Home / Chùm thơ chọn lọc / Nhà thơ Nguyễn Duy và tập thơ Ánh trăng (1984) phần 1

Nhà thơ Nguyễn Duy và tập thơ Ánh trăng (1984) phần 1

Nhà thơ Nguyễn Duy và tập thơ Ánh trăng (1984) phần 1

Ánh trăng là một trong những tập thơ hay của Nguyễn Duy. Bởi với nhà thơ này ánh trăng chính là một người bạn bè thân thiết của nhà thơ. Và đó cũng chính là lý do giải thích tại sao nhà thơ này lại được đánh giá là một nhà thơ của những vẻ đẹp đời thường. Chẳng hạn như những cọng rơm, những con đường xác xơ… Tất cả đều được Nguyễn Duy viết lên vô cùng gần gũi và nên thơ.

Mùa thu

Gió mùa thu đẹp thêm rằm

mẹ ru con, gió ru trăng sáng ngời

ru con, mẹ hát à ơi

ru trăng, gió hát bằng lời cỏ cây

bồng bồng cái ngủ trên tay

nghe trong gió có gì say lạ lùng

nghe như cây lúa đơm bông

nghe như trái bưởi vàng đung đưa cành

Thì ra dòng sữa ngực mình

qua môi con trẻ cất thành men say

hiu hiu cái ngủ trên tay

giấc mơ có cánh gió bay lên rồi

ru con, mẹ hát… trăng ơi

con ru cho mẹ bằng hơi thở mình

Trở lại khúc hát ru

(Truyện thơ ngắn)

1

Ngày cưới vợ

cũng là ngày xa vợ

đến nay là tám năm

Trộn vào nhớ, vào thương, từ chiến trường xa xăm

là nỗi ước ao

giá mình có một thằng con nhỉ!

Võng bạt đu đưa

anh thường hát khẽ

vài ba câu hát ru

Trở về

anh để lại đằng sau

tám năm xa cách

tám năm bom lửa

nỗi ước ao nén lại tám năm

bất ngờ nổ vỡ

giữa ngực anh

như một quả bom:

vợ anh vừa đẻ một thằng con

2

Anh hiểu chuyện này không dịu dàng như lời ru đâu

người ta từng nói với nhau

bằng phát súng

bằng nhát dao

bởi có những điều lời không nói được

bởi có những người thắng nhiều trận mạc

mà không thắng nổi lòng mình

Còn anh

vừa bước ra từ lò cao chiến tranh

da sạm màu khói

cái gì đáng mất đi thì chảy thành xỉ rồi

cái gì đáng còn lại thì thành thép tôi

nguồn lạch nghĩ suy anh đã tới

ngõ ngách tâm tình anh đã qua

Cơn sốt rét vàng cõng chiếc ba lô

qua nghìn núi

lòng dũng cảm dắt anh ra khỏi

bãi bom B.52 nhằng nhịt lưới tử thần

Lẽ nào giờ đây anh chùn chân

trước vách núi cheo leo

dựng đứng trong lòng

dù rằng cao thật đấy

3

Anh chưa nói lời nào

vợ anh đã đầm đìa nước mắt

nước mắt cuốn trôi ngày vui gặp mặt

– Em lỗi lầm

anh hãy xa em đi…

em không còn xứng đáng với anh nữa!

Lời nói như dao cứa

tình nghĩa vợ chồng dứt được dễ dàng đâu

nói vậy làm gì

mình tự cắt mình, càng cắt càng đau

Im lặng

cho cùng yên tĩnh lại

cho yên tĩnh cả một đời con dại

con khóc rồi kìa

ru nó đi

em!

4

Tiếng võng cói xiết vào cây cột xoan

nghiến như khoan

nhưng không phải tiếng hàm răng nghiến

Tiếng à ơ…

bổng trầm

ẩn hiện

tiếng à ơ

tiếng một người già

ru

một đứa trẻ thơ

Khúc hát như cắt ra

từ ngày xưa

cắt ra

từ bao nhiêu nỗi niềm

cắt ra

để mà nối liền

nối liền lại những gì đang còn đứt

Từng khúc

từng khúc

cắt ra

từ một mảng lòng

… à ơ

bầu ơi thương lấy bí cùng

tuy rằng…

Anh nằm nghe

tiếng võng cói xiết vào cây cột xoan

xoáy như khoan

khúc hát

của đời người đôn hậu

có phải là lời bà ru cháu

hay đến bây giờ mẹ vẫn ru anh?

5

Nửa đêm nghe tiếng trở mình

anh và vợ còn cách nhau một đứa trẻ!

Hạnh phúc lớn lao sao lại thế?

và đứa trẻ hoi nồng hơi sữa mẹ

có lý nào lại là sự cách xa?

