Thư viện thơ
Hồ Dzếnh là một nhà thơ lớn của đất nước ta. Ông có một kho tàng thơ đặc sắc được nhiều bạn đọc yêu mến. Với những lời thơ nhẹ nhàng du dương nhưng thắm đượm tình nghĩa nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc và được nhiều thế hệ bạn trẻ yêu thích
Ông là một khuôn mặt văn học đặc biệt, viết hay ở nhiều thể loại, dù cuộc đời có lận đận nhưng ông vẫn gắn bó với văn chương nước nhà và không xa rời cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc. Ông có nhiều tập thơ đặc sắc, tiêu biểu nhất là tập thơ Hoa Xuân Đất Việt đậm chất trữ tình
Mời các bạn hãy cùng chúng tôi cảm nhận những bài thơ đặc sắc của ông nhé!
Nội dung bài viết
I. Vài Nét Về Nhà Thơ Hồ Dzếnh
– Hồ Dzếnh tên thật là Hà Triệu Anh hay Hà Anh (ghi theo giọng Quảng Đông là Hồ Dzếnh), sinh năm 1916 tại làng Đông Bích huyện Quảng Xương tỉnh Thanh Hoá.
– Cha ông là Hà Kiến Huân, người gốc Quảng Đông, mẹ Đặng Thị Văn là người Việt. Ông học trung học, dạy tư, làm thơ, viết báo từ năm 1931 tại Hà Nội. Năm 1953 ông vào Sài Gòn làm báo, năm 1954 trở về Hà Nội tiếp tục viết báo, làm thơ. Ông là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam ngay từ buổi đầu thành lập (1957). Ông mất ngày 13 tháng 8 năm 1991 tại Hà Nội.
– Hồ Dzếnh được truy tặng Giải thưởng nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2007.
+ Tác phẩm:
– Quê ngoại (thơ, 1943)
– Hoa xuân đất Việt (thơ, 1946)
– Chân trời cũ (tập Hồi ký, xuất bản năm 1942 và do nhà Hoa Tiên, Sài Gòn tái bản năm 1968)
– Một truyện tình 15 năm về trước (tiểu thuyết, ký bút hiệu Lưu Thị Hạnh, do nhà Hoa Tiên, Sài Gòn tái bản năm 1968)
– Hai mối tình hay tiếng kêu trong máu (truyện dài, ký bút hiệu Lưu Thị Hạnh, do nhà Hợp Lực, Sài Gòn tái bản năm 1968)
– Dĩ vãng (đoản thiên tiểu thuyết)
– Những vành khăn trắng (tiểu thuyết, ký bút hiệu Lưu Thị Hạnh)
– Đường kẽ mãnh (truyện ngắn, Trung Bắc chủ nhật, số 187, 12-12-1943)
– Nhà nhiều con (truyện ngắn, Trung Bắc chủ nhật, số 206, 11-6-1944)
– và nhiều truyện ngắn đăng rải rác trong các giai phẩm xuất bản vào thời tiền chiến.
Vào thời tiền chiến, có một tập thơ ra đời: tập Quê ngoại của Hồ Dzếnh. Chừng ấy cái tên người cũng đủ làm người ta lưu tâm. Và nhà Á Châu ấn cục đã ưng ý tác phẩm khi giới thiệu cùng độc giả những lời sau đây: “Lần đầu tiên thi ca Việt nam được tô điểm một cách trau chuốt bằng ngọn bút linh diệu của nhà thơ ngoại quốc”.
Sự giới thiệu của nhà Á Châu ấn cục ta ngỡ là lối quảng cáo một ấn phẩm vừa xuất bản, nhưng thực chất của tập Quê ngoại không làm cho độc giả thất vọng khi báo Tri Tân viết như sau: “Tên tuổi người Minh-hương ấy, văn học quốc ngữ không nề hà gì mà chẳng đón tiếp như đã đón tiếp bao nhiêu nhà văn hữu tài”.
