từ trên vai thành phố:

– Đây là những gì giúp ta cao hơn một tầm nhìn

Một bà mẹ gánh nặng trở về:

– Đây là những gì chúng ta mang mẻ và hy vọng.

Bạn ơi

Bạn nghe tiếng trở mình của thành phố thân yêu

Mây trắng chất ngất và lòng ta đầy dự tưởng

Những em bé nhặt lá khô bên đường

Anh bộ đội vụng về sau ngày đánh giặc

Đằng sau chia ly, đằng sau lần gặp mặt

Tâm hồn ta như cánh rừng xa khuất

Lại xanh màu và mãi âm vang…

1975

Trong cánh rừng hiện đại

Nhiều khi như thấy mình đang ngồi trong rừng già

Rậm rịt những tàn lá xanh

Với bầy cọp gào thét bằng động cơ đốt trong

Với trái núi bê tông trước mặt

Tầng tầng giây leo là đủ loại cáp đồng tích điện

Tôi chìm đắm trong tự nhiên thoái hoá

Tôi, một sinh vật đái tháo đường

Mỗi bữa một bát cơm rau, ruốc ớt

Tôi là Homosapien

Nhưng tôi biết

Những ngọn nguồn trí tuệ

Đang bị bỏ quên trong núi vắng

Đâu đó người ta chỉ còn nói về dòng chảy lợi nhuận

Đâu đó những bãi biển tràn ngập sex

Những con sông kiệt sức chìm giữa đất liền

Những con sông sáng loá ánh đèn và xác lợn chết

Khóc lên nỗi bại hoại con người

Bây giờ tôi cúi mình rửa mặt

Trên ngọn nguồn tư tưởng nhân gian

Chợt thấy mình đã đầy lông lá.

Tháng 4.2013

Trong những buổi chiều

Trong những buổi chiều buồn bã

Tôi nói thầm với hàng cây trước nhà

Hãy dịu dàng hơn, hãy dịu dàng nữa

Trong những buổi chiều buồn bã

Đá cứng hơn, chân mềm hơn

Tôi trèo lên hừng hực ngọn bê tông núi lửa

Mãi khi vầng trăng treo trước cửa

Chợt nhớ khuôn mặt hiền xót xa

Nghiêng xuống cánh đồng ngày xưa

Vì sao không thể yêu mến hơn?

Vì sao không xanh tươi hơn?

Vì sao không trong sạch hơn?

Tháng 7-2004

Trở lại A Lưới

Những bước trùng điệp

Những bước núi rừng

A Co ngửa mặt mờ mây gió

Cô Ca Va lừng lững lưng voi

Dốc mèo gân guốc bàn tay nắm

An Hồ nghìn năm dầm mưa bay

A Lưới trập trùng chiều trở lại

Mưa nối mưa, nắng thay nắng từng giờ

Vẫy tay lau trắng lên sườn dốc

A Ling, A Sáp xuôi đất khách

Năm tháng trôi đi, năm tháng về

Em hát cái ngày đau xót đó

Bây giờ dịu ngọt cứ như không

Tóc không xanh tóc ngày xưa nữa

Máu nóng trong tim máu vẫn hồng

Em dẫn ta lên ngàn thước núi

Ngó về chất ngất bóng Ka Lưi

Nhớ Em lắt lẻo trên vai mẹ

Em có còn không, em Cu Tai?

Ta cõng em đi trọn một đời

Thơ ta, ta gửi đến bao người

Những lời ru ấy rơi trong núi

Biết có khi nào em đã nghe?

19-12-2006

Tự do

Xin bạn bình tâm

Tôi chẳng bao giờ là nhà thơ tên tuổi cả

Danh hiệu đó xin nhường cho người khác

Tôi chỉ mong mình tự do

Để được là mình

Viết điều mình mong ước

Giữa cái thời sống là đeo đuổi

Danh hiệu, bạc tiền, ghế cao, nhà rộng

Tôi chọn tự do

Thi sĩ

Tự do trước hết chính mình

Không chiều luỵ mình

Ngỏng cổ nghe lời khen tặng.

Với tôi

Sự ân thưởng một câu nói vui bạn bè

Chiếc lá xanh bên đường

Chân mây chiều rạng rỡ

Tự do là tất cả

Những ràng buộc trong sạch

Giữa con người và con người

Con người cùng ngoại vật

Không ngã giá

Thật bình dị

Tự do làm tâm hồn ta lớn lên

Trong chiều kích vũ trụ

Uống rượu với bác Dương Văn Vượng

Gửi nhà thơ Dương Thuấn

Ngày đó chúng tôi được bác cho uống rượu ngô

Đêm nghe mưa rơi trên bản Hon

Ngắm bếp lửa đung đưa sàn nứa

Ngày đó, sau chiến tranh

Bọn trẻ vừa mới lớn

Sông Năng quanh quất chân Phia Boóc

Tóc ai cũng còn xanh.

Ấy thế mà Vi Hồng đã ra đi

Bên kia hồ Ba Bể.

Bây giờ con cái nhà bác đi khắp đất nước

Họ Dương lắm con, lắm vợ, lắm chồng,

Ô tô, xe máy…

Thật kỳ lạ, giấc mơ của người sáng nghiệp

Con đường nhựa trước nhà vút qua suối xưa

Ngược dốc Đồn Đèn

Phóng một cái nhìn vào Việt Bắc

Ái chà, xem ra bác còn khoẻ hơn tôi

Bác gái cứ vào ra con cón

May thay chúng ta không phải lo con cái nữa rồi

Cũng chưa phải sống nhờ con cháu

Mừng bác một chén!

