Nhà thơ Tản Đà và những bài thơ xuất sắc để đời phần 1

Tản Đà (1889 – 1939) là một nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng còn được biết đến với tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu. Sở dĩ có bút danh như vậy bởi ông quê ở núi Tản Viên, sông Đà Nên ông đã ghép hai địa danh này thành bút danh. Trong văn đàn Việt Nam đầu thế ký 20, ông được đánh giá là một ngôi sao sáng và cũng là cây bút xông xáo trên nhiều lĩnh vực. Dưới đây chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn các bài thơ hay nhất của nhà thơ Tản Đà nhé!

“An Nam tạp chí” lại ra lần thứ năm ở Hàng Bông, Hà Nội, cảm tác

“Thần chung” im tiếng phương Nam

“Phổ thông” xứ Bắc ai làm tắt hơi?

“Duy tân” thôi đã cũ rồi

“Đông tây” lại cũng đi đời đằng mô!

Khóc ai! riêng cũng mừng cho

“An Nam tạp chí” cơ đồ còn đây

Mới xưa Hàng Lọng cờ bay

Thứ năm lại có phen này Hàng Bông

Cuộc đời xoay chuyển lung tung

Mà trong báo giới tranh hùng những ai?

“Thức lâu mới biết đêm dài”

Tiền chưa mạnh sức mà tài cũng thua!

Hơn nhau một bức dư đồ

Khí thiêng sông núi hộ phù nước non

Hơn nhau một tấm lòng son

Cho người chung nước chung non chung tình

Đêm thu gió thoảng bên mình

Sạch đem tâm sự bất bình thổi xuôi

Bút hoa chép lại đôi lời

Đưa ai bốn bể là người tình chung

Đi về xin nhớ Hàng Bông

Ai “nữ quyền” ra mua

“Nữ quyền” hôm ấy tớ rao chơi

Ai bán mà mua của hiếm hoi!

Một gánh giang sơn cùng gánh lấy

Thời chi, ai có tiếc chi ai?

Anh thợ cạo

Trượng phu xử thế vô trường sách

Bạc nghệ tuỳ thân nhất đoản đao

Lánh phong trần mài một mũi dao

Khắp phường phố biết bao người nhẵn mặt

Ba Đình ký

Hồng nhung hoa nở đầy sân

Tưới hoa thánh thót mưa xuân đầu cành

Đốt hương xem chuyện nước mình

Chuyện Đinh Công Tráng, Ba Đình ngày xưa

Thuận kinh đã đổi ngọn cờ

Nước non xoay chuyển bây giờ là ai?

Ninh Bình tỉnh có một người

Là Đinh Công Tráng tướng tài bẩm sinh

Hơn đời vũ dũng thông minh

Hoàng, Lưu môn hạ nổi danh Bắc kỳ

Gió mây rộn buổi Hàm Nghi

Ba làng Thanh Hoá thành trì đào xây

Trước thành giữ thế ruộng lầy

Mặt thành xây đắp tre dầy bàn cao

Trong thành khe chứa giếng đào

Sau thành có ngả sang Lào, ra Thanh

Đồn quân tên gọi Ba Đình

Tướng quân Công Tráng họ Đinh là người

Uy nghiêm tướng mạnh thành dài

Thế trong vững thủ, thế ngoài mạnh công

Thuận thành nghe động uy phong

Pháp binh từ Huế đùng đùng kéo ra

Mấy phen đánh giáp lá cà

Địch quân thua xiểng, quân ta được hoài

Uy danh động đến nước ngoài

Pháp đình nổi trận bời bời phong lôi

Lệnh cho nguyên soái đặc sai

Khắc kỳ phá địch quyết bài tiến công

Một phen đột trận xung phong

Lại thêm thây chất đầy đồng một phen

Pháp quân tính thế vạn tuyền

Hãm thành mới có lệnh truyền bổ vây

Nam quân lúc ấy nguy thay

Đánh không được đánh mà rầy thiếu lương

Đinh Công hết ý lo lường

Giải vây mới liệu quyết đường đánh ra

Đêm đông gió táp mù sa

Bất kỳ giữa trống canh ba tiến hành

Kéo quân ra khỏi ngoài thành

Nhằm nơi quân địch tung hoành đạn bay

Pháp quân liệu thế trở xoay

Tức thì lập trận bắn ngay không rời

Hai quân bắn lẫn bắn hoài

Sương mù chẳng thấy mặt người tấc gang

Giời đông còn hãy mù sương

Đinh Công sớm đã liệu đường quân đi

Thành không bỏ lại tiếc gì

Ba Đình thất thủ thôi thì cũng thôi!

Tàn quân thu thập đôi nơi

Cô thành lại giữ một giời Ma Cao

Giang sơn chẳng phụ anh hào

Yếu thua khoẻ được lệ nào có sai

Đinh Công khuất mặt ở đời

Non xanh nước biếc sang người trắng da

Nước non vẫn nước non nhà

Nhớ ai một khúc gọi là viếng ai

Bài ca chúc tiệc lão làng A Lữ

Giời xuân tốt đẹp thiều quang

Tượng sơn núi cả, Thương giang sông dài

Non sông như vẽ

Hoa cỏ như cười

Dan tay ta hát một bài

Trước là kính thánh, sau thời mừng dân

Dân ta A Lữ

Vui tiệc ngày xuân

Khói hương làm lễ nghinh thần

Thần linh phù hộ nhân quần thọ khang

Chống gậy ra làng

Chúc ông chống gậy

Ra họp việc làng

Tiệc xuân vui chúc thọ trường

Da mồi tóc bạc tuổi càng thêm cao

Mưa hoà gió thuận

Tốt lúa được mầu

Trai lành gái tốt lấy nhau

Sinh con, đẻ cháu, dài lâu nối đời

Đầu năm tiệc lão

Già trẻ vui chơi

Dan tay ta hát một bài

Trước là kính thánh, sau thời mừng dân

Ngày xuân tiệc lão

Ca chúc làm vui

Chúc mong già trẻ gái giai

Năm nay năm nữa, xuân rồi lại xuân

Kính mừng A Lữ đồng dân

Bài ca cổ bản – Vì sự diễn kịch ở Lao Kay để lấy tiền giúp nạn dân trong Nghệ Tĩnh

Ơn ái ơn đồng bạn. Vì mối thương hoài

Kịch tân thời giúp người xa khơi

Thuật đôi lời tỏ lòng vì ai

Ta An Nam cùng họ chi khác trong ngoài

Đó Trung Kỳ, đây miền Lao Kay

Nghìn dặm đường xa dài, nỗi ngậm ngùi (ngậm ngùi)

Tai hại vì đâu, non sông oán sầu

Thần thiên đế (thiên đế) cơ cầu

Quanh vùng (Nghệ) Nghệ Tĩnh liền nhau

Nắng thiêu đồng mạ, hư hại vườn rau

Dân tình khó khăn, đói cùng nhau

Đâu trận cuồng phong mờ mịt

Làm cát tung giời gần xa bời bời

Gió cuồng phong đến miền đường trong hung độc, thạch mộc tơi bời

Thôn quê thiệt thòi ấy nhiều nơi

Kinh (kinh) tế, kinh tế nguy nàn!

Khó làm ăn lúc tiền khan

Dân cùng thất nghiệp như số muôn vàn

Cuộc sinh tồn cậy nhờ cùng nhau

Nhìn người hơn, ngắm vào ta chung lòng hợp dạ sum họp giống nhà

Giống Tiên Rồng may mà…

Đêm trường làm vui, mượn trò chơi

Ca đôi lời nghe đôi lời, chơi bời vui vẻ như dãi tâm hoài

Cuộc mua cười vì người An Nam, hợp người Tây, Nam

Người nhiều nơi, đất Lao Kay sum vầy ơn ái

Nghệ Tĩnh phương trời

Bài hát chúc báo “Sống”

Mưỡu:

Dân hai nhăm triệu đồng bào

Giang sơn Hồng Lạc, phong trào Á Âu

Giời Nam xuân mới khoe mầu

Xin đem chữ “sống” làm đầu chúc mong

Nói:

Lo nòi thương giống

Chẳng gì hơn chữ sống giữ đầu tiên

Có cùng nhau đất dưới trời trên

Rồi sẽ nói đua chen Âu với Á

Nào giống cũ Chiêm Thành, giống mọi

Đài Loan, giống người da đỏ ở

Mỹ châu đến nay đâu đó tá?

Nỗi ngu hèn ai đã biết hay chưa?

Cuộc doanh hoàn gió gió mưa

Ngẫm lịch sử nghìn xưa âu đáng sợ!

Nên nhớ chữ “Tự trợ giả thiên trường trợ”

Giời không chia mọi rợ với văn minh

Sống hay chăng thời cũng tự mình

Lẽ thiên diễn công bình cho khắp chủng

Hồng Lạc nhi tôn kim hữu chủng

Bất tri thử điện cánh hà như

Tính năm sinh nay đã bốn nghìn dư

Bước tiến hoá vẫn lừ đừ sau mọi kẻ

Đời là thế, chúng ta như thế thế

Nước non này chưa dễ cỏ hoa ai!

Kiễng chân lên xa ngóng vũ đài

Muốn khỏi chết phải chen vai vào chỗ sống

Nhận chữ “sinh tồn”, câu “hạnh phúc”

Tìm nơi “lạc thổ”, chốn “đào nguyên”

Chúc mong nòi giống Rồng Tiên!

Bài hát của Tây Thi

Non xanh xanh

Nước xanh xanh

Nước non như vẽ bức tranh tình!

Non nước tan tành

Giọt luỵ tràn năm canh!

Đêm năm canh

Luỵ năm canh

Nỗi niềm non nước

Đố ai quên cho đành!

Quên sao đành

Nhớ sao đành

Trần hoàn xa cách

Bồng Lai non nước xanh xanh!

Bài hát mừng Bắc kỳ Nam tửu

(Công ty rượu Văn Điển)

Ta về ta tắm ao ta

Ao ta tắm mát rượu nhà uống ngon

Nghĩ thôi sông cạn đá mòn

Ai hay quốc tuý lại còn có nay

Nam nhân nam tửu

Người An Nam nay uống rượu An Nam

Thật tha hồ cất chén với tri âm

Bõ nhớ vụng thương thầm bao những lúc

Chất gạo có say không nhức óc

Hơi men càng nhắp lại mềm môi

Trải tang thương non nước đầy vơi

Còn chút đó, cuộc đời chưa đáng chán!

Rót đầy chén, uống chơi cho cạn

Họ nhà Tiên, nào những bạn Lưu Linh

Yêu nhau, một hớp cũng tình

Bài hát mừng đức Nam Phương hoàng hậu ra tuần du đất Bắc

Mưỡu:

Nam Phương ngự giá Bắc tuần

Cỏ hoa vùng Bắc tin xuân đón mừng

Trâm hoa tàn quạt tưng bừng

Trời Nam quang cảnh ai từng thấy chưa?

Nói:

Năm Đinh Sửu qua rằm tháng chạp

Bạn quần thoa đông họp bốn trăm người

Đèn văn minh lửa sáng trưng giời

Góp ngọc nói hoa cười nghênh thánh giá

Cung duy mẫu đức nghi thiên hạ

Lạc đổ tiên nhân giáng tự trần

Bụng từ nhân thương xót kẻ bình dân

Đạo bác ái ân cần câu diễn thuyết

Hội Hợp Thiện được nghe lời khuyến thiện

Lòng hướng dương thêm kiển quyển trung quân

Bắc Nam đâu cũng thần dân

Bài hát xuân tình

Mưỡu:

Ấy ai quay tít địa cầu

Đầu ai nửa trắng pha mầu xuân xanh

Trông gương mình lại ngợ mình

Phải chăng vẫn giống đa tình ngày xưa

Nói:

Tản Đà xuân sắc

Mấy mươi năm chẳng khác nước cùng non

Cảnh còn nguyên người cũng lại còn

Còn chẳng khác “Khối tình con” như trước nhỉ!

Lịch kỷ phong sương thần bất dĩ

Quy lai hà nhạc ngã do liên

Cuộc trăm năm vương lấy mối trần duyên

Dù kiếp trước thiên tiên nay cũng tục

Đã trót hình hài trong dấn đục

Giữ sao cho hòn ngọc lại Hàm Đan

Muôn vàn nhờ tựa giang san

Một ngày còn ở nhân gian ngại ngùng

Chúa xuân có hộ nhau cùng…

Bài hịch giục cho các hoa dậy

Ối chao ôi! các hoa trong vườn ta

Quen mắt ngủ trưa, cứ lười lĩnh chi cho mạt kiếp

Thức khuya dậy sớm, có siêng năng hoạ mới nên đời

Cả lũ thối thây

Một phường chết giẫm

Khoe tài cậy sắc

Mất nết hư thân

Đã mấy phen dậy bảo không chừa

Vẫn một mực lười ươi mãi thế

Quái cho thói lạ

Học tự nhà ai

Lại bây giờ

Chị Hằng đã về, dì Gió đã gọi

Đêm đông sáng toét, tiếng gà gáy mau

Nọ kìa bướm hỏi ong thăm, biết bao kẻ đợi

Còn hãy cánh che nhị ủ, không sợ ai cười

Nào các hoa

Con chị con em, con cô con cháu

Đứa hồng đứa tử, đứa trắng đứa vàng

Giấc tốt đừng nên tham, giấc ấy chả no còn giấc khác

Đêm dài sao chửa chán, đêm này không đủ có đêm sau

Liệu mà dậy thôi

Đừng để giục mãi

Bởi yêu thương nên mới rát họng

Có khôn ngoan thời phải ăn nhời

Bảo nhau tự hôm nay, giữ ý lúc mờ trời tối đất

Đừng đợi nói lượt nữa, mà có phen tủi phấn phai hương

Bài tựa “Truyện tỳ bà” của ông Đoàn Tư Thuật dịch

Ngựa tuấn nọ còn để xương thiên lý, ngàn vàng chưa dễ mấy ai mua!

Ngọc bích kia chưa tỏ giá liên thành, giọt luỵ chớ hoài riêng kẻ khóc!

Cho nên:

Lan có cây mọc trong hang tối

Gà có con rứt bỏ lông đuôi

Đem tài hoa mà ai oán với trần ai

Chẳng thà:

Giấu hương sắc để lánh chơi ngoài cõi tục

Vậy:

Ấy đã thế gian là thế, giận làm chi mà dỗi nữa làm chi

Thôi thời tri kỷ mà chi, tẻ cũng thế có vui thời cũng thế

Ngẫm từ trước biết bao tài tử

Mà trong trần nào mấy tri âm?

Bạch tuyết, Dương xuân

Cao sơn, Lưu thuỷ

Chẳng cứ gì Ly tao với Tỳ bà ký

Chẳng cứ gì Khuất Nguyên với Cao Đông Gia

Nếu trần ai ai cũng biết ai

Ai còn phải vì ai cảm khái

Cội thông lũa chơ vơ đỉnh núi, đầm thấm tuyết sương

Bông hoa đào hớn hở gió đông, đãi đằng ong bướm

Kiếp văn tự ngẫm ra nhường cũng rứa, trải trăm tuổi đến khi đầu bạc, phí bao nhiêu tiếng khóc tiếng cười

Khách cổ kim nào có khác chi nhau, hỏi nghìn thu xin giọt mực đen, xoá cho hết chữ tài chữ ngộ!

Cái giống yêu hoa

Cái giống yêu hoa lạ lạ đời

Mắt xanh chưa lọt đã mê tơi

Chim giời cá nước duyên ai đó?

Vía dại hồn khôn chết dễ chơi!

Xa cách ngoại trăm nghìn dặm đất

Ước ao trong sáu bảy năm giời

Cái mê vô ích mà mê dại

Mê dại mê mê mãi chẳng thôi

Cái lo

Nghĩ mình, mình lại hỏi mình

Tự mình, mình cũng chưa đành rằng sao

Cái lo là cái làm sao?

Lo sao lo mãi? khi nào hết lo?

Một mình lo nghĩ quanh co

Mình lo mình biết ai lo cho mình?

Ấy ai là khách hữu tình?

Vì mình lo đỡ cho mình đỡ lo

Kẻo mình lo mãi quanh co

Cảm đề

Đọc bài thời sự “Cụ Phan mới”, một kẻ tham tàn ở Nghệ An, đăng “An Nam tạp chí” số 9, đã được toà kiểm duyệt bấy giờ cho phép

Thái Bình chưa dứt tiếng kêu oan

Lại tiếng kêu giời ở Nghệ An

Một phủ Anh Sơn trong mấy tháng

Mà tay Phan Tử lấy ba ngàn

Cũng phường dối nước quân ăn cắp

Cũng lũ tàn dân giống hại đàn

Lạnh lẽo hơi sương toà tạp chí

Lệ ai dàn dụa với giang san!

Cảm hứng

Một mối tơ tằm mấy đoạn vương

Cười thay mà nghĩ cũng nên thương

Thương cho chỉ thắm còn mơ tưởng

Mà cái xuân xanh để phũ phàng

Mưa gió những e thời tiết trái

Dâu gai thêm nghĩ nợ nần mang

Con tằm công việc thôi là mấy

Kìa việc đời kia mới ngổn ngang

Cảm ơn người cho hà

Đương trưa bữa rượu nhà nho

Có anh cầm giấy đem cho rọ hà

Xem thư ta mới biết là

Cho ta rọ đó người nhà ông Lan

Nguyên đồ hải vị Quảng An

Hải Phòng xe lửa đưa lên Hà thành

Thức ăn đến nó là thanh

Mở ra chỉ một múi chanh vắt vào

Nuốt trôi mát ruột làm sao

Lâu nay mới thoả ước ao ăn hà

Cám ơn anh bếp cho quà

Gia Long số bảy, người nhà ông Lan

Cảm tưởng về sự sống chết

Trăm năm cõi tục còn dài

Con đường vô tận trên đời còn xa

Núi non, giăng cũng chưa già!

Đầu ai tóc bạc vẫn là xuân xanh

Giang sơn còn nặng gánh tình

Giời chưa cho nghỉ thì mình cứ đi

Bao giờ giời bảo thôi đi

Giang sơn cất gánh, ta thì nghỉ ngơi

Nợ đời là thế ai ơi!

Khách tình nhắn nhủ cho đời biết qua

Có ai là kẻ cùng ta?

Cảm xuân

Pháo đốt vui xuân rộn phố phường

Xuân về riêng cảm khách văn chương

Hồng phơi loá mắt chùm hoa giấy

Trắng nhuộm phơ đầu mái tóc sương

Cành liễu đông tây cơn gió thổi

Con tằm sống thác sợi tơ vương

Xuân này biết có hơn xuân trước

Hay nữa xuân tàn hạ lại sang?

Trên đây là một số bài thơ hay của nhà thơ Tản Đà mà chúng tôi muốn giới thiệu với bạn. Ở thơ ông ta cảm nhận được những tư tưởng mới mẻ. Và với những dòng thơ lãng mạn và ý tưởng ngông nghênh đậm cá tính. Chính vì vậy ông được đánh giá là một người, một viên gạch nối giữa hai thời kỳ văn học cổ điển và hiện đại. Chính vì vậy đừng bỏ lỡ những bài viết tiếp theo của chúng tôi để cùng cập nhật những bài thơ hay của ông bạn nhé!

Xem thêm:Nhà thơ Tản Đà và những bài thơ xuất sắc để đời phần 2

Theo Thuvientho.com