Quê ngoại của Hồ Dzếnh đã thử thách qua sự chấp nhận xuất bản của Á Châu ấn cục và lời phê bình của tuần báo Tri Tân, một tạp chí chuyên bình luận văn học lúc bấy giờ; và ta còn tìm gặp điển hình một độc giả trẻ tuổi ưa thích Hồ Dzếnh tức nhà văn Mai Thảo ngày nay, khi Mai Thảo ghi lại cảm nghĩ mình thuở vừa tiếp xúc tiếng thơ của họ Hồ, những dòng sau đây: “Trong cái thế giới ngột ngạt bít bưng tức thở ra của những tháp ngà tiền chiến như những phần mộ lạnh buốt, thơ Hồ Dzếnh hơn cả Xuân Diệu, và theo tôi, hơn cả Nguyễn Bính đầu mùa, là những xâu chuỗi lanh lảnh nhạc vàng gõ vui từng nhịp nắng trên mênh mông đài trán thanh niên. Tôi nhớ mãi cái cảm giác của tôi, 20 tuổi, tiếp nhận một tập thơ cốm mới đậm đà, một tập thơ mười tám cái xuân đầy, đọc mỗi câu tưởng như có mật có đường ngọt trong cổ.
Thơ Hồ Dzếnh tiền chiến là cái trạng thái ngu ngơ trong suốt nhất của một tiếng thơ mà chủ đề là tình yêu và ánh sáng. Ngó thật kỹ, Quê ngoại không hằn một nếp nhăn. Với tôi, một tập thơ đầu tay phải như thế. Phải có cái khí thế vạm vỡ của sống như một lao vào, cái vóc dáng của yêu như một kín trùm dào dạt…”
II. Tập Thơ Hoa Xuân Đất Việt Của Hồ Dzếnh
Hồ Dzếnh là một nhà thơ tiêu biểu trong giai đoạn đất nước trước và sau thời kì cách mạng tháng 8. Ông nổi tiếng với những tác phẩm đi vào lòng người. Ông đóng góp không nhỏ cho nền văn học Việt Nam. Mời các bạn hãy cùng chúng tôi cảm nhận những bài thơ đặc sắc trong tập thơ Hoa Xuân Đất Việt của Hồ Dzếnh nhé!
Cảm đề
Mẹ nhỏ của con ơi!
Máu chảy, xuân thơm, mắt lệ ngời
Vú mẹ đã khô nguồn sữa cũ
Tình con còn lại bấy nhiêu thôi!…
Hoa Xuân đất Việt nghìn thu nở
Gương cũ muôn đi rạng rỡ soi
Uớc nhỏ như xưa mà nũng nịu:
“Coong nà coong mẹ, mẹ coong ơi!…”
Trang sách xưa
Giở lần trang sách xưa
Nhớ thời áp bức
Giang sơn ơi! lòng Ngươi nguội đau chưa?
Mộng đời Ngươi đã thức?
Cõi trần ai đêm nay ta bơ vơ
Giật mình cảm xúc…
Hận muốn toát ra thơ
Tình tan vào uất ức
Hồn đau run mơ tưởng bóng cờ
Ghi dấu những ngày quốc nhục
Bừng sáng mau lên Xuân
Cho Vinh quang quét sạch dấu phong trần
Cho Non nước sáng tươi ngày trẻ mãi
Và Giang sơn… Giang sơn thiên vạn đại
Trước khi tàn ta muốn thấy Ngươi vui
Hỡi Vô cùng Yêu dấu – Nước – Ta ơi!
Về làm chi nữa
Về làm chi nữa nơi đây
Xứ run rét mướt, cõi đầy bồng hoang
Thành xưa: từng lớp điêu tàn
Ðường xưa: di ảnh muôn vàn lá rơi
Tiến lên: nắng ngụt chân trời
Trở về chi, nước non hời xác xơ!
Mắt say ánh máu pha cờ
Bước chân run giữa hai bờ Phế, Hưng
Tiếng hờn vỡ xé không trung
Gươm thiêng đưa loáng một vùng nắng tươi
Trông nhau không thẹn sống đời
Ðối trăng không tủi những lời nước non
Một trời lộng lẫy vàng son
Máu rơi đêm ấy, hoa còn buổi nay
Mắt nhìn theo tiếng ca bay
Ðất thơm nghe nở những ngày vào Xuân…
Tư hương
Ta nhớ màu quê, khát gió quê
Mây ơi! ngưng cánh đợi ta về
Cho ta trông lại từng xanh thẳm
Ngâm lại bài thơ: “Phương thảo thê…”
Ðất Thánh trời Ðông, mẹ Á châu
Anh hoa ngàn thuở rạng phong hầu
Chín cung thăm thẳm hồn hương khói
Danh vọng vang lừng mây gió Âu
Liễu Ðộng Đình thơm chuyện hảo cầu
Tóc thề che mướt gái Tô Châu
Bâng khuâng trăng sáng trời Viên Hán
Một giải Giang Nam nước rợn màu
Ai hát, mà nay gió vẫn thơm?
