Thư viện thơ
Tùng Thiện Vương là một trong bốn nhà thơ viết chữ Hán nổi tiếng. Với ngòi bút tài hoa và sắc sảo cùng đan xem tình cảm dạt dào mà những bài thơ của ông luôn chạm đến trái tim của những bạn đọc yêu thơ. Ông là một nhà thơ hoàng thất nhưng lại có tư tưởng yêu nước thương dân đáng để trân trọng
Ông có nhiều bài thơ nổi tiếng, nổi bật nhất là tập thơ Cổ Duệ Từ bằng chữ hán luôn được nhiều thế hệ bạn đọc yêu thích và gắn bó. Hôm nay, Thuvientho.com sẽ dành tặng quý độc giả những bài thơ hấp dẫn ấy. Hãy theo dõi nhé!
Cổ duệ từ tự tự 鼓枻詞自序
夫！御善馬良而北，與楚愈離；眾咻一傅之閒，求齊不可。
僕：生從南國，隔斷中原。既殊八方之音，兼失四聲之學。加以：聞無非樂，見併是儒。飭鼓鍾而雜作，誰為識曲之人；談性命以相高，不屑倚聲之業。何由搦管，翻喜填詞。從擩染以言之，其工拙可知矣。
嗟夫，古人不見，樂意難忘。苟志慮之獨專，冀精神之遙契。槐榆數變，篋衍遂多。實欲：享敝帚以為珍，對白雲而自悅而已。
客有謂：娥皇檢譜，猶尋天寶遺聲；宋沇聞鍾，仍獲太常古器。況周德清之韻，本張叔夏之詞源。譜注於姜夔，旨明於陸輔。前而草窗所輯，後之竹垞所抄。此外則宋元語業數百家，明清粹編數十部，予靡不歲添鳩閱，日在吟哦，雖河間伎女，未被管絃，乃衡陽巾箱，頗盈卷帙。但後：廣寧善笛，江夏工琴。北南固遠，而歌喉抗隊，當不殊塗；雅鄭能分，而筆意清空，自然高品。所謂過片擇腔之法，賦情用事之言，去亢宜抑而後揚，入促貴斷而後續，未必舉皆河漢，全是葫蘆，奚不試賣和成績之癡符，彊作馬子侯之解事。廣貽同調，相與和歌，庶幾：後生有作，借以為蓽路藍縷之資；絕業無泯，待或備馬勃牛溲之用也。始聞言而橋舌，爰納手而捫心。
夫!八月江南之美，為世所稱；一池春水之工，干卿何事。柳三變之曉風殘月，左與言之滴粉搓酥。風尚如斯，走僵莫及。設徒誇其疥駱，恐不免如畫龍。無已則尚有一言，或援前例。自昔詩美南音之及籥，既不僭差，以斯翼主樂府之為星，又其分野，縱非皆中鉤中矩，亦當在若存若亡。
今天子：禮樂追修，文明以化。豈應幅隕之廣，而詞學獨無棫樸之多，而古音不嗣也乎?則臣技極知莫逮，顧君言亦有所宜。元次山水樂，無宮徵者何妨；許有孚圭塘，曰款乃者恰好。謝真長之知我，洵子夏之起予。亟浮大白，引足扣舷，旅喚小紅，應聲盪槳。即按宋元樂章四七調，俱調為漁父之歌；朗誦俳優小說數千言，不暇顧天人之目也。
Cổ duệ từ tự tự
Phù! Ngự thiện mã lương nhi bắc, dữ Sở dũ ly; chúng hưu nhất phó chi nhàn, cầu Tề bất khả.
Bộc: Sinh tòng Nam quốc, cách đoạn Trung nguyên. Ký thù bát phương chi âm, kiêm thất tứ thanh chi học. Gia dĩ: Văn vô phi nhạc, kiến tịnh thị Nho. Sức cổ chung nhi tạp tác, thuỳ vi thức khúc chi nhân; đàm tính mệnh dĩ tương cao, bất tiết ỷ thanh chi nghiệp. Hà do nhược quản, phiên hỉ điền từ. Tòng nhũ nhiễm dĩ ngôn chi, kỳ công chuyết khả tri hĩ.
Ta phù, cổ nhân bất kiến, nhạc ý nan vong. Cẩu chí lự chi độc chuyên, ký tinh thần chi dao khế. Hoè du sổ biến, khiếp diễn toại đa. Thực dục: hưởng tệ trửu dĩ vi trân, đối bạch vân nhi tự duyệt nhi dĩ.
Khách hữu vị: Nga Hoàng kiểm phổ, do tầm Thiên Bảo di thanh; Tống Duyện văn chung, nhưng hoạch Thái Thường cổ khí. Huống Chu Đức Thanh chi vận, bản Trương Thúc Hạ chi Từ nguyên. Phổ chú vu Khương Quỳ, chỉ minh ư Lục Phụ. Tiền nhi Thảo Song sở tập, hậu chi Trúc Tra sở sao. Thử ngoại tắc Tống – Nguyên ngữ nghiệp sổ bách gia; Minh – Thanh Tuý biên sổ thập bộ, dư mị bất tuế thiêm cưu duyệt, nhật tại ngâm nga, tuy Hà Gian kỹ nữ, vị bị quản huyền, nãi Hành Dương cân tương, phả doanh quyển trật. Đãn hậu: Quảng Ninh thiện địch, Giang Hạ công cầm. Bắc nam cố viễn, nhi ca hầu kháng đội, đương bất thù đồ; nhã Trịnh năng phân, nhi bút ý thanh không, tự nhiên cao phẩm. Sở vị quá phiến, trạch xoang, phú tình, dụng sự chi ngôn, khứ kháng nghi ức nhi hậu dương, nhập xúc quý đoạn nhi hậu tục, vị tất cử giai Hà Hán, toàn thị hồ lô, hề bất thí mại Hoà Thành Tích chi si phù, cưỡng tác Mã Tử Hầu chi giải sự. Quảng di đồng điệu, tương dữ hoà ca, thứ cơ: hậu sinh hữu tác, tá dĩ vi tất lộ lam lũ chi tư; tuyệt nghiệp vô mẫn, đãi hoặc bị mã bột ngưu sưu chi dụng dã. Thuỷ văn ngôn nhi kiều thiệt, viên nạp thủ nhi môn tâm.
Phù, bát nguyệt Giang Nam chi mỹ, vi thế sở xưng; “Nhất trì xuân thuỷ” chi công, can khanh hà sự? Liễu Tam Biến chi “Hiểu phong tàn nguyệt”; Tả Dữ Ngôn chi “Trích phấn tha tô”, phong thượng như tư, tẩu cương mạc cập. Thiết đồ khoa kỳ giới lạc, khủng bất miễn như hoạ long. Vô dĩ tắc thượng hữu nhất ngôn, hoặc viên tiền lệ. Tự tích thi mỹ Nam âm chi cập thược, ký bất tiếm sai, dĩ tư Dực chủ Nhạc phủ chi vi tinh, hựu kỳ phân dã, túng phi giai trung câu trung củ, diệc đương tại nhược tồn nhược vong.
Kim Thiên tử: Lễ nhạc truy tu, văn minh dĩ hoá, khởi ưng bức viên chi quảng, nhi từ học độc vô vực bốc chi đa, nhi cổ âm bất tự dã hồ? Tắc thần kỹ cực tri mạc đãi, Cố quân ngôn diệc hữu sở nghi. Nguyên Thứ Sơn Thuỷ nhạc, vô cung vi giả hà phương; Hứa Hữu Phu Khuê Đường, viết “Khoản nãi” giả kháp hảo. Tạ Chân Trường chi tri ngã, tuân Tử Hạ chi khởi dư. Cức phù đại bạch, dẫn túc khấu huyền, lữu hoán Tiểu Hồng, ứng thanh đãng tương. Tức án Tống – Nguyên nhạc chương tứ thất điệu, câu điệu vi Ngư phủ chi ca; lãng tụng bài ưu tiểu thuyết sổ thiên ngôn, bất hạ cố thiên nhân chi mục dã.
Hoán khê sa – Xuân hiểu 浣溪沙－春曉
料峭東風曉幕寒，
飛花和露滴欄杆，
蝦鬚不卷怯衣單。
小飲微醺還獨臥，
尋詩無計束吟鞍，
畫屏圍枕看春山。
Hoán khê sa – Xuân hiểu
Liệu tiếu đông phong hiểu mạc nhàn,
Phi hoa hoà lộ trích lan can,
Hà tu bất quyển khiếp y đan.
Tiểu ẩm vi huân hoàn độc ngoạ,
Tầm thi vô kế thúc ngâm an,
Hoạ bình vi chẩm khán xuân san.
Thanh bình nhạc – Tảo phát 清平樂－早發
青鞋布襪，
不待平明發，
未暖輕寒清欲絕，
一路曉風殘月。
春山滿眼崢嶸，
馬蹄亂踐雲行。
拖醉高吟招隱，
流泉如和新聲。
Thanh bình nhạc – Tảo phát
Thanh hài bố miệt,
Bất đãi bình minh phát,
Vị noãn khinh hàn thanh dục tuyệt,
Nhất lộ hiểu phong tàn nguyệt.
Xuân sơn mãn nhãn tranh vanh,
Mã đề loạn tiễn vân hành,
Đà tuý cao ngâm Chiêu ẩn,
Lưu tuyền như hoạ tân thanh.
Mô ngư nhi – Đắc cố nhân viễn tín 摸魚兒－得故人遠信
草萋萋，
陌頭三月，
王孫行處遮斷。
青山憶昨日登眺，
時節未寒猶暖。
風＊晚，
歌一曲，白雲，
不度橫峰半。
興長書短。
已暮雨人歸，
東風花落，
回首舊遊遠。
經年別，
何處更逢魚雁？
相思＊＊無限。
朝來對客烹雙鯉，
摘取素書臨看。
心轉亂，
誰料尚飄零，
琴劍江湖畔！
天回地轉。
愿跨海營橋，
剗岩為陸，
還我讀書伴。
Mô ngư nhi – Đắc cố nhân viễn tín
Thảo thê thê
Mạch đầu tam nguyệt
Vương tôn hành xứ già đoạn
Thanh sơn ức tạc nhật đăng thiếu
Thời tiết vị hàn do noãn
Phong vãn
Ca nhất khúc bạch vân
Bất độ hoành phong bán
Hứng trường thư đoản
Dĩ mộ vũ nhân quy
Đông phong hoa lạc
Hồi thủ cựu du viễn
Kinh niên biệt
Hà xứ csnh phùng ngư nhạn
Tương tư vô hạn
Triêu lai đối khách phanh song lý
Trích thủ tố thư lâm khán
Tâm chuyển loạn
Thuỳ liệu thượng phiêu linh
Cầm kiếm giang hồ bạn
Thiên hồi địa chuyển
Nguyện khoá hải doanh kiều
Sản nham vi lục
Hoàn ngã độc thư bạn
Pháp khúc hiến tiên âm – Thính Trần Bát di đàn Nam cầm
露滴殘荷，
月明疏柳，
乍咽寒蟬吟侯。
玳瑁簾深，
琉璃屏掩，
冰絲細彈輕透。
舊軫澀，
新弦勁，
沉吟抹挑久。
淚沾袖，
為前朝內人遺譜。
淪落後，
無那當筳佐酒？
老大更誰憐，
況秋容，滿目消瘦。
三十年來，
索知音，四海何有？
想曲終漏盡，
獨抱爨桐低首。
Pháp khúc hiến tiên âm – Thính Trần Bát di đàn Nam cầm
Lộ trích tàn hà
Nguyệt minh sơ liễu
Sạ yết hàn thiền ngâm hậu
Đại mạo liêm thâm
Lưu li bình yểm
Băng ti tế đàn khinh thấu
Cựu chẩn xát
Tân huyền kình
Trầm ngâm mạt khiêu cửu
Lệ triêm tụ
Vi tiền triều nội nhân di phố
Luân lạc hậu
Vô na đương diên tá tửu?
Lão đại cánh thuỳ liên
Huống thu dung, mãn tục tiêu sấu
Tam thập niêm lai
Sách tri âm, tứ hải hà hữu?
Tưởng khúc chung lậu tận
Độc bão thoãn đồng đê thủ
Mại bi đường – Vãn khởi 邁陂塘－晚起
倚南窗，
紙屏石枕，
竹涼又是如許。
夢斷化蝶無拘束，
隨意探香花圃。
帘影午，
才一覺南柯，
早已青山暮。
綠苔庭戶，
恰夢徑人歸，
柴門犬吠，
栖鳥隔煙語。
開新茗，
待得樵青喚取。
玉川七碗方住，
手中半卷殘書在。
興到不尋章句。
吟且去，
待月上林梢，
照遍前溪路。
狎鷗盟鷺。
有短槳扁舟，
釣筒漁具，
好向白沙浦。
Mại bi đường – Vãn khởi
Ỷ nam song
Chỉ bình thạch chẩm
Trúc lương hựu thị như hử
Mộng hồn hoá điệp vô câu thúc
Tuỳ ý thám hương hoa phố
Liêm ảnh ngọ
Tài nhất giác Nam Kha
Tảo dĩ thanh sơn mộ
Lục đài đình hộ
Kháp mộng kính nhân quy
Sài môn khuyển phệ
Thê điểu cách yên ngữ
Khai tân mính
Đãi đắc tiều thanh hoán thủ
Ngọc Xuyên thất uyển phương trú
Thủ trung bán quyền tàn thư tại
Hứng đáo bất tầm chương cú
Ngâm thả khứ
Đãi nguyệt thướng lâm tiêu
Chiếu biến tiền khê lộ
Hạp âu minh lộ
Hữu đoản tưởng biển chu
Điếu đồng ngư cụ
Hảo hướng bạch sa phố
Kim nhân bổng ngọc bàn – Du sơn 金人俸玉盤－遊山
愛山幽，
緣山人，
到山深。
無人處，歷亂雲林。
禪宮樵徑，
棕鞋桐帽獨行吟。
東溪明月，
恰離離相向招尋。
輞川詩，
柴桑酒，
宣子杖，
戴公禁。
盡隨我，此地登臨。
振衣千仞，
須教煙霧蕩胸襟。
醉歌一曲，
指青山做個知音。
Kim nhân bổng ngọc bàn – Du sơn
Ái sơn u
Duyên sơn nhân
Đáo sơn thâm
Vô nhân xứ lịch loạn vân lâm
Thiền cung tiều kính
Tông hài đồng mạo độc hành ngâm
Đông khê minh nguyệt
Kháp li ti tương hướng chiêu tầm
Võng Xuyên thi
Sài Tang tửu
Tuyên Tử trượng
Đái Công cầm
Tận tuỳ ngã thử địa đăng lâm
Chấn y thiên nhận
Tu giao yên vụ đãng hung khâm
Tuý ca nhất khúc
Chỉ thanh sơn tố cá tri âm
Sơ liêm đạm nguyệt – Mai hoa
Sóc phong liên dạ
Chính tửu tỉnh tam canh
Nguyệt tà bán các
Hà xứ hàn hương
Dao tại thuỷ biên li lạc
La Phù tiên tử tương tư thậm
Khởi thôi song, khinh yên mạc mạc
Kinh tuần ngoạ bệnh
Nam chi khai biến
Xuân lai bất giác
Thuỳ mạn bả kỷ sinh tương tồi
Dã hữu cá cù tiên
Tôn nhàn vong khước
Mãn ung phiêu lao
Mãn nghĩ đối hoa châm chước
Bản kiều trực đãi kị lư khứ
Phù tuý tụng Nam Hoa lạn tước
Bản lai diện mục
Quân ưng tri ngã
Tiền thân thiết cước
Tích ngân đăng – Đăng
Nhất điểm đậu thanh xán xán
Chỉ tại án đầu trường bạn
Vũ các khai tôn
Thu song độc sử
Kháp chiếu tu mi tế nhãn
Quang minh tự mãn
Thuỳ kế giảo, cửu chi thiên trản
Lạc sự nhân gian vô hạn
Đa thiểu ca lâu vũ quán
Tịch mịch kim tiêu
Ân cần phiến ảnh
Thặng tá khư sầu đại bán
Canh lan lậu đoạn
Lung đắc trú, phong lại bất quản
Mô ngư nhi – Tống biệt
Tối thương tâm
Li ca tài đoạn
Li trường nhẫm địa trừu tự
Oanh hoa để xuân đa thiểu
Phả lại hồn tiêu Nam phố
Lưu bất trú
Niệm ngũ tự Hà Lương
Thử hận do thiên cổ
Lâm kì sổ ngữ
Chúc ước quả tằng huề
Triêu xan tu bão
Tổng thị biệt tình khổ
Chinh xa phát
Nhất phiến hồng như vụ
Thiều thiều tương vọng vân thụ
Tửu tinh nhân viễn hôn chung động
Đãn kiến mãn thiên phong vũ
Quân thả khứ
Đãi tu Hệ lưu trường
Giai tiết hoàn tương ngộ
Thạch đường nam lộ
Tằng xanh xuất biển chu
Cô lai trọc tửu
Nhận thủ ngã nghênh nhữ
Dương Châu mạn – Ức Cao Chu Thần
Thảo các vi lương
Ba li lạc nhật
Vãn lai tà bằng lan can
Vọng bình vu thập lí
Tận xứ thị lâm loan
Ức tương dữ
Trường đình bả tửu
Thu phong tiêu thích
Tế vũ lan san
Thoát chinh tiên trì tặng
Phạ ca tam điệp Dương Quan
Lưu quan nhẫm nhiễm
Đáo như kim, chiết liễu kham phan
Khởi anh phất tình sơ
Giang hồ kế đắc
Đầu lão thuỳ can
Tùng hữu nam quy hồng nhạn
Âm thư ký, thiên hải màn màn
Đãn đình vân ngưng tứ
Bất câm Sở thuỷ Ngô san
Giải bội lệnh – Đề Vĩ Dạ Nam cầm khúc hậu
Cô đồng tam xích
Ai ti ngũ lũ
Đại đương niên, Phòng tướng truyền u phẫn
Luyến quốc ưu sàm
Bả vạn hộc thương tâm thuyết tận
Đổng Đình Lan quý tha hồng phấn
Sâm hoành nguyệt lạc
Viên đề hạc oán
Túng Ngô nhi, tạm thinh thuỳ nhẫn?
Lão ngã công sầu
Chẩm tương khán, Văn Thông đề hận
Khủng minh triều, sương hoa thiêm mấn
Tây giang nguyệt 西江月
隔席迴眸流碧，
對人羞頰潮紅。
伯勞飛燕忽西東，
不比鴛鴦同夢。
方草落花寂寂，
衣香鞋跡匆匆。
自憐無分醉春風，
爭忍臨歧相送。
Tây giang nguyệt
Cách tịch hồi mâu lưu bích,
Đối nhân tu giáp triều hồng.
Bá lao phi yến hốt tây đông,
Bất tỷ uyên ương đồng mộng.
Phương thảo lạc hoa tịch tịch,
Y hương hài tích thông thông.
Tự liên vô phận tuý xuân phong,
Tranh nhẫn lâm kỳ tương tống.
Tây giang nguyệt – Hoạ Lật Viên vận giản Hoà Phủ
冉冉櫻桃風信，
蒙蒙芍藥煙霏。
美人別後夢依稀，
試問相思還未？
拋擲花明酒釅，
伶俜燕語鶯飛。
蘭缸石銚皂羅幃，
管領書香茶味。
Tây giang nguyệt – Hoạ Lật Viên vận giản Hoà Phủ
Nhiễm nhiễm anh đào phong tín,
Mông mông thược dược yên phi.
Mĩ nhân biệt hậu mộng y hy,
Thí vấn tương tư hoàn vị?
Phao trịch hoa minh tửu nghiễm,
Linh binh yến ngữ oanh phi.
Lan cang thạch điệu tạo la vi,
Quản lĩnh thư hương trà vị.
Lưỡng đồng tâm
Thuỷ tinh kiêm tĩnh
Vân mẫu song thâm
Bích nguyệt cao, tiêu yên niểu niểu
Ngân hà chuyển, lậu cổ trầm trầm
Xuân phong lí, hoa thị song đầu
Nhân thị đồng tâm
Hà tu hận ngữ tương tầm
Hí ngữ tương xâm
Tửu bán bôi, phân tòng hợp cẩn
Cầm nhất khúc đàn hướng tri âm
Hưu xai trước, cựu nhật tình hoài
Cá cá như câm (kim)
Tiểu đào hồng – Chúc lệ phủ đường sách phú
Bất quản lan tâm phá
Bất tích hà bàn oá
Tịch mịch canh trường
Thế nhân thuỳ lệ
Tiềm nhiên như tả
Tưởng tiền thân hợp thị phá trường hoa
Nhưỡng đa tình lai dã
Lũ lũ sầu yên toả
Trích trích minh châu đoạ
Bằng điếu đương niên
Khấu công diên thượng
Thạch gia trù hạ
Túng quân khuynh Đông hải diệc ưng can
Nại cô kình vĩnh dạ
Trên đây, Thuvientho.com đã dành tặng cho quý độc giả những bài thơ đặc sắc của nhà thơ tài hoa Tùng Thiện Vương trong tập Cổ Duệ Từ. Hy vọng các bạn sẽ yêu thích bài viết của chúng tôi! Chúng tôi luôn liên tục cập nhật những bài viết hấp dẫn liên tục hằng ngày. Hãy đồng hành cùng chúng tôi để có thể theo dõi những bài viết đặc sắc hươn nhé! Thân Ái!
Theo Thuvientho.com