Ngày 25-12-2006

Vào hạ

Anh giã từ hết thảy

Những đá đã làm đau, những gió đã làm buồn

Nỗi sợ hãi làm héo hon

Chiếc bàn nhẫn nhục

Đây ban mai với mong ước ngàn lời

Mùa hạ sáng trong về

Em đứng nghiêng…

Về quê đón Tết

Trở về nhà

Nói cười trong gian bếp cũ

Đi vào đi ra

Ngồi bệt xuống thềm

Ngó mây bay trên vườn người khác

Mười năm đi xa

Mỗi năm một lần về quê ăn Tết

Người già nói ta còn trẻ

Cô gái trẻ cười ta mau già

Thử luồn tay vào tóc

Sợi bạc không che kín ngón

Mừng ông bà một nén hương mới

Khói thơm xanh trên nóc nhà

Bạn cũ đến chơi

Chép miệng sống cũng tạm được

Phải cái hơi móm

Cười trống trơ như Đỗ Phủ

Nhìn nhau thương con mắt

Còn lung lay ngọn lửa rừng

Thời bom đạn

Rót một chút rượu

Nào mừng một năm đi qua

Ít hoạn nạn

Mừng một ngày mới

Thong thả

Chưa cần tính tháng, tính năm…

Viết cho lần cuối

Anh chẳng mong chôn vào đá, vào đồng

Chỉ có thể là đất đai thân thuộc

Sâu một thước với tứ chi còi cọc

Cũng đủ mời giun dế đến lai rai

Anh chẳng thiêng, cũng chẳng doạ dẫm ai

Xin đừng ngại, ngọn cỏ hiền sẽ mọc

Trên mặt đất, một dáng hình đã khuất

Trong mây chiều hay sương sớm mai

Phải không em, chỉ nỗi khát làm người

Anh đã chọn với hai hàng nước mắt

Khi cái chết làm phép trừ vô cực

Anh là anh, mãi mãi vẫn là anh…

Viết cuối năm

Đã lâu anh chưa về Huế

Hẹn vào thu, rồi lỡ cả mùa đông

Anh mải miết trên đường hoạn lộ

Ngoảnh về quê hư ảo một vầng trăng

Đã lâu anh chưa về vườn cũ

Thương cây mai, cây nhãn, khóm hồng

Bức tường sẫm vệt vôi vàng trí nhớ

Bóng mẹ cha thăm thẳm bên lòng…

Thôi đã vậy, xin đừng buồn mẹ nhé

Con đi xa vẫn giữ trọn hình hài

Giấc mơ xưa dù bao dâu bể

Bên thềm xuân còn một nhành mai…

Tháng 12-1997

Viết ở Hàn Quốc

Ngã ba sông

Ngã ba sông lặng lẽ lại là nơi chia cắt đất nước

Đàn ngỗng trời bay qua vạch giới hạn con người

Chim muốn nhắc một lời nguyền cũ

Về núi rộng sông dài xứ sở Choson thắm tươi…

Ở Gyeongju

Bầy âu đen vẽ trên mặt hồ những đường bất định

Tiếng chuông trong núi sâu đánh thức những cây tùng xưa

Cuộc mưu sinh đang thay đổi thế giới tận gốc

Không biết do nhà máy thép Posco nhiều hơn hay ngôi đền Seokgulam

Nhiều hơn?

Séoul, 22-11-2002

Viết trong ngày Valentine

Viết từ Đà Nẵng

Cần phải cười đi, đùa đi, nếu không muốn rưng nước mắt

Ngoài kia Sơn Trà đã phủ sương…

Biết bao tin cậy giữa lòng mình

Khi mình giữa lòng Đà Nẵng

Ở đây anh không dễ trôi ra biển

Cũng không chịu dạt lên ngàn

Cùng một lúc anh có thể sinh tụ với muối

Khoác cẩm thạch lên mình và vẫy bàn tay hải âu

Trước cửa biển, đôi mắt mở lớn…

Đà Nẵng

Đà Nẵng của những con tàu nặng hàng ra đi

Lân tinh nhập nhoè hơi đèn thuỷ ngân

Tiếng động nghề nghiệp trong mỗi căn nhà

Sức lực em tràn ra như một trái dưa hấu

Những bông lúa lại rực vàng trên cánh đồng kỷ lục

Tiếng sóng đằm nền, tiếng xe ben đổ đất

Điện lực, điện lực

Nồng cháy hơi thở biển

Đà Nẵng tự đẻ ra mình từ khơi xa…

Dẫu sau những bức tường kia còn nhộn nhạo mưu mô những tên kẻ cắp

Tôi tin giấc mơ lành trong đêm có thể lấy lại được

Miễn là dám bước qua giới hạn của mình

Theo cách Đà Nẵng

Trước thềm biển

Ấy thế, mà em

Ơi cây rong xanh của biển chiều nay

Tôi làm sao bắt gặp em bên kia ngưỡng cửa đời mình

Khi ngoài kia, Sơn Trà phủ sương…

7-1984

Xem tiếp: Nguyễn Khoa Điềm với tập thơ Đất và khát vọng Phần 1

Theo Thuvientho.com