Thư viện thơ
Chế Lan Viên ngoài khả năng sáng tác thơ hơn người mà còn có thể dịch được nhiều bài thơ của nước ngoài. Ông thường được người ta nhắc đến với cái tên thi sĩ đa tài. Hôm nay chúng ta hãy cùng nhau khám phá tài năng khác ngoài thơ của Chế Lan Viên nhé! Mời các bạn theo dõi bài viết
I. Nhà Thơ Chế Lan Viên
Chế Lan Viên tên thật Phan Ngọc Hoan, sinh ngày 14/1/1920 ở Cam Lộ, Quảng Trị. Lên 7 tuổi, cả nhà chuyển vào Bình Ðịnh, bút danh Mai Lĩnh, Thạch Hãn, Thạch Mai. Năm 17 tuổi, nổi tiếng với tác phẩm Ðiêu tàn. Năm 1939, Chế Lan Viên ra Hà Nội học, vào Sài Gòn làm báo, lại về Huế dạy học. Khoảng 1942, ra Vàng sao, viết tập truyện ngắn Gai lửa. Sau Cách mạng tháng 8, làm báo Quyết thắng của Việt Minh Trung Bộ… Năm 1949, Chế Lan Viên vào Ðảng Cộng sản Việt Nam. Nhiều năm ông tham gia ban lãnh đạo Hội nhà văn Việt Nam, Ðại biểu Quốc hội các khoá 4, 5, 6, 7.
Tác phẩm đã xuất bản:
Tập thơ:
– Gửi các anh (1955)
– Ánh sáng và Phù sa (1960)
– Hoa ngày thường, Chim báo bão (1967)
– Những bài thơ đánh giặc (1972)
– Ðối thoại mới (1973)
– Hái theo mùa (1977)
– Hoa trên đá (1984)
Truyện ký:
– Thăm Trung Quốc (1963)
– Những ngày nổi giận (1967)
– Giờ của số thành (1967)
Viết phê bình:
– Phê bình văn học (1962)
– Suy nghĩ và bình luận (1970)
– Bay theo đường dân tộc đang bay (1976)
– Từ gác Khuê văn đến quán Trung Tân (1980)
– Nghĩ cạnh dòng thơ (1982)
II. Những Bài Dịch Xuất Sắc Của Ông
Chế Lan Viên có thể dịch được rất nhiều bài thơ của nhiều nước trên thế giới một cách dễ dàng. Chúng ta hãy cùng nhau chiêm ngưỡng khả năng của ông nhé!
Trong khoảng rộng En la inmensa mayoría
En la inmensa mayoría
Podrá faltarme el aire,
el agua,
el pan,
sé que me faltarán.
El aire, que no es de nadie.
El agua, que es del sediento.
El pan… Sé que me faltarán.
La fe, jamás.
Cuanto menos aire, más.
Cuanto más sediento, más.
Khí trời có thể thiếu cho tôi
Bánh mì
Và nước uống
Tôi hiểu rằng chúng sẽ thiếu cho tôi
Khí trời, khí trời không thuộc về ai tất
Nếu nước là phần của những người đang khát
Và bánh ăn. Tôi hiểu rằng chúng sẽ thiếu cho tôi
Nhưng lòng tin, quyết không bao giờ thiếu được
Càng ít khí trời, càng thêm có lòng tin
Hẳn thế rồi! Phải thêm nữa lòng tin
Khởi đầu En el principio
En el principio
Si he perdido la vida, el tiempo, todo
lo que tiré, como un anillo, al agua,
si he perdido la voz en la maleza,
me queda la palabra.
Si he sufrido la sed, el hambre, todo
lo que era mío y resultó ser nada,
si he segado las sombras en silencio,
me queda la palabra.
Si abrí los labios para ver el rostro
puro y terrible de mi patria,
si abrí los labios hasta desgarrármelos,
me queda la palabra.
Nếu tôi đã đánh mất thời gian, đánh mất cuộc đời
Mất những gì tôi ném đi như chiếc nhẫn xuống dòng sông
Mất cả giọng nói tôi trong bụi rậm
Thì vẫn còn đây lời nói của tôi
Nếu tôi đã chịu đựng cơn đói và cơn khát
Những cái chả ra gì – những cái thuộc về tôi
Nếu tôi đã gặt những bóng đêm, thầm lặng gặt
Thì vẫn còn đây lời nói của tôi
Nếu tôi đã mở môi để ngợi ca Tổ quốc
Ngợi ca mặt sáng trong và dữ dội của Người
Mở đến nỗi đôi môi tôi xé rách
Thì vẫn còn đây lời nói của tôi
Nhân tôi biết tên các loài cá Porque conocía el nombre de los peces
Porque conocía el nombre de los peces
Porque conocía el nombre de los peces,
aún de los más raros,
y el de los caladeros, y las señas
de las lejanas rocas submarinas,
me dejaban revolver en las cestas,
tocarlos uno a uno, sopesarlos,
y comentaban conmigo abiertamente
las sutiles cuestiones del oficio.
Porque entendía de nudos y de velas
y del modo de armar los aparejos,
me llevaban con ellos muchas veces;
me regalaban el quehacer de un hombre.
Sentía con orgullo
enrojecérseme las manos al contacto del cáñamo,
impregnarme
un fuerte hedor a brea y a pescado.
Sabía casi todo de aquella vida simple,
de aquel azar diario y primitivo.
Sólo que aquella ciencia era lujosa.
No supieron contarme
o no pude entender cómo era aquello
en los días peores, las amargas
semanas de paciencia,
cuando el viento del norte
roe las entrañas y se harta la pupila
de escudriñar los cielos,
en los días confusos,
cuando el mar de borrosos contornos
es sólo como un cascote de vidrio
semienterrado en el fango,
un desagradable incidente o una trampa
para los que pasan corriendo
ciegos bajo la lluvia.
Nhân tôi biết tên các loài cá
Cả những loài rất lạ
Tên những bãi ngồi câu
Những tảng đá ngầm rất vắng rất sâu
Họ để cho tôi lục vào rổ nghề của họ
Sờ, nhấc lên từng chiếc rổ
Họ kể cho tôi không giấu giếm tí nào
Những chuyện trong nghề không dễ hiểu đâu
Bởi vì tôi hiểu về buồm về lưới
Cách sử dụng cọc chèo bánh lái
Họ mang tôi đi trong những chuyến ra khơi
Tặng cho tôi phần việc một con người
Tôi cảm thấy đôi tay hồng lên kiêu hãnh
Họ nắm những dây chài
Khi một mùi cá tôm nồng mạnh
Thấm vào tôi
Tôi biết rõ về cuộc đời chài giản dị
Cảnh sống sơ khai, bất ngờ như cơm bữa
Nhưng cái biết kia chỉ là vô ích mà thôi
Họ làm sao nói hết được cho tôi
Hay tôi làm sao mà hiểu được
Cái sống của họ giữa những ngày cơ cực nhất
Những buổi kiên tâm cay đắng hàng tuần
Khi gió bấc trở về, gặm nhấm ruột gan
Mắt lục lọi các chân trời đến mệt
Biển mờ dần đường nét
Biển như một chiếc mẻ chai quá nủa cắm vào bùn
Như một điều đáng căm, như chiếc bẫy
Cho ai kia đang vừa đi vừa chạy
Mắt như mù, dưới từng tận mưa tuôn
Tuyệt cú nhị thủ kỳ 1 絕句二首其一 • Tuyệt cú hai bài kỳ 1
Trì nhật giang sơn lệ,
Xuân phong hoa thảo hương.
Nê dung phi yến tử,
Sa noãn thuỵ uyên ương.
Dịch nghĩa
Ngày dài núi sông đẹp,
Gió xuân thoảng hương thơm hoa cỏ.
Chim én ngậm bùn bay xây tổ,
Chim uyên ương ngủ say trên bãi cát ấm.
Bài Dịch Của Chế Lan Viên
Ngày dài sông núi đẹp,
Ánh xuân hoa cỏ thơm.
Bùn dẻo bay chim yến,
Cát ấm ngủ uyên ương.
Tuyệt cú nhị thủ kỳ 2 絕句二首其二 • Tuyệt cú hai bài kỳ 2
Giang bích điểu du bạch,
Sơn thanh hoa dục nhiên.
Kim xuân khan hựu quá,
Hà nhật thị quy niên?
Dịch nghĩa
Sông xanh như ngọc, chim trắng mờ mờ
Núi thắm tươi, hoa càng rực rỡ
Trông cảnh xuân năm nay lại trôi qua
Biết bao giờ là năm trở về
Bài Dich Của Chế Lan Viên
Sông biếc chim càng trắng,
Núi xanh hoa thắm màu.
Xuân này qua mất nữa,
Về được, biết năm nào?
Ngọn lửa này. Đây là bí quyết Ce feu. C’est le secret
Au poing tendu de l’âge tendre
A la frimousse des héroïnes en herbe
A l’école de la belle étoile
A la cinquième année du massacre
La bannière étoilée a retrouvé ses origines
C’est l’Algérie plus libre que jamais
Elle a toujours été libre
Ironiquement souveraine
Armée par l’ennemi
Prisonnier de ses propres pièges
Devant ce peuple matinal
Les abattoirs promènent
Des légions de chiens