Nhà thơ Trần Tế Xương và tuyển tập những bài thơ hay đặc sắc phần 2

Trần Tế Xương là một nhà thơ có được vị trí quan trọng trong lòng những người yêu thơ. Ông đi học sơm và cũng nổi tiếng thông minh và đã ngâm thơ ngay từ khi nhỏ. Tuy cuộc đời của ông ngắn ngủi chỉ trong vòng 37 năm nhưng đã có rất nhiều tác phẩm hay đặc sắc. Cũng có thể nói cuộc đời của ông chính là cuộc đời của nghệ sĩ, nhưng trước hết là một tri thức phong kiến.

Cái Nhớ

Cái nhớ hình dung nó thế nào?

Khiến người ngao ngán, ngẩn ngơ sao!

Biết nhau cho lắm thêm buồn nhé

Để khách bên trời dạ ước ao!

Câu Đối Tết

Thiên hạ xác rồi còn đốt pháo

Nhân tình trắng thế lại bôi vôi

Không dưng xuân đến chi nhà tớ?

Có nhẽ trời mà đóng cửa ai!

Nực cười thay: nêu không, pháo không, vôi bột cũng không, mà tết!

Thôi cũng được: rượu có, nem có, bánh chưng cũng có, thừa chơi!

Xuân về chớ để xuân đi, thương kẻ quạt nồng cùng ấp lạnh

Năm mới khác gì năm cũ, van người bán muối với mua vôi

Vui xuân, xuân cả một trời, có lẽ đâu đâu cũng vậy

Người học, học cho hết sách, hay là thế thế mà thôi

Câu Đối Than Thân

Nợ có chết ai đâu, chửi chó mắng mèo eo óc

Trời để sống ta mãi, lên xe xuống ngựa có phen

Ngoài ba mươi mấy tuổi rồi, dù có chết cũng không non yểu

Sao được như vài năm trước, hãy cứ chơi cho để nợ nần

Trúc báo bình an, nỡ để vun trồng bên kẽ ngạch

Cò nhiều văn tự, cớ sao lặn lội ở bờ sông

Cô Hầu Trách Quan Lớn

Chỉ trách người sao chẳng trách mình?

Mình trung đâu đấy, trách người trinh?

Áo dầy cơm nặng bao nhiêu đứa?

Chiếu cạnh giường bên, mấy hột tình?

Tơ tóc nỗi riêng thì xét nét

Giang sơn nghĩa cả nỡ mần thinh!

Cổ cong mặt lệnh, người đâu thế?

Cái cóc bôi vôi khéo dại hình!

Cô Tây Đi Tu

Rứt cái mề đay ném xuống sông

Thôi thôi tôi cũng “mét xì” ông!

Âu đành chùa đó, âu đành phật

Cũng chẳng con chi, cũng chẳng chồng.

Chớ thấy câu kinh mà mặc kệ

Ai ngờ chữ “sắc” hoá ra “không”!

Tôi đây cũng muốn như cô nhỉ

Cái nợ trầu duyên rũ chửa xong.

Cảm Hứng

Xấp xỉ ba mươi mấy tuổi đầu

Trăm năm tính đốt hẳn còn lâu

Ví cho thi đỗ làm quan lớn

Thì cũng nhỏ to cưới chị hầu!

Đất nọ vẫn thường hay có chạch

Bể kia có lúc cũng trồng dâu

Hôm nay rỗi rãi buồn tình nhỉ

Thử xuống Hàng Thao đập ngón chầ

Cảm Hoài

Thua bạc nhà đi với mẹ nhà,

Bệnh gì chẳng bệnh, bệnh tim la!

Nay đi phố Giấy, mai đầu hát,

Khi ở sông Thương, lúc tỉnh Hà.

Đeo tiếng khoa danh cho thế mỉa,

Cực lòng cha mẹ để con ra!

Nam mô cứu khổ tiêu tai nạn

Nhờ lượng Quan Âm, đức Phật Bà!

Cảm Tết

Anh em đừng nghĩ Tết tôi nghèo

Tiền bạc trong kho chửa lĩnh tiêu

Rượu cúc nhắn đem, hàng biếng quẩy

Trà sen mượn hỏi, giá còn kiêu

Bánh chưng sắp gói, e nồm chảy

Giò lụa toan làm, sợ nắng thiu

Thôi thế thì thôi, đành tết khác

Anh em đừng nghĩ Tết tôi nghèo!

Cháu Khóc Cô Chồng

Người có cô, sao cháu không cô?

Nắng phơi nước mắt dễ hầu khô!

Xác xơ lông cánh con chim Việt

Nung nấu buồng gan cái ngựa Hồ

Phận gái lênh đênh nông bể ái

Nỗi nhà báo đáp chất sông Tô

Từ đây trăm sự ơn nhờ bác

Người có cô, sao cháu không cô?

Chú Mán

Phong lưu nhất ai bằng chú Mán

Trong anh em chúng bạn kém thua xa

Buổi loạn ly bốn bể không nhà

Răng chẳng nhuộm, vợ chẳng lấy, lụa là chẳng mặc

Mán chỉ làm đủ tiền tiêu vặt

Khi cao lâu, khi cà phê, khi nước đá, khi thuốc lá, khi đủng đỉnh ngồi xe

Sự đời Mán chẳng buồn nghe

Chúc Tết

Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau:

Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.

Phen này ông quyết đi buôn cối,

Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu

Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu:

Trăm, nghìn, vạn mớ để vào đâu?

Phen này, ắt hẳn gà ăn bạc,

Đồng rụng, đồng rơi, lọ phải cầu.

Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang:

Đứa thì mua tước, đứa mua quan.

Phen này ông quyết đi buôn lọng,

Vừa bán vừa la cũng đắt hàng.

Lẳng lặng mà nghe nó chúc con:

Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn.

Phố phường chật hẹp, người đông đúc,

Bồng bế nhau lên nó ở non.

Bắt chước ai ta chúc mấy lời:

Chúc cho khắp hết ở trong đời.

Vua, quan, sĩ, thứ, người muôn nước,

Sao được cho ra cái giống người.

Chế Ông Đốc Học

Ông về đốc học đã bao lâu,

Cờ bạc rong chơi rặt một màu!

Học trò chúng nó tội gì thế

Để đến cho ông vớ được đầu?

Đốc học Nam Định lúc bấy giờ.

Chế Ông Huyện Đ

Thánh cắt ông vào chủ việc thi

Đêm ngày coi sóc chốn trường qui.

Chẳng hay gian dối vì đâu vậy?

Bá ngọ thằng ông biết chữ gì!

Chế Bạn Lấy Vợ Bé

Ông này mê gái, thực là mê,

Thím khách già kia cũng gớm ghê.

Mới hỏi ra chừng chê bạc ít,

Gần cheo toan sự trả cau về.

Mấy kỳ văn khó sao làm được?

Một sợi tơ hồng chẳng biết vê…

Lo việc ai bằng ông bạn Bát,

Cũng còn nhăn nhó sự nhiêu khê.

Chế Gái Đĩ

Mình nghĩ cô mình thực gớm ghê,

Lòng son vẫn giữ nước non thề.

Ra tuồng gái hoá khi còn trẻ,

Như chuyện chồng xa lúc chửa về.

Nói nói cười cười theo giọng tỉnh,

Khăn khăn áo áo giữ màu quê.

Muốn ai thì muốn chừa đây nhé,

Tớ chẳng như ai vẽ mặt hề.

Chợt Giấc

Nằm nghe tiếng trống, trống canh ba

Vừa giấc chiêm bao chợt tỉnh ra

Thiên hạ dễ thường đang ngủ cả

Việc gì mà thức một mình ta?

Chừa…

Một trà một rượu một đàn bà,

Ba cái lăng nhăng nó quấy ta.

Chừa được cái gì hay cái đấy,

Có chăng chừa rượu với chừa trà!

Chửi Cậu Ấm

Ấm Kỉ này đây, tớ bảo này:

Cha con mày phải cái này cay!

Thôi đừng điếu tráp nghênh ngang nữa,

Thằng tiểu Phù Long nó chửi mày.

Chữ Nho

Nào có nghĩa gì cái chữ nho

Ông nghè ông cống cũng nằm co

Chi bằng đi học làm thầy phán

Tối rượu sâm banh, sáng sữa bò

Chị Hằng, Thằng Cuội

Tôi thấy người ta có bảo rằng:

Bảo rằng thằng Cuội ở cung trăng!

Chứa ai chả chứa, chứa thằng Cuội,

Tôi gớm gan cho cái chị Hằng.

Chiêm Bao

Bỗng thấy chiêm bao thấy những người

Thấy người nói nói lại cười cười

Tỉnh ra lại tiếc người trong mộng

Mộng thế thì bằng tỉnh mấy mươi

Con Buôn

Ai đấy ai ơi khéo hợm mình!

Giàu thì ai trọng, khó ai khinh?

Thằng Ngô mất gánh, say câu chuyện

Chú lái nghiêng thoi mắc giọng tình

Có khéo có khôn thì có của,

Càng già càng trẻ lại càng xinh.

Xuống chân lên mặt ta đây nhỉ?

Chẳng biết rằng dơ dáng dại hình!

Dạ Hoài

Kìa cái đêm nay mới gọi đêm!

Mắt giương, trong bụng ngủ không thèm

Tình này ai tỏ cho ta nhỉ?

Tâm sự năm canh một ngọn đèn

Dại Khôn

Thế sự đua nhau nói dại khôn,

Biết ai là dại, biết ai khôn.

Khôn nghề cờ bạc là khôn dại,

Dại chốn vẵn chương, ấy dại khôn.

Này kẻ nên khôn đều có dại,

Làm người có dại mới nên khôn.

Cái khôn ai cũng khôn là thế,

Mới biết trần gian kẻ dại khôn.

Gái Buôn (I)

Nước buôn như chị mới ăn người

Chị thấy ai đâu chị cũng cười

Chiều khách quá hơn nhà thổ ế

Đắt hàng như thể mớ tôm tươi

Tiền hàng kẻ thiếu, mi thường đủ

Giá gạo đầu năm, đấy vẫn mười

Thả quít nhiều anh mong mắm ngấu

Lên rừng mà hỏi chú đười ươi

Gái Buôn (II)

Ai đấy ai ơi khéo hợm mình!

Giàu thì ai trọng, khó ai khinh

Thằng Ngô mất gánh, say câu chuyện

Chú lái nghiêng thoi, mắc giọng tình

Có khéo có khôn thì có của

Càng giàu càng trẻ lại càng xinh

Xuống chân lên mặt ta đây nhỉ

Chẳng biết rằng dơ dáng dạng hình

Gái Goá Nhà Giàu

Ta thấy người ta vẫn bảo rằng:

Bảo rằng thằng Cuội ở cung trăng,

Cõi đời cũng lắm nơi thanh quý,

Chị Nguyệt dung chi đứa tục tằn.

Mình tựa vào cây, cây chó ỉa,

Chân thò xuống giếng, giếng ai ăn.

Con người như thế mà như thế,

Như thế thì ra nghĩ cũng xằng.

Gần Tết Than Việc Nhà

Bố ở một nơi, con một nơi

Bấm tay tháng nữa hết năm rồi

Văn trường ngoại hạn quan không chấm

Nhà cửa giao canh nợ phải bồi

Tin bạn hoá ra người thất thổ

Vì ai nên nỗi quyển đâm vôi

Ba mươi mốt tuổi đà bao chốc

Lặn suối trèo non đã mấy hồi

Gửi Ông Thủ Khoa Phan

Mấy năm vượt bể lại trèo non

Em hỏi thăm qua bác hãy còn

Mái tóc Giáp Thìn đà điểm tuyết

Điểm đầu Canh Tý chửa phai son

Vá trời gặp hội mây năm vẻ

Lấp bể ra công đất một hòn

Có phải như ai mà chẳng chết?

Giương tay chống vững cột càn khôn

Gửi Cho Cô Đào

Nếu có khôn ngoan đã vợ nhờ,

Dại mà nhờ vợ, vợ làm ngơ.

Sáng nem bữa tối đòi ăn chả,

Nay kiệu ngày mai lại giở cờ.

Ngồi đấy chả hơn gì chú Cuội,

Nói ra thì thẹn với ông Tơ.

Nhắn nhe chốn ấy tìm nơi khác,

Ta chẳng ra chi chớ đợi chờ!

Gửi Người Cũ

Yêu nhau chẳng lấy được nhau nào

Mình nghĩ làm sao, tớ nghĩ sao?

Trai gái bởi tay bà mụ nặn

Vợ chồng nguyên mối chị Hằng trao

Xa nhau ngán nỗi lòng thương nhớ

Gần lại càng thêm dạ khát khao

Bến Vị non Nùng xa cách mấy

Mà không buộc chặt sợi tơ đào?

Già Chơi Trống Bỏi

Hỏi lão đâu ta? Lão ở Liêm!

Trông ra bóng dáng đã hom hem

Lắng tai non nước nghe chừng nặng

Chớp mắt trăng hoa giả cách nhèm

Cũng đã sư mô cùng lũ trẻ

Lại còn tấp tểnh với đàn em

Xuân thu ướm hỏi đà bao tá?

Cái miếng phong tình vẫn chửa khem

Giễu Ông Đồ Bốn Ở Phố Hàng Sắt

Hỏi thăm quê quán ở nơi mô?

Không học mà sao cũng gọi đồ?

Ý hẳn người yêu mà gọi thế,

Hay là mẹ đẻ đặt tên cho!

Áo quần đĩnh đạc trông ra cậu,

Ăn nói nhề nhàng nhác giọng Ngô

Hỏi mãi mới ra thằng bán sắt

Mũi nó gồ gồ trán nó giô

Giễu Ông Đội

Việc thánh như ông đã hết lòng,

Hết lòng ra của lại ra công.

Từ rày thầy mẹ quan viên hội,

Thi khảo làm chi nó chửi ông.

Giễu Người Thi Đỗ

Một đàn thằng hỏng đứng mà trông,

Nó đỗ khoa này có sướng không!

Trên ghế bà đầm ngoi đít vịt,

Dưới sân, ông cử ngỏng đầu rồng.

Trên đây là những bài thơ hay tiếp theo của Trần Tế Xương mà chúng tôi muốn chia sẻ và giới thiệu với bạn. Thông qua các bài thơ này bạn sẽ có thể hiể được phong cách sáng tác của nhà thơ. Cũng như có thể hiểu được dấu ấn của một thời đại đau thương của đất nước. Bởi những năm tháng của ông cũng chính là những năm tháng có nhiều biến động của đất nước.

Theo Thuvientho.com