Nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh cùng kho tàng thơ dịch đặc sắc nhất phần 3

Trong nền văn học Việt Nam chúng ta không thể quên nhắc đến Nguyễn Xuân Sanh. Ông cống hiến cho nền thơ ca một kho tàng thơ lớn và đặc sắc. Những thi phẩm đó luôn được bạn đọc đón nhận và tán thưởng. Như một số ít nhà thơ khác ông còn là một dịch giả nổi tiếng chuyên dịch những tác phẩm xuất sắc của nhiều nhà thơ lớn trên thế giới. Hôm nay, chúng ta hãy cùng nhau tiếp tục khám phá những bài thơ hay nhất của thi sĩ nhé!

Khí hậu Châu Phi

Bao nhiêu nắng trong bầu trời!

Bao nhiêu nắng trong bầu trời Châu Phi!

Đất mệt lả, vì đâu cũng có nắng

Tôi cũng muốn bớt chói chang ánh nắng

Nên tôi dạo bước giữa cánh đồng vừa xẻ luống

Mũi tôi hít thở hơi nồng

đem đến cho tôi nhựa tươi cuộc sống

Mưa nhiều làm sao!

Trên đất Châu Phi có bao nhiêu mưa!

Đất cũng mệt lả khi bụng nó mang đầy nước dội

Tôi uống, tôi uống bao nhiêu nước mưa

Đầu dốc ngửa lên lưng

tôi chào đón mưa trời

Bụng căng đầy, tôi uống, và lòng tôi cũng uống

Tôi đã hết khát rồi

và mưa vẫn còn rơi

Gió đập mạnh làm sao!

Trời Châu Phi có nhiều gió mạnh

Ngực đất cũng mệt lả tơi bời

Tôi cất cánh

trăm nghìn chiếc cánh

Tôi muốn vòng thế giới bay quanh

Ôi gió nóng ôi gió mùa!

Ngày vui đã đến

Thời mới đã bắt đầu

Sakuntala

Tim lo lắng, chẳng ngủ yên

Ngọn gió xuân thổi ngát niềm bông hoa

Gió vuốt ve gương mặt ta

Luồn qua cửa sổ mở ra với trời

Như con sông chở hương tươi

Ta nghe lá cọ ngời ngời dài xanh

Nhẹ nhàng dịu mát lung linh

Đưa lên khúc nhạc trung trinh ngọn nguồn

Bất cứ đâu cũng nghe luôn:

Sakuntala, Sakuntala!

Thung lũng của bướm

Đây đàn bướm của thế gian bay

Bụi muôn màu từ mảnh thân trái đất

Đỏ thần sa, vàng kim, đất son. bột lân tinh

Cả một đám mây chất hoá học bốc cao

Đám cánh long lanh có phải chăng

Đó là nguyên tử ánh sáng trong huyền ảo mộng mơ?

Phải chăng đó là giờ mùa hè tưởng tượng của trẻ em

Vỡ ra chói chang xen kẽ?

Không đâu, đó là thiên thần ánh sáng

Giả trang Apolon, Mnêmôsyn, Polymat

Rồi Sphynx, Machaon

Tôi bắt gặp chúng bị lý trí ám che

Đó cũng là đám lông tơ đàn vịt biển Bắc Âu

Trong nắng hanh thung lũng Bracjino

Cái mãi mãi xanh tươi

Cái mãi mãi xanh tươi

cái vươn lên mãi mãi

cái mãi mãi nở hoa

tôi bỏ chúng vào sợi dây màu thẫm

vào mùi hương thực của cái gì được nảy sinh

là là mặt đất ẩm đồng quê

và đó là lời đổi trao, đó là bí mật

có lẽ cũng giản đơn thôi

như lời chào của năm mới

Năm mới

Đây là ngày Voici le jour

Voici le jour de l’immobile

les prés mouillés de la patrie

voici la terre des lilas

les véroniques sous les pas

quand se déchirent les feuillages

on rencontre des châteaux

tout gris tout blancs

et légers sous les ans

les avions venus de loin

nous redonnent cet espoir

de marcher apaisé

— et vaste —

sous les platanes de la Loire.