Điều ấy cần gì phải nghĩ ngợi lâu

Xem thêm:  Bài thơ Biết Một Ngày… Như Thế Anh Ơi – Nhà thơ Phú Sĩ

ngập ngừng

khó khăn

là đặt nổi lòng mình lên lưỡi

Sự từng trải đã dạy anh ít nói

bom đạn dạy anh quen biết chọn lời

Anh sẽ bắt đầu

từ cái ngày

hai đứa yêu nhau đừng hòng ai chia cắt

rồi những phút nằm kề cái chết

anh chưa hề nghĩ đến phải xa em

trước cái đêm vĩnh biệt nhau trong thung lũng Tà Cơn

thằng bạn còn đùa anh: “Chúc mày về gặp vợ…”

Ôi, nếu không vì tám năm cách trở

làm gì nên nỗi nào

gặp nhau rồi

hãy chia nhau niềm vui lớn lao

còn cái giếng buồn đau

thôi

càng đào càng thẳm

Để có được ngày sum họp lớn

ta trải qua nhiều xa cách và hy sinh

người chết phải xa người sống lẽ đành

những người sống xin đừng xa nhau nữa!

6

Khi nằm giữa vòng tay nhân ái

đứa trẻ nào cũng có mẹ có cha

Thằng nhóc ngủ dần trong khúc hát ru

khác cái giọng dưa du ẩn hiện của người già

giọng anh hát trầm như gió núi

Vẫn khúc hát của ông bà để lại

không phải chỉ cất lên nơi đầu lưỡi

mà rung lên như tiếng vọng trong lòng

à ơi…

Lời của cây

Mưa vùi, nắng đốt, gió xô

mà cây vẫn đứng – bây giờ tốt tươi

rễ sâu bền vững đời đời

cành vươn riêng một khoanh trời mát xanh

bao nhiêu lứa quả ra cành

hoang sơ đất cỏ nay thành rừng cây

Đến non tơ lứa quả này

lay nghiệt ngã suốt những ngày chung chiêng

bão xoáy mười mấy cơn liền

nóng khô sém lá, rét đen tím chồi

phần thương thương lắm quả ơi

phần lo lứa quả liệu rồi ra sao?

… và lời của quả

Quả là quả của cây cao

nhựa cây luyện lọc qua bao nhiêu đời

nhựa săn thành thịt quả rồi

gió rung cho rụng cho rơi, dễ gì

Đã đành có quả rụng đi

thì như lá ấy, rụng về cội cây

trăm ngàn mưa gió vặn xoay

quả nào còn đến hôm nay hẳn còn

Xin đừng ngại lứa quả non

quả non sẽ chín, hạt non sẽ già

ngày đông xương xẩu dần qua

xuân sang, hạt cựa ắt là mầm lên

Mỗi ngày một tốt tươi thêm

cây cao bóng cả hãy tin quả này

quả không sa xuống từ mây

quả đi từ dưới gốc cây lên cành

Âm thanh bàn tay

Khi chưa hiểu người con gái ấy

tôi chưa biết tiếng đàn em hay như thế đâu

Đôi bàn tay tài hoa biết làm ra âm thanh quyến rũ

từ một cây vĩ cầm mà với tay tôi chỉ là cái hộp gỗ

từ nốt trắng nốt đen trên khuông kẻ

mà với mắt tôi là luống đỗ nảy mầm

Tôi lớn lên với ruộng với đồng

nghe giao hưởng khác nào nghe xay thóc

em dạy nhạc cho tôi khác nào đi vỡ đất

Em cấy vào tôi luống nhạc đầu tiên

tôi ngỡ ngàng hiểu ra bàn tay em

từng giúp mẹ những đêm đông quét rác

tiếng chổi vô tư dạo trên đường khuya

Ngày lụt to, cả Hà Nội lên đê

tay mềm mại vần từng xe đá hộc

rồi con cá, mớ rau, bếp núc

chăm chút một gia đình vẫn bàn tay tài hoa

Tôi thường gặp em trên đại lộ

lỉnh kỉnh sau xe khi túi gạo, khi thùng dầu

đất nước mình những năm nhiều gian khổ

bàn tay mang nhiều vẻ đẹp khác nhau

Không thể nào quên một buổi chiều nao

tôi chợt biết tay em nhiều vết xước

ấy là lúc trong tay tôi rung lên ấm áp

bản nhạc không lời mười ngón tay em đan

Em vá cho tôi cái áo lính cũ càng

bàn tay láy trên vai tôi đường khâu rất đẹp

như đã láy vào lòng tôi da diết

tiếng đàn xe chỉ luồn kim

tiếng đàn lặn sâu như con cá ăn chìm

Xem thêm:  69+ câu nói hay về cuộc sống hôn nhân buồn chỉ người trong cuộc mới hiểu