Ai đau non nước não âm đờn?
Chiêu Quân nếu mãi người cung Hán
Thi tứ tìm đâu nét tủi hờn?
Mây ơi, nếu tạt về phương Bắc
Chầm chậm cho ta gửi mấy lời…
Từ thuở ly hương ta vẫn nhớ
Nhưng tình… xa lắm, gió mây ơi!
Mùa xuân mới
Non sông đương lúc bừng bừng dậy
Khí vũ hiên ngang dồn mọi lòng…
Bút hỡi, thiêng liêng, người hãy cháy
Kiếm thần kia ánh lên từng không
Ta đứng nơi đây nguyện một lời:
“Non kia dù lở, bãi kia bồi
Ðất thiêng không để dành hai giống
Linh khí Trời Nam đúc một nòi”
Ðây, nửa đời đau thấy dáng xuân
Ðất hoa thở mạnh, gió thơm gần
Ta quàng tay nhỏ ghì non nước
Như gã si tình say ái ân!
Người hãy cùng ta dạo cảnh xuân
Yêu nhau cho bõ lúc phong trần
Nhịp đi lên mạnh, hồn ta đẹp
Thơ ý rung mùa vang dưới chân
Ta không muốn
Ta không muốn nắn cung đàn
Ðêm xưa dạo dưới trăng vàng đợi Em
Bền gì mấy thoáng hương duyên
Ðẹp gì mấy sợi mây huyền gợi mơ
Thơ dâng ngùn ngụt sắc cờ
Máu tươi hoen ố những giờ ái ân
Quen chân là khách dương trần
Trái tim đau xót bao lần vì yêu
Bình minh về, ánh cao siêu
Lên thay lửa Sống tiêu điều ngày xưa
Ta cười thấy cháy duyên mơ
Hân hoan khi xé những tờ… rất thơm
Ý thiêng choán hết linh hồn
Còn đâu gió nhớ cung buồn mà ca
Lần đầu trước bóng Em xa
Không nghe run trái tim và… rất vui
Tiếng sơn hà
Ta trả lại cho đàn cung nhớ tiếc
Cho mùa thu những xác lá vàng rơi
Ta trả lại cả u hoài, thống thiết
Khi xuân về bừng sáng nên cây tươi
Ta nghiêng kính trước xuân hồng đất nước
Lửa yêu đời thiêu cháy chuyện ngày xưa
Như sóng cả tràn lan niềm mộng ước
Ta kiêu căng xây lại tháng năm thừa
Ðây là lúc ánh gươm linh bén chớp
Ta màng chi mây liễu cuốn phong ba
Nếu rượu mạnh lên đường ta cạn hớp
Ðể say sưa nghe dội tiếng sơn hà!
Hỡi người bạn mà hồn thôi muốn trẻ
Mất tin yêu, lầm lạc giữa tình đau
Người hãy dậy nghe hồn thiêng thế hệ
Khắp non sông vang hát buổi xuân đầu
Ân phúc cả sẽ tưng bừng, vạn đại
Lòng muôn vàn rào rạt sóng tin yêu
Trang lịch sử từ nay thơm ngát mãi
Tiếng ca thần vang bóng quốc kỳ reo
Mái lều tranh
Mẹ tôi sống lặng trong làng nhỏ
Ðâu biết thời gian đổi mới rồi
Lòng vẫn đau buồn thiên vạn cổ
Nào hay non nước đã reo vui
Bồ hôi cứ thấm từng thân áo
Lưng mãi còng trên lớp bụi đời
Mẹ vẫn điềm nhiên trong dáng lão
Vun trồng mấy luống bắp, khoai tươi
Ngoài kia niên thiếu ca xuân mới
Trong lũy tre xanh, đời vẫn buồn
Ai biết để lòng yêu một buổi
Bay về thăm viếng mái cô thôn?
Bao giờ cho sáng lều tranh nhỏ
Mẹ Việt Nam mừng nước Việt Nam?
Hay vẫn đau buồn thiên vạn cổ
Những người không biết ánh vinh quang?
Non
Lửa Thơ bừng cháy giữa đời
Tình Thơ thắm thiết cho người bán mua
Ý thiêng người thiếu, ta thừa
Nghìn kho ân lộc, trăm mùa mạnh xuân
Khinh nẻo hẹp, ghét nơi gần
Mắt xa thăm hỏi muôn lần dặm băng
Dẫu tàn trên đỉnh kiêu căng
Còn hơn muôn thuở cao bằng ngọn cây
Thơ về: nắng sáng lừng bay
Gấp đi cánh phượng cho ngày rạng ra
Cõi trần vẳng tiếng thiên nga
Thơ không tuổi, ý không già: muôn năm!
Gối lên Bắc Ðẩu ta nằm
Nghe rung chân lạ, thơ thần mười phương
Non cao nên dáng non buồn
Tuyết sương thắm mãi linh hồn quạnh hiu
Non tuy run rét bao chiều
Vẫn đem cao cả, tiêu điều gởi mây…
Giang Tây
Chị về làm dâu nhà tôi
Từ ngày má chị hồng đôi trứng gà
Nắng trần chưa nhuộm màu da
Chị còn giày nhiễu, quần hoa như ngày
Chị người ở mãi Giang Tây
Thi thuyền kết lá, chăng dây đèn cầu
Nhưng từ chị về làm dâu
Da tơ nắng sạm, mái đầu gối giăng
Ôm tôi, chị bảo luôn rằng:
“Chấp trăm Hà Nội chưa bằng quê ta!”
Giang Tây hồ, đất bao la
Non ngây nước tóc, màu da rợn trời
Quan hà, từ nhấp ly bôi
Lòng đau nhớ nước qua người chị dâu
Năm năm mơ hội đèn cầu!…
Máu cờ
Sắc biếc chen lừng dáng huyết tươi
Lênh lang tuôn ánh thái dương cười
Dưới cờ, hồn nhỏ tràn như biển
Trí rộng muôn sông, chấp vạn người
Sức mạnh nào ngăn ý chí ta
Gươm thần khi ngứa máu xông pha?
Một đi – cái chết nghìn thu nhẹ
Hát trước câu: “Không trở lại nhà”
Giang sơn một thuở lầm tro bụi
Kiếp sống vinh gì nợ hắc nô?
Kiếp sống vinh gì, khi thế hội
Ðã xoay nghiêng ngửa móng cơ đồ?
Ngựa không thèm nhớ đồng xanh cũ
Ta há mơ gì chút gió quê?
Cờ (đã) tuôn ra bao máu đỏ
Ghi câu non biển: Chết không về!
Say thơ
Ước gì chữ bật ra Thơ
Vàng rung lên tiếng, ta sờ được yêu
Ðem mình choán hết Cô liêu
Mở toang âm hưởng ra chiều vu vơ
Tai ngây ngất nhạc không bờ
Hồn điên ép nát mơ hồ giữa tay
Cho cuồng tư tưởng cho say
Ðê mê nhân thế đã đầy ánh trăng
Thơ thiêng thổn thức cung Hằng
Một trang suối chảy, muôn lằn sáng reo
Chìm trong Nhớ, chết trong Yêu
Quên, quên hết cả nỗi nghèo tứ thi
Cho hồn đau đến mê si
Trăng bay rớt sáng, lời đi bật lòa
Ta càng víu được mơ hoa
Càng phai thế sự, cành xa nhân tình
Hoa xuân đất Việt
Ta biết Ngươi là Hoa Xuân Đất Việt!
Tuổi xanh thắm nhưng lòng sôi chính huyết
Tóc bừng bừng nhưng ngút chí Non sông
Ngươi thèm say vũ bão, khát xung phong
Mơ chinh chiến vỡ tung lòng tủi cực
Ôi Nam Việt! Ôi hờn Non nước nhục
Tám mươi năm đau xót, tám mươi năm!…
Một giang sơn lầy lụa dấu thương tâm
Cả Thế kỷ vằn đen màu bại liệt!
Niên thiếu hỡi, hỡi hồn trai đất Việt
Ðứng lên đi, vì Tổ quốc Vinh quang
Máu Ngươi bồi lên lớp máu lênh lang
Ðời Ngươi họa nhịp đời mãnh liệt
Mùa xuân sáng bừng reo trong khí tiết
Ánh lê minh chói lọi nạm sơn hà
Ngươi đứng lên, làn mắt đắm phương xa
Tim rung động, tay lần trang Sử đẹp!…
Ngươi phải chết, Ngươi cần tha thiết chết
Trở về chi, hoa bướm rụng từ lâu
Sau lưng Ngươi, rền rĩ vạn mồ đau
Gót đã trở, đây là giờ Đoạn tuyệt!…
Niên thiếu hỡi, hỡi hồn trai đất Việt
Ta cầu mong một buổi sáng tinh sương
Nến chập chờn, hoa lạnh suốt âm dương
Ðem cung kính đặt lên mồ Chiến sĩ
Nghe phơi phới khắp năm trời Chính khí
Tiếng Sơn hà vang nhịp khúc Quân ca!
Vì máu thần, Ngươi tưới đã lên hoa
Mùa Vinh hạnh kết khung đời rực rỡ!
Ta đứng lặng, mỉm cười trong lệ nhỏ
Lòng bâng khuâng thầm vọng bóng ai xa…
Mắt rung rinh ánh Đẹp của Sơn hà!
Cơn giận
Có những cơn điên xé được đời
Những cơn quằn quại máu tanh hôi
Mà hồn rít lại rồi căng thẳng
Chờ nuốt không gian xuống khắp người
Ôi! những bàn tay cấu lấy tay
Và vò nát ngực, sóng lung lay
Nghìn muôn tia lửa ngầu trong mắt
Rung cả thân mình, chuyển cả mây
Rồi răng, rồi lợi, rồi tim huyết
Tất cả xô dồn… tất cả run…
Gió cát xông lên, mưa bão rít…
Hằng muôn con thác trút căm hờn!
Một phút điên cuồng phá thỏa thuê
Cho sông đau khổ bớt tràn trề
Ai hay hơi máu hồn khi tắt
Cả một trời thương lẳng lặng về
Hối hận, cay, chua đứng sững bên
Giọng cười mai mỉa buốt qua tim:
Tôi mê, châm lửa cho nhà cháy
Lửa giận nguôi rồi, than tối đen
Hận chinh phu
Ai đã sống như ta thời chói lói
Lưỡi gươm vàng đâm suốt bản đồ Âu
Khúc chiến thắng cao lừng trời vòi vọi
Cờ nguyên nhung mừng đóng gió Tây Châu
Thuở ấy, quân Nguyên áo giáp, nhung
Tay huơi hoa kích, đẹp vô cùng
Ngựa phi nuốt chửng ngày trăm dặm
Nắng chảy bồ hôi loáng khắp lưng
Tướng Nguyên mồm thét ra hơi lửa
Tay chỉ thành xa, kiếm rạch trời
Giấc mộng chinh biên hừng máu đỏ
Tâm hồn nung nấu vạc dầu sôi
Sa mạc mênh mông, người thấy đâu
Gió sương lạnh lẽo, giá băng sầu
Muôn hồn chiến sĩ trơ như đá
Ðem quẳng ân tình xuống vó câu
Trăng lạ bao lần soi cảnh lạ
Mây vàng quan ải, gió biên cương
Lòng kiêu tham vọng, tràn cao cả
Vẫn rõi, huy hoàng mộng bá vương
Vua Nguyên trong chín lần cung cấm
Ðốt nến ngồi xem bức cáo thư
Mơ bước quan quân ngoài vạn dậm
Vang lừng ngựa hý gió Ba Tư…
“Chiến sĩ một đi không trở lại”
Chiến mã một đi không hề về
Giáo chỉ đường xông tên vút lối
Hồ đông máu tím lạnh ngồi tê…
Khúc hát chinh phu rộn khắp đường
“Ta say trời lạ, khát trùng dương
Tay ta víu cả vào thiên hạ
Chận dưới ngai rồng một bắc phương”
Nhưng… khúc quân ca bỗng chốc ngừng
Chiến kỳ vấy máu đắp bình nhung
Phải chăng sông Bạch, tri âu hẹp
Không đủ gươm thần rộng lóe vung?
Trên đây, Thuvientho.com đã dành tặng bạn những bài thơ đặc sắc trong tập thơ Hoa Xuân Đất Việt của Hồ Dzếnh. Hồn thơ trầm tình điềm đạm của ông để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả. Hy vọng các bạn sẽ thích những bài thơ của ông. Hãy đồng hành cùng Thuvientho.com để cập nhật cho mình những bài viết thật hấp dẫn nhé! Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết của chúng tôi!
Theo Thuvientho.com