Dịch

Đây là ngày của thanh bình

Bãi xanh cỏ ướt thắm tình quê hương

Đây là đất tử đinh hương

Bước chân ta gặp bên đường huyền sâm

Gió đưa rẽ lá ngang tầm

Lâu đài cổ hiện lặng thầm sau cây

Màu xám đậm màu trắng đầy

Nhẹ nhàng đi với tháng ngày trôi qua

Phi cơ đâu đến tự xa

Lại trao hi vọng cho ta thuở nào

Đi trong yên tĩnh

– rộng sao –

Tiêu huyền rừng thoáng dạt dào sông Loire

Tâm tình

Sóng dồi lại, hát trên bờ

Đại dương nuốt ngập tàu ngơ ngác chìm

Ôi sâu vực thẳm im lìm

Miên man hoàn vũ, sao tìm tránh mi?

Trong tàu, biển nhịp huyền vi

Qua mơ, mi vượt mi đi đến trời

Thái dương, không khí khôn vơi

Muôn vàn tư tưởng tuyệt vời sáng trong

Dù đâu ta gửi tâm hồn

Biết rằng bất tận mênh mông cuộc đời

Dù đêm loạng choạng khắp nơi

Trong tay hoàn vũ ta ngồi bình yên

Giọt mưa La goutte de pluie

Je cherche une goutte de pluie

Qui vient de tomber dans la mer

Dans sa rapide verticale

Elle lui sait plus que les autres

Car seule entre les autres gouttes

Elle uet la force de comprendre

Que très douce dans l’eau saleé,

Elle allait se perdre à jamais

Alors je cherche dans la mer

Et sur les vagues, alertées,

Je cherche pour fairt plaisir

A ce fragile souvenir

Dont je suis seul dépositaire

Mais j’ai beau faire, il est des choses

Où Dieu même ne peut plus rien

Malgré sa bonne voloté

Et l’assistance sans paroles

Du ciel, de vagues et de l’air.

Dịch nghĩa

Tôi tìm một giọt mưa

Vừa rơi trong biển cả

Trên đường lao vội vã

Sáng hơn nhiều giọt mưa

Vì trong các giọt mưa

Chỉ giọt mưa này hiều

Rằng nó tan êm dịu

Trong nước mặn mãi thôi

Tôi tìm giữa lộng khơi

Trên muôn trùng sóng dữ

Để làm mình thích thú

Kỷ niệm tưởng mau phai

Mà tôi uống nhớ hoài

Nhưng đời có những việc

Mà Chúa dù tha thiết

Cũng không làm được đâu

Tuy có lòng giúp nhau

Của khí, trời và sóng

Mặt trời nói thì thầm…

Le soleil parle bas

A la neige et l’engage

A mourir sans souffrir

Comme fait le nuage.

Quelle est cette autre voix?

Quil me parle et m’engage?

Mêmme au fort de l’hiver

Serait-ce la chaleur

Qui fait tourner la Terre

Toujours d’un même coeur

Et pour me rassurer

Dans toutes les saisons

Se penche à mon oreille

Et murmure mon nom?

Dịch

Mặt trời nói thì thầm

Với muôn ngàn bông tuyết

Khuyên chúng lặng lẽ chết

Như những đám mây tan.

Của ai, tiếng nói khác?

Nói với tôi, khuyên răn?

Cả trong ngày rét tăng

Ngọn lửa nồng phải chăng

Đã làm quay Trái Đất.

Luôn, vẫn một tấm lòng

Để làm tôi tin tưởng

Trong xuân hạ thu đông

Bên tai tôi nghiêng xuống

Và thầm thì tên tôi?

Tôi chọn một cây phong

Je choisis un peuplier

Avec un fleuve non loin,

Je choisis le fleuve aussi

Et je vous mets près du fleuve.

Mais vous, vous, qui me dira

A qui s’adresse ce vous?

Je ne le sais qu’à demi

Car l’autre moitié varie.

Dịch

Tôi chọn một cây phong

Không xa đó dòng sông

Cũng chọn dòng sông chảy

Đặt bạn ngồi bờ ấy

Nhưng bạn, bạn, ai sẽ bảo tôi:

Chữ bạn của anh, nói về ai vậy?

Tôi chỉ biết nửa chừng người đó

Còn nửa kia thay đổi không thôi

Các biến khúc haiku Variasi haiku

Kepada Yoko

I

bunga dilapangan

hati berdetak

dua pejuang berpelukan

II

Fuji dan Kenji

alam untuk ditundukkan

manusia untuk dimenangankan

III

Uji mengalir

jiwa Senji menjalar

tak henti-henti

IV

Asap tak mengepul

bumi panas

semangatpun panas

V

Kemenangan manusia

ombak diatas atap

kapan rakyat penguasanya?

VI

Simonoseki

serdadu berangkat berseri

pulangnya pucat-pasi

VII

Hirosima

kebengisan mengganas

jadinya juang mengganas

VIII

Dikanan ombak

dikiri tebing

kereta meluncur ke Sendagaya

IX

Terimakasih

domo arigato

separo hatiku tinggal

Dịch

Tặng Yoko

I

Hoa trên sân bay

Hai trái tim cùng nhịp

Hai chiến sĩ hôn nhau

II

Fugi và Kengi

Thiên nhiên: để bị chế ngự

Con người: để thắng

III

Sông Ugi trôi

Tinh thần của Xengi vẫn đi về phía trước

Không hề nhường bước

IV

Các ống khói thôi nhả khói

Đất nóng

Tinh thần nóng

V

Loài người chiến thắng

Sóng đang phủ mái đường hầm nối liền hai đảo

Khi nào nhân dân sẽ là chủ thiên nhiên!

VI

Simônôxêki

Lính Nhật cười tươi lúc ra đi

Lúc trở về, nhợt nhạt như đã chết

VII

Hirôsima

Sự tàn bạo không bị ngăn cản

Biến thành đấu tranh không giới hạn

VIII

Bên phải nước triều lên

Bên trái là bãi biển

Đoàn tàu đang chạy về phía Xenđagaia

IX

Cám ơn các bạn

Domo arigato

Tôi để lại đây nửa trái tim mình

Đỏ thắm Merah Kesumba

Darah Lumumba Merah Kesumba

darah Lumumba Merah Kesumba

Konggo!

laparmu lapar kami

laparmu lapar kita

lapar revolusi

Darah Lumumba Merah Kesumba

darah Lumumba Merah Kesumba

Konggo!

revolusimu revolusi kami

revolusimu revolusi kita

revolusi dunia

Dịch

Máu Lumumba đỏ thắm

Máu Lumumba đỏ thắm

Cônggô!

Niềm khát khao của các bạn

Cũng là niềm khát khao của chúng tôi

Cùng với các bạn

Chúng tôi khát khao cách mạng

Máu Lumumba đỏ thắm

Máu Lumumba đỏ thắm

Cônggô!

Cách mạng của các anh

Cũng là cách mạng của chúng tôi

Và chúng ta có chung:

Cách mạng thế giới

Thời gian của sử sống Ora

Nous aimons à dire

Que le temps ne signifie rien

Mais

Regarde ces jeux auxquels nous jouons

La nourriture que nous mangeons

Regarde ces changements qui bouleversent

Notre marae

Il l’ny a de kikau sur les maisons

Plus d’umu pour cuire le kai

Plus de ces journées passées sur la pirouge

Qui tendaient nos muscles

Regarde ces avions à réaction

Et puis regarde ces barques délabrées

Ces umu abandonnés

Tout cela ne nous parle-t-il pas

Du temps?

Dịch

Chúng ta đều thích nói

Thời gian chẳng có nghĩa gì

Song bạn hãy nhìn

Các trò mà chúng ta chơi

Các thức mà chúng ta ăn

Hãy nhìn các xáo trộn

Tại nơi thiêng liêng ta nhóm họp

Không còn lá dừa trên mái nhà ta

Cũng không còn

Cả bếp đào trong đất để đun nấu

Không còn những ngày đêm

Lênh đênh trên thuyền độc mộc

Để co giãn bắp thịt ta

Hãy nhìn những phi cơ phản lực

Và hãy nhìn những con đò hỏng

Những bếp đào trong đất bị bỏ rơi

Phải chăng các việc đó

Không nói gì

Về thời gian?

Hát ru trẻ em trong chiến tranh

Xe trượt tuyết đến, xe đi qua

chó sói trượt băng trong lạnh giá

Xe trượt tuyết đến, xe đi qua

Một thằng người đen từng đến đó

bố em khỏe, bố em giết nó

trong tuyết, bố đẩy nó lăn kềnh…

Một thằng người đen từng đến đó

Mẹ hát ru bài hát hay:

“Một kỵ sĩ và chiếc khăn tay

đã làm con quái vật đen khiếp đảm…”

Mẹ hát ru bài hát hay

Các ngựa non của mẹ, ngủ đi

ngày mai, rồi sẽ bay hết tro

ngày mai, người nông dân gieo hạt

Các ngựa non của mẹ, ngủ đi con

Gầm nổ, gầm nổ súng liên thanh

con trai tôi mất giấc, gọi nhanh

con gái tôi tỉnh thức, và gọi

Giết chết, giết chết súng liên thanh!

Dấu hiệu mùa xuân Приметы весны

Ее услышишь в голосе синицы,

Вороний грай уже твердит о ней.

Она в метели уходящей мнится

И в том, что дни становятся длинней,

И в глянцевитых почках на каштане,

В сугробах ржавых, в ручейках живых,

Что чистым серебром блестят в тумане,

Как будто грязь и не касалась их.

Она — ив капле, звонкой, словно льдинка,

Что птица с ветки нехотя стряхнет,

Она — в подснежной зелени барвинка,

В сережках на березе у ворот.

Она и в кузне, где нетерпеливо

Вперегонки играют молотки,

И а тальнике, чьи ветви прихотливо

Переплелись, краснея, у реки.

Она и в песне, что молчать не в силах,

В дороге, что сейчас душе близка.

Она — в очах, как вишни, влажных, милых,

Блеснувших из-под белого платка

Dịch

Nghe tiếng xuân trong lời chim núi

Nghe tiếng xuân trong bầy quạ kêu

Thấy mùa xuân qua cơn bão tuyết

Và khi ngày ngắn trở nên dài

Và trong búp sáng cành cây dẻ

Trong tuyết vàng, trong lạch reo vui

Lạch nước dưới sương ngời ánh bạc

Như không một vết bẩn ố hoen

Xuân – trong giọt nước sa thánh thót

Khi chim hất giọt nước đầu cành

Trong cây nhạn-lai-hồng dưới tuyết

Trong những vòng khuyên cây bạch dương

Xuân trong lò rèn đầu thôn xóm

Vội vàng tiếng búa thép vang reo

Xuân cũng ở trong lùm dương liễu

Đỏ bừng bên suối, lá chen nhau

Xuân ở trong bài ca đi tới

Trong con đường gắn với lòng ta

Trong đôi mắt anh đào lóng lánh

Rạng ngời dưới tấm khăn choàng tơ

Qua bài viết này chắc hẳn các bạn đã có thể biết thêm về phong cách sáng tác của thi sĩ Nguyễn Xuân Sanh. Ông đã khẳng định được vị thế của mình trên văn đàn bằng chùm thơ dịch đặc sắc nhất. Hãy đồng hành cùng chúng tôi để theo dõi những bài viết hấp dẫn hơn nhé!

Xem Thêm: Nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh cùng kho tàng thơ dịch đặc sắc nhất phần 2

Theo Thuvientho.com