Nhà thơ Tản Đà và phần Thơ, Các bài hát và lục bát có lời (Tập Khối tình con III 1938)

Tập Khối tình con III của nhà thơ Tản Đà cũng được đánh giá khá cao trên văn đàn. Tuy nhiên nếu xét về độ nổi tiếng thì nó không bằng được tập I của quyển này. Với các bài thơ ở đây ta thấy các mạch thơ và tứ thơ không đồng nhất. Các câu thơ có độ dài ngắn khác nhau. Đa phần các bài thơ trong tập này nói về con người và các mảnh đất nơi nhà thơ đã đặt chân qua. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu các bài thơ thuộc phần Thơ, Các bài hát và lục bát có lời của Khối tình con III bạn nhé!

Vịnh bức địa đồ rách

(quê Sơn Tây)

Nọ bức dư đồ thử đứng coi

Sông sông núi núi khéo bia cười!

Biết bao lúc mới công vờn vẽ

Sao đến bây giờ rách tả tơi?

Ấy trước ông cha mua để lại

Mà sau con cháu lấy làm chơi

Thôi thôi có trách chi đàn trẻ

Thôi để rồi ta sẽ liệu bồi

Sông cái, chiếc thuyền nan

(Đề An Nam tạp chí số 1 ở Hàng Lọng)

Thả chiếc thuyền nan bé tẻo heo

Cũng buồm, cũng cột, cũng giây lèo

Nghìn trùng sóng gió ba khoang nứa

Bốn mặt non sông một mái chèo

Những hẹn nước mây thu mấy độ

Thử xem giời biển rộng bao nhiêu

Con đường vô hạn vui chăng tá?

Mà hỡi giòng sông tiếng nước reo

Sơ thu hoài cảm

(Làm khi An Nam tạp chí ở Hàng Lọng)

Lạnh lùng trướng gấm báo tin thu

Giở dậy canh khuya khách tựa lầu

Ấy vẫn Nam Nam cùng Bắc Bắc

Những là Á Á với Âu Âu

Cho hay phong hội âu là thế

Mà cái văn minh nó ở đâu?

Sơn hải hỡi ai, người thệ ước

Gió hưu, giăng lạnh, tiếng ve sầu

Nhớ các bạn độc giả của “An Nam tạp chí”

(Tặng An Nam tạp chí

Mac Mahon, Saigon)

Nhớ ai, chẳng nhớ những là ai

Mây nước xa trông luống ngậm ngùi

“Tạp chí” mươi kỳ duyên đã nhạt

“An Nam” hai chữ mực hồ phai

Ba thu ngày tháng la đà uổng

Bốn bể âm thư vắng vẻ hoài

Bóng lặn tà dương, giời sẩm tối

Ếch kêu đầy phố tiếng xe hơi!

Mậu Thìn xuân cảm

(Xóm Gà Gia Định)

Cuộc thế xoay quanh đất một hòn

Sông chưa cạn đó, núi chưa mòn

Dân hai nhăm triệu ai người lớn?

Nước bốn nghìn năm vẫn trẻ con

Cám cảnh khói mây mờ mặt biển

Lo đời sương tuyết bạc đầu non

Sài Gòn tới Nha Trang hữu cảm

Xóm Gà tan giấc, rạng vừng ô

Tối đến Nha Trang, rượu một hồ

Trợ bút đã xin từ bác Diệp

Phụ trương để lại cậy thầy Ngô

Dám quên Đông Pháp người tri kỷ

Riêng nhớ An Nam bức địa đồ

Hai chuyến chơi xuân Thìn với Mão

Khi ra còn nhận những đường vô

Chiếc tầu An Nam

(Nam Định)

Bốn bể năm châu náo cuộc đời

Con tầu bản quốc, chị em ơi!

Tấm thân dầm nước đà nên sắt

Tiếng hiệu vang sông mới hét còi

Vồn vã gió mưa cơn giục khách

Mênh mông giời biển bước ra khơi

Hỏi thăm Âu Mỹ bờ đâu bến?

Mở máy quay guồng quá độ chơi

Hủ nho lo mùa đông

(Làm khi An Nam tạp chí ở Nam Định)

Lo đời chưa đã, lại lo đông

Lo mãi! cho mình hủ chẳng xong

Mặt nước khói tan, chim vía cá

Đầu non sương phủ dạn thân tùng

Trăm năm tính cuộc còn man mác

Bốn bể thương ai luống lạnh lùng

Ngày ngắn đêm dài đêm lại sáng

Đêm qua ai có bạc đầu không?

Nhớ ông Bùi Tứ [Nhớ ông Thù Nguyên]

Nhớ ai như nhớ bác Thù Nguyên

Nhớ bác đêm này bác nhớ? quên?

Những lúc đầu non vừng thỏ sế

Có khi mặt biển ngọn trào lên

Tháng ngày lắm lúc như thoi én

Thân thế đôi ta tựa chiếc thuyền

(Hai câu kết khuyết)

Nhớ ông Trần Quì

(Trước Hữu Thanh)

Cô Tô tàn phá, lạc Tây Thi

Tôi giở về quê, bác đổi đi

Một chén quan hà sân Thắng Ý

Cách năm mây nước đất Nam kỳ

Nghĩ đời lắm lúc chân như giả

Mà cảnh trong tuồng hội cũng ly

Ly hội hội ly âu cũng thế

Trăm năm ta nhớ bác Trần Quì

Từ chủ bút “Hữu thanh” lưu đề

Mới nửa năm giời báo “Hữu thanh”

Biệt ly lai láng xiết bao tình

Chút tình hữu ái không ly biệt

Tiếng gọi đàn xa núi Tản xanh

Quê nhà chơi mát cảm hứng

(trước Hữu Thanh)

Con đường vô hạn, khách đông tây

Ta nhớ ai mà đứng mãi đây?

Nước rợn sông Đà con cá nhẩy

Mây trùm non Tản cái diều bay

Nặng như quả đất mà xoay được

Cao đến ông giời khó với thay!

Giời, đất, cá, chim đều tự đắc

Ở đời ai dễ chẳng vung tay!

Khách giang hồ

(trước Hữu Thanh)

Khuất khúc non sông lắm dịp cầu

Những là gió Á với mưa Âu

Đời chưa duyên kiếp ai xanh mắt?

Khách chẳng công danh cũng bạc đầu!

Cảnh cũ đòi phen thay chủ mới

Đường xa kinh nỗi suốt đêm thâu

Giang hồ chưa đã bao nhiêu bước

Mà cuộc trần ai mấy bể dâu!

Mưa thu đất khách

(Đốc tín Phủ Lý – trước Hữu Thanh)

Mưa, mưa mãi, ngày đêm rả rích

Giọt mưa thu, dạ khách đầy vơi

Những ai mặt bể chân giời

Nghe mưa, ai có nhớ nhời nước non?

Con cuốc cùng con chão chuộc

(trước Hữu Thanh)

Bờ ao trên bụi có con cuốc

Ở dưới lại có con chão chuộc

Hai con cùng ở, cùng hay kêu

Một con kêu thảm, con kêu nhuốc

Chuộc kêu đắc ý gặp tuần mưa

Cuốc kêu đau lòng thương xuân qua

Cùng một bờ ao, một bụi rậm

Phong cảnh không khác, tình khác xa

Phong dao Bờ Hồ bài 1

Bờ Hồ những gió cùng giăng

Những giăng cùng gió, lăng nhăng sự đời

Ai lên, ta hỏi ông Giời:

Bầy chi giăng gió? cho người gió giăng?!

Phong dao Bờ Hồ bài 2

Đêm qua mất cắp như chơi!

Có chỗ mất vợ, có nơi mất chồng

Ông Tơ nghĩ chẳng thẹn thùng!

Còn đương chắp mối tơ hồng xe ai?

Phong dao Bờ Hồ bài 3

Hỡi cô yếm trắng kia là!

Chồng cô cô bỏ ở nhà, đi chơi

Thế gian chẳng có ai cười

Trên giăng có chú Cuội ngồi nhe răng!

Chim hoạ my trong lồng

Hoạ my ai vẽ nên my?

Trông my my đẹp, hót thì my hay!

Ai đưa my đến chốn này?

Nước chong gạo trắng my ngày ăn chơi

Lồng son cửa đỏ thảnh thơi

My bay, my nhẩy, sướng đời nhà my!

Nghĩ cho my cũng gặp thì!

Rừng xanh my có nhớ gì nữa không?

Mừng cưới

Trác lạc tiên sinh thiên hạ sĩ

Kiều tu nương tử hoạ trung nhân

Sự nhân duyên ai chắp sợi tơ mành

Ông tạo hoá khéo xoay vần nên thế thế

Tản lĩnh, Hát giang, giang san chung tú khí

Ngộ tuy kỳ, diệc lý sở đương nhiên

Ngọn đuốc hoa tiêu vạn hộc thu phiền

Đài phi phụng, mộng du tiên giờ đã bén

Rầm tháng chạp Duy Tân năm thứ chín

Hội trăm năm xin nguyện bóng giăng già

Nhân sinh đệ nhất thực là!

Hỏi gió

Mưỡu:

Cát đâu ai bốc tung giời?

Sóng sông ai vỗ? Cây đồi ai rung?

Phải rằng dì Gió hay không?

Phong tình đem thói lạ lùng chêu ai?

Nói:

Khoái tai phong dã!

Giống vô tình gỗ đá cũng mê tơi

Gặp gió đây, hỏi một đôi lời:

Ta hỏi gió quen ai mà phảng phất?

Thử thị Đà Giang phi Xích Bích

Dã vô Gia Cát dữ Chu Lang

Ai cầu phong? mà gió tự đâu sang?

Hay mải khách văn chương tìm kết bạn?

Gió hỡi gió! phong trần ta đã chán

Cánh chim bằng, chín vạn những chờ mong

Nên chăng, Gió cũng chiều lòng

Lại say

(Trước Hữu Thanh)

Say sưa nghĩ cũng hư đời!

Hư thời hư vậy, say thời cứ say!

Đất say, đất cũng lăn quay

Giời say, mặt cũng đỏ gay, ai cười

Say chẳng biết phen nầy là mấy!

Nhìn non xanh chẳng thấy, lại là say

Quái say sao say mãi thế nầy?

Say xuốt cả đêm ngày như bất tỉnh

Thê ngôn tuý tửu chân vô ích

Ngã dục tiêu sầu thả tự do

Việc trần ai ai tỉnh ai lo

Say tuý lý bất lo mà bất kể

Giời đất nhỉ, cái say là sướng thế!

Vợ can chồng, ai dễ đã chừa ngay

Muốn say, lại cứ mà say

An Nam tạp chí lại ra đời

(Bờ Hồ)

Mưỡu:

Năm xưa Đinh Mão ta ngơi

Năm nay Canh Ngọ ta thời lại ra

Ai về nhắn chị em nhà

Nhắn rằng ta nhắn rằng ta ra đời

Nói:

Nhân khổ bất tri túc

Bạc đầu thôi, còn chen chúc mãi không thôi

Biết non xanh lâu những đợi chờ ai

Mà cõi tục vẫn mải chơi người giấc mộng

Vân nhàn Tản lĩnh không tương trục

Lãng nộ Đà giang cấp tự lưu

Cuốn ba đào, phong võ, giận, cười, reo

Thuyền một lá, một chèo, ai với nước

Năm Đinh Mão, khoảng đầu xuân, nhớ những ai ngày trước

Người bao nơi, mà thệ ước đã bao đông

Ai, ai, ai còn có nhớ ai không?

Phố Hàng Lọng, đội tiền phong tên lính cũ

Qua thủa đó, non Hồng Lĩnh, bể Thuận An, đường Hải Vân, sông Sài Gòn, đồi Vĩnh Yên, nam bôn bắc tẩu

Bức rư đồ nhem xấu vẫn còn nguyên

Cũng mừng thay! mà cũng ngậm ngùi duyên

Ông tạo vật ghét ghen nhường đã quá

Cảnh đêm nhà ẩn sĩ (Ngọn đèn xanh)

(Nam Định)

Mưỡu:

Năm xưa sông cái thuyền nan

Năm nay tầu sắt băng ngàn rậm khơi

Đời chưa đáng chán, ai ơi!

Chán thời chưa chán, lo thời cứ lo

Nói:

Đại ẩn ẩn thành thị

Chẳng lâm tuyền, mà hồ thỉ cũng không đâu

Một ngọn đèn xanh biếc (suốt) đêm thâu

Người dạ ngọc, mái đầu sương nhuốm tóc

Tu my tự bút niên niên thốc

Tư tưởng như cao dạ dạ phần

Vẻ tài hoa bôi nhọ vết phong trần

Trải ngày tháng, những xoay vần Nam với Bắc

Tơ chưa hết ruột, tằm sao thác

Tiền dẫu còn lưng, bạc vẫn thua

Chịu hồi đen, ngồi với cuộc ganh đua

Giời chửa sáng, tha hồ ai đó tá

Như thiên chi quả dục bình trị thiên hạ dã

Đương kim chi thế, xả ngã kỳ thuỳ

Nghĩ làng nho, ta lại muốn cười khì

Ông Mạnh Tử cũng nhiều khi hay nói khoác!

Nhớ ai, ta những lòng man mác

Ta nhớ, mà ai có nhớ ta?

Mảng bên tai như đã rộn canh gà

Thơ cạn túi, rượu ngà ngà say cạn chén

Đèn cứ cháy, chủ nhân xin tạm biệt

Đêm sau rồi, trò chuyện xuốt năm canh

Lại ta với ngọn đèn xanh

Ếch mà

Khoảng thu đông, sương xuống, gió lạnh, nước ao cạn, Ếch chui vào mả. Rô, riếc, chê, chuối, cua, ốc, tôm, tép đều có ý chê là vô tình. Ếch ngồi mà tự nghĩ riêng rằng: như mình, hai bàn tay không làm được việc gì, từ khi ra với đời, chỉ ăn cho no lòi tù và, rồi phi nhẩy hão vô ích thời lại ngồi dương mắt ra đấy thôi. Thôi thời đành ngồi tho mà chịu tiếng vô tình, còn hơn nhẩy lắm mà vô ích. Nghĩ vậy, Ếch ngồi ngâm một bài, để mà gửi đi rằng:

Phượng kêu trái núi bên tê

Hồng bay bốn bể, Nhạn về nơi nao

Cánh Bằng đập ngọn phù dao

Đầm xa tiếng Hạc lên cao vọng giời

Ao thu lạnh lẽo sự đời

Cành sương ngọn gió bời bời lá tre

Lắng tai Ếch những ngôi nghe

Tiếc xuân Quốc đã qua hè, ai thương

Tràng Ve khóc đói năn sương

Cô Oanh học nói như nhường công tai

Nỏ mồm chú Khứu hót ai?

Vì ai? bác Cú đêm dài cầm canh

Canh khuya cậu Vạc mò ăn

To mồm sơi cắp là anh Quạ đùng

Diều hâu rít lưỡi giữa đồng

Tặc kè nghiến lợi, Thạch sùng chép môi

Gáy đâu Gà mái nhà ai

Mèo gào, Chó hú, trên giời Lợn kêu

Ếch nghe cũng đã đủ điều

Ếch trông cũng đã đủ nhiều trò vui

Thôi thời Ếch cũng xin lui

Ẹp mình, rén bước, Ếch chui vào mà

Ngồi mà nhắn bạn ao ta

Bèo xưa nước cũ vưỡn là có nhau

Còn bèo còn nước còn lâu

Còn xuân sắp tới, còn thu chưa tàn

Còn nhiều ơn ái chan chan

Còn khăng khít nghĩa, còn ran ríu tình

Hang lan thanh vắng một mình

Mấy lời ỳ ọp thảo trình tương tri

Cánh bèo ngọn gió đưa đi

Rau sắng chùa Hương

(sau Hữu Thanh – Tản Đà thư điếm)

Mấy nhời cảm tạ tri âm

Đồng bang là nghĩa, đồng tâm là tình

Đường xa rau hãy còn xanh

Tấm lòng thơm thảo, bát canh ngọt ngào

Yêu nhau xa cách càng yêu

Dẫu rằng xuông nhạt, mà nhiều chứa chan!

Nước non khuất nẻo ngư nhàn

Tạ lòng xin mượn “Thế gian” đưa trình

Trên đây là các bài thơ thuộc tập Khối tình con III của Tản Đà mà chúng tôi muốn giới thiệu với bạn. Thông qua các tập thơ này bạn sẽ có được cái nhìn tổng quát hơn về cả mạch cảm xúc của tập thơ. Và cũng như qua đó cũng có thể hiểu được tại sao ông lại được đánh giá cao như vậy trên văn đàn. Và cũng đừng quên đón đọc các bài viết tiếp theo của chúng tôi để cùng tìm hiểu và cảm nhận những bài thơ hay nhất bạn nhé!

Xem thêm:Nhà thơ Tản Đà và phần Các bài hát, Thơ lục bát (Tập Khối tình con III 1938)

Theo Thuvientho.com