Chưa sâu bằng đêm nay tôi nghe em

tiếng đàn êm như tóc

tiếng lận đận mây trôi bèo dạt

tiếng bàn tay mang vết xước thường ngày

Cây đàn đột nhiên biến đi

chỉ còn thấy đôi bàn tay trước ngực

và tất cả tan ra thành âm thanh trong vắt

lắc lư tôi như sóng lắc lư thuyền

Ấy là lúc hai tiếng đàn chập lại

một tiếng đàn bàn tay em đấy

với một tiếng đàn bật dậy trong tôi

Mưa trong nắng, nắng trong mưa

Bộn bề công việc bấy lâu

hẹn nhau dành dụm cho nhau một chiều

đường nào cũng lắm thương yêu

lối nào cũng đẹp rất nhiều lứa đôi

trong veo là nắng với trời

ngổn ngang thân mến là người với nhau

Chiều đang sâu thắm một màu

tự dưng lộp độp ngang đầu – ồ mưa!

mưa rào giữa nắng hay chưa

hạt mưa ném thẳng có chừa ai đâu

vội vàng ta nấp vào nhau

mái đầu che lấy mái đầu thoảng hương

– Em đừng trách nhé, em thương

nào ai biết được giữa đường gặp mưa!

tiếng em như tiếng gió lùa:

– thôi, đừng nói giọng người xưa, buồn cười…

Từ môi mưa giọt xuống môi

nhấm chung một hạt mưa rơi mặn mà

áo em ướt lẫn vào da

tóc lẫn vào gió, gió là sợi tơ

mắt em trong đến ngây thơ

trong như nắng giữa mịt mờ mưa giăng

Muối trắng

Nếm hạt muối trên đồng mặn tê đầu lưỡi

tôi chạm tới phần nhỏ xíu của đại dương

Có nơi nào mà không gặp muối

muối hòa tan trong đất

trong cây

trong máu của tôi

trong miếng ăn ngày ngày dù bát canh suông hay quả cà nén mặn

trong cái nhớ đêm đêm, hồ dễ mà quên lời dặn thủy chung gừng cay muối mặn

trong cả nỗi xót đau như muối xát lòng

Và hôm nay tôi gặp muối trên đồng

từ vị mặn còn lặn trong ruộng cát

từ bàn tay sần chai xới, dầm, chang, gạt

từ gương mặt đỏ nhừ như cua luộc

từ vạt áo, khi ra đồng thì màu nâu non, khi về thôn thì màu cát bạc

từ dáng người đi tất bật giữa trưa hè

Hạt muối nào kia có cái phút linh thiêng xòe trắng giữa ô nề

là đã đi qua ba bảy lần dầm, ba bảy lần chang, ba bảy lần lọc cát

là đã đi qua ba bảy lần cô quánh, thành nước chạt

và dát mình ra mà phơi nắng, kết tinh

Muối lung linh cùng nắng lung linh trắng lấp cái nhìn

nhắm mắt lại trong đầu còn trắng lóa

màu trắng này lại đi về trăm ngả

đi hòa tan vào sự sống muôn loài

Ở lại đây với ô cát mặn mòi

vẫn những con người chịu đen da cho muối trắng

nấm muối chảy ròng ròng qua mặt

và nghe muối kết tinh trên thịt da mình

Tới đây rồi hồ dễ mà quên

những hạt muối thân quen, dù lưỡi không chạm vào, lòng sao thấm mặn

những hạt muối khai sinh ra cánh đồng muối trắng

những hạt muối

phơi

trên áo người

Tuổi thơ

Tuổi thơ tôi bát ngát cánh đồng

cỏ và lúa, và hoa hoang quả dại

vỏ ốc trắng những luống cày phơi ải

bờ ruộng bùn lấm tấm dấu chân cua

Tuổi thơ tôi trắng muốt cánh cò

con sáo mỏ vàng, con chào mào đỏ đít

con chim trả bắn mũi tên xanh biếc

con chích choè đánh thức buổi ban mai

Tuổi thơ tôi cứ ngỡ mất đi rổi

năm tháng trôi qua không bao giờ chảy lại

cái năm tháng mong manh mà vững chãi

con dấu đất đai tươi rói mãi đây này

Người ở rừng mang vết suối vết cây

người mạn bể có chút sóng chút gió

người thành thị mang nét đường nét phố

như tôi mang dấu ruộng dấu vườn

Con dấu chìm chạm trổ ở trong xương

Xem thêm:  Tiến quân ca (Văn Cao) – Khúc ca hào hùng đi cùng năm tháng

thời thơ ấu không thể nào đánh đổi

trọn kiếp người ta chập chờn nguồn cội

có một miền quê trong đi đứng nói cười

Tuổi thơ nào cũng sẽ hiện ra thôi

dầu chúng ta cứ việc già nua tất

xin thương mến đến tận cùng chân thật

những miền quê gương mặt bạn bè

Cầu Bố

Ai qua Thanh Hoá về Quảng Xá

men rượu là hương vị của làng tôi

nhắc cầu Bố chắc nhiều người còn nhớ

đình nhà Lê rêu phủ đã bao đời

Nhà tôi đó, không cổng và không cửa

ai ghé qua cứ việc hút thuốc lào

cha tôi trổ rất nhiều cửa sổ

gió nồm nam thoải mái ra vào

Đường làng tôi tiếng xe thồ lọc xọc

chiếc xe thồ từng đẩy tới Điện Biên

ngược dòng sông Mạ lên Tây Bắc

ai xuôi về cũng sốt kinh niên

Những năm bom đạn như gieo mạ

lại chiếc xe thồ đi về Nam

cha tôi qua cầu Bùng cầu Ghép

tôi nhìn theo chớp lửa nhập nhoàng

Cỏ đã lấp ai còn thấy nữa

vết xe thồ vẹt đỉnh Trường Sơn

ai thấy nữa ông già đầu bạc xoá

đẩy xe thồ ngang dọc lũng Tà Cơn

Cha tôi đó, dân làng tôi vậy đó

xả hết mình khi nước gặp tai ương

rồi thanh thản trở về với ruộng

sống lặng yên như cây cỏ trong vườn

Cha tôi đó, suốt đời thồ nặng

trĩu cả hai vai việc nước – việc nhà

bom rồi bão, mấy lần nhà sập

lụi cụi tuổi già, con cháu đã đi xa

Ngày họp mặt, cha già như trẻ lại

bếp rượu đặt giữa nhà, bè bạn vây quanh

con đường chiến tranh còn ngoằn ngoèo trong ruột

càng thêm say hương rượu nếp thanh bình

Đò Lèn

Thuở nhỏ tôi ra cống Na câu cá

níu váy bà đi chợ Bình Lâm

bắt chim sẻ ở vành tai tượng Phật

và đôi khi ăn trộm nhãn chùa Trần

Thuở nhỏ tôi lên chơi đền Cây Thị

chân đất đi đêm xem lễ đền Sòng

mùi huệ trắng quyện khói trầm thơm lắm

điệu hát văn lảo đảo bóng cô đồng

Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế

bà mò cua xúc tép ở đồng Quan

bà đi gánh chè xanh Ba Trại

Quán Cháo, Đồng Giao thập thững những đêm hàn

Tôi trong suốt giữa hai bờ hư – thực

giữa bà tôi và tiên phật, thánh thần

cái năm đói củ dong riềng luộc sượng

cứ nghe thơm mùi huệ trắng hương trầm

Bom Mỹ dội, nhà bà tôi bay mất

đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền

thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết

bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn

Tôi đi lính, lâu không về quê ngoại

dòng sông xưa vẫn bên lở bên bồi

khi tôi biết thương bà thì đã muộn

bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi!

Gửi Huế – Bốn chiếc cầu bắc ngang sông Hương

Em đưa tôi qua Bạch Hổ, Tràng Tiền

vô cớ đứng tần ngần trên cầu Mới

sông Hương mùa này trong thấy đáy

nước về xuôi gió lại ngược lên ngàn

Em đánh số cho cầu theo tuổi nó

số một

số hai…

số ba chen vào giữa

Xin em đếm lại

bốn, ba, hai…

không lẽ em quên chiếc cầu số một

chiếc cầu treo cổ nhất

chiếc cầu dải yếm bắc từ xưa!…

Trên đây là các bài thơ hay của Nguyễn Duy viết trong tập Ánh trăng mà chúng tôi đã tìm hiểu và chia sẻ với bạn. Và nhiều bài thơ trong tập này đã được đưa vào chương trình giảng dạy trong sách giáo khoa. Ở đó ta cảm nhận được một hồn thơ vô cùng chân thật và gần gũi của nhà thơ. Đừng quên đón đọc những bài viết tiếp theo của chúng tôi để cùng cập nhật những bài thơ hay nhất của nhà thơ này bạn nhé!

Theo Thuvientho.com

Check Also

Những bài thơ hay về hoa cúc họa mi

Những bài thơ hay về hoa cúc họa mi

Hoa cúc họa mi còn được gọi là hoa cúc dại hay là hoa cúc …