Nhà thơ Thái Bá Tân và tuyển tập thơ dịch A Konstantinovich Tolstoy

Với tài năng của mình, Thái Bá Tân đã dành thời gian dịch một số tác phẩm của Tolstoy. Đây là một nhà văn, nhà thơ Nga rất nổi tiếng với nhiều tác phẩm xuất sắc. Qua đó ta cũng phần nào hình dung được các sáng tác của Tolstoy. Cũng như khả năng dịch thuật của Thái Bá Tân. Đó cũng chính là cách mà nhà thơ này mang các tác phẩm nổi tiếng đến với công chúng.

“Anh biết em khó ngủ”

Anh biết em khó ngủ

Vì ngột ngạt trong phòng,

Vì con muỗi dai dẳng

Cứ bay hoài trên không.

Hãy lại gần cửa sổ:

Đêm tĩnh lặng làm sao!

Mặt trăng đang chiếu sáng

Con đường sau bờ rào.

Bậc thang không cọt kẹt,

Vườn cây ngủ bình yên,

Chỉ mờ mờ thấp thoáng

Kho chứa cỏ màu đen.

Hãy cùng anh ra đó,

Một nơi nghỉ yên lành.

Bên chúng ta luôn có

Bác gác già đứng canh.

“Biển lay động, hết sóng dồi lại sóng”

Biển lay động, hết sóng dồi lại sóng,

Suốt ngày đêm không ngừng nghỉ bao giờ.

Ôi em yêu của anh, anh chỉ sợ,

Em sẽ buồn, bất hạnh với nhà thơ.

Vì trong anh, trong đầu anh một lúc

Bao ước mơ, bao thất vọng – rất nhiều

Những ý nghĩ bất kham như ngọn sóng.

Cũng thất thường các cảm xúc tình yêu.

“Đồng lúa vàng chìm sâu trong im lặng”

Ðồng lúa vàng chìm sâu trong im lặng,

Tiếng chuông rung lơ lửng giữa trời chiều

Ðang vọng tới từ khu làng thanh vắng…

Anh lại buồn vì xa cách người yêu.

Và lần nữa anh lại thầm nhắc lại

Những lời anh đã định nói nhiều ngày –

Những lời trách và những lời thân ái

Mà trong lòng anh giữ kín lâu nay.

“Đức chúa trời hào phóng”

Đức chúa trời hào phóng

Với mảnh đất chúng ta,

Mong cho nó giàu mạnh

Và hạnh phúc mỗi nhà.

Nhưng để đồng hoang hóa,

Làng quê xác xơ gầy

Thì không là ý Chúa –

Chúa không muốn điều này!

Ta vô tâm, lười biếng,

Cái gì làm cũng tồi.

Lại cam chịu, nhẫn nhục.

Thật đáng buồn, than ôi!

“Đừng tin anh trong ngày đau đớn”

Em đừng tin mỗi lần anh giận dỗi

Nói rằng anh không yêu em, đừng buồn.

Cũng đừng tin lòng biển xanh giả dối

Khi thuỷ triều lên xuống, đổi thay luôn.

Vì hết giận, lại tràn đầy hy vọng,

Anh càng yêu, yêu hơn trước, chân thành

Như hết rút, thuỷ triều lên, con sóng

Lại tìm bờ để đến, giống như anh.

“Hai bên phơi đầy lưới”

Hai bên phơi đầy lưới,

Trên con đường gồ ghề,

Ngựa bước đi mệt mỏi,

Bâng khuâng ngồi trên xe.

Tôi nhìn ra lơ đãng

Ngắm bầu trời âm u

Và vệt hồ lấp loáng,

Khói làng xa như mù.

Bước ngang xe buồn bã

Một ông già đáng thương;

Nước từ hồ hối hả

Chảy tràn qua mặt đường.

Xa xa một thằng bé

Ngồi thổi sáo trên cây.

Từ phía hồ lặng lẽ

Vịt trời bay lên, bay…

Ngồi bên cối xay gió

Là một tốp nông dân.

Con ngựa già bé nhỏ

Chở lúa đi lại gần.

Tôi thấy sao thật lạ,

Dù chưa tới nơi này,

Mà thân quen tất cả-

Cậu bé, hồ, rừng cây…

Rồi cả bờ đê thấp,

Cả dòng nước đục ngầu –

Hình như tôi đã gặp,

Gặp mà quên từ lâu;

Cũng thế, con ngựa gầy

Chở những bì thóc nhỏ,

Và ngồi bên cối xay

Là đám người nghèo khổ.

Và cũng thế bên tôi

Ông già kia đang bước

Hình như gặp đâu rồi,

Tiếc là không nhớ được.

“Hoàng hôn buông, làm nguội dần cái nóng”

Hoàng hôn buông, làm nguội dần cái nóng,

Sương mù bay trên mặt nước yên lành,

Và anh thấy giữa cảnh chiều thơ mộng

Em lại về, quen thuộc trước mắt anh.

Vẫn nụ cười mà anh yêu nhường ấy,

Mái tóc em không bện, giống ngày nào,

Và đôi mắt đang nhìn anh vẫn vậy,

Hơi đượm buồn, e lệ, dịu dàng sao…

“Hoàng hôn tắt nơi chân trời rực đỏ”

Hoàng hôn tắt nơi chân trời rực đỏ,

Các vì sao đã nhấp nháy trên trời.

Hoạ mi hót trong rừng dương đâu đó,

Cỏ nhú mầm, hương thoảng nhẹ khắp nơi,

Anh biết em đang nghĩ gì lặng lẽ,

Biết tim em đang nhức nhối điều gì,

Và không muốn em phải vờ vui vẻ,

Vờ mỉm cười gượng gạo một vài khi.

Trái tim em đầy mây buồn, đau khổ.

Không ngôi sao để thắp sáng lúc này.

Em cứ khóc, em yêu, đừng xấu hổ.

Khóc chừng nào chim vẫn hót trên cây.

Vâng, chim hót, chim hoạ mi tê tái

Hót đâu đây trong tĩnh mịch êm đềm.

Em cứ khóc, khóc đi em, đừng ngại,

Chỉ bầu trời đầy sao sáng nghe em…

“Lúc ấy là đầu xuân”

Tiếng tù và ngoài đồng

Chưa vang lên mỗi sáng,

Cây rêu trong rừng thông

Còn dính nhau từng mảng,

Lúc ấy là đầu xuân

Bên gốc dương màu trắng

Ðứng trước anh, tần ngần

Em cúi đầu im lặng.

Nghĩa là em yêu anh,

Cúi đầu thay lời nói.

Ôi mặt trời, cây xanh!

Ôi những ngày sôi nổi!

Và anh khóc vì vui,

Rồi nhìn em, im lặng…

Lúc ấy là đầu xuân

Bên gốc dương màu trắng

“Maria, nhớ không”

Maria, nhớ không,

Nhớ ngôi nhà cổ kính,

Nhớ rầu rĩ hàng phong

Ðứng bên hồ yên tĩnh?

Nhớ con đường cây xanh

Khu vườn con hoang vắng,

Trong phòng, những bức tranh

Luôn nhìn ta im lặng?

Maria, nhớ không

Những chiều hè óng ả?

Những bãi cỏ, cánh đồng,

Những tiếng chuông thong thả?

Em còn nhớ sau làng

Dòng sông trôi nhè nhẹ,

Nhớ thảo nguyên rực vàng,

Những bông hoa nhỏ bé?

Và khu vườn, nơi ta

Lần đầu tiên gặp mặt?

Nhớ không, Maria,

Những ngày ta để mất?

“Mùa thu đến lá trong vườn đã rụng”

Mùa thu đến lá trong vườn đã rụng.

Lá vàng bay, bay theo gió. Ngoài đồng

Phía xa xa, ngay sát rìa thung lũng.

Đang khoe mình, đỏ rực cả hàng phong.

Anh khẽ nắm tay em, một lúc.

Buồn và vui, lẫn lộn giữa trời chiều.

Anh nhìn em và khóc vì hạnh phúc.

Vì vụng về không biết nói anh yêu.

“Nếu đã yêu thì phải yêu mê say”

Nếu đã yêu thì phải yêu mê say,

Nếu trừng phạt thì phải trừng phạt ngay

Nếu định liều – liều luôn, đừng né tránh,

Nếu định chặt thì vung rìu chặt mạnh!

Nếu muốn nói thì có gì, nói ra,

Nếu muốn tha thì rộng lượng mà tha,

Nếu đe dọa đừng dọa suông, mà thật,

Nếu muốn vui, hãy vui quên trời đất!

“Ngày một ngày trái tim thêm sục sôi”

Ngày một ngày trái tim thêm sục sôi,

Nhưng bị ném vào đời, thùng nước lạnh,

Và trái tim, như sắt đỏ, réo lên…

Quả số phận làm đời tôi bất hạnh.

Tôi phẫn nộ, tôi sục sôi, đau buồn,

Không chịu làm thanh kiếm lạnh vô hồn.

“Ôi những bông hoa chuông” (trích)

Ôi những bông hoa chuông

Màu tím xanh lặng lẽ,

Những bông hoa thảo nguyên,

Nhìn gì ta như thế?

Hoa muốn hỏi gì chăng,

Những ngày xuân đầy nắng,

Mà khe khẽ lắc đầu

Giữa cỏ xanh im lặng?

Con ngựa đang chở ta

Phi nhanh trên đồng rộng

Và sẽ dẫm nát hoa,

Dẫm nát hoa dưới móng.

Ôi những bông hoa chuông

Màu tím xanh lặng lẽ,

Những bông hoa thảo nguyên,

Ðừng trách ta vì thế.

Ta sẵn sàng tránh xa,

Không làm hoa kinh hãi,

Nhưng ngựa ta đang phi,

Không thể kìm giữ lại.

Ta phi phi như bay

Chỉ cuốn mù bụi đỏ.

Con ngựa mang ta đi

Ði đâu, ta không rõ.

“Phía sau vườn anh đào”

Bờ suối sau vườn cây

In dấu chân cô gái,

Chàng trai in vết giày

Trên đất non mềm mại.

Bờ suối vắng, xế chiều.

Nhưng tôi nghe rất rõ

Tiếng đập trái tim yêu,

Tiếng thì thầm của họ.

“Trên mặt hồ phẳng lặng”

Trên mặt hồ phẳng lặng

Sương mù trắng một màu.

Trên mặt chàng trai trẻ

In dấu ấn buồn đau.

Nhưng mây mù nhanh chóng

Tan đi dưới mặt trời,

Tiếc là không như thế

Với nỗi đau con người.

“Trong đêm hội tình cờ, vui nhộn”

Trong vũ hội, vô tình

Giữa đám người ồn ĩ

Anh gặp em – rất xinh

Và ít nhiều huyền bí.

Đôi mắt em u buồn,

Nhưng tiếng em thanh thót,

Trong như nước mưa tuôn,

Dịu dàng như chim hót.

Anh thích dáng người em,

Thích cái nhìn thân ái,

Và tiếng cười của em

Trong lòng anh ngân mãi.

Những đêm dài cô đơn

Anh thích nằm mệt mỏi,

Chiêm ngưỡng mắt em buồn

Nghe những lời em nói.

Rồi man mát trong lòng,

Anh thiếp đi, không rõ

Anh có yêu em không

Nhưng hình như là có…

“Trong tim tôi còn rất nhiều bài hát”

Trong tim tôi còn rất nhiều bài hát,

Nhiều ý thơ, nhiều cảm xúc chân thành.

Nhưng thật tiếc, bao lo toan tẻ nhạt

Của đời thường làm chúng mất long lanh.

Và từ lâu trái tim tôi bé nhỏ

Phải đấu tranh cùng cuộc sống thường ngày,

Nhưng đâu dễ – Cuộc đời là bão tố,

Tim chỉ là một chiếc lá trên cây.

Những người tù khổ sai

Phía Tây, ngày đang tắt,

Đỏ rực một vầng dương.

Đoàn tù khổ sai bước,

Lê xích, cuốn bụi đường.

Mặt âm u,bầm tím,

Họ bước đi nặng nề,

Mày nhíu, nhìn vô cảm,

Trái tim buồn ủ ê.

Chiếc xe hai ngựa kéo.

Bóng họ dài và đen.

Lính gác, cũng uể oải,

Lặng lẽ đi hai bên.

“Nào, hát lên, các bạn!”

Ai đó nói. “Ngẩng đầu!

Số phận ta có lẽ

Phải suốt đời buồn đau.”

Và thế là tất cả

Kéo dài giọng, đồng thanh,

Họ hát về hạnh phúc,

Sông Vôn-ga trong xanh,

Về thảo nguyên bát ngát,

Về tự do, tình thương…

Trong khi dây xích họ

Vẫn cuốn tung bụi đường.

Trên đây là các bài thơ Thái Bá Tân dịch của Tolstoy hay đặc sắc. Qua đó ta cảm nhận được các sáng tác của nhà thơ nổi tiếng này. Cũng như phần nào thể hiện được khả năng và ngôn ngữ văn chương của nhà thơ. Điều này cũng dễ hiểu bởi Thái Bá Tân học trường Đại học ngoại ngữ Matxcova. Đừng quên đón đọc các bài viết tiếp theo của chúng tôi để cùng cập nhật các bài thơ hay bạn nhé!

Theo Thuvientho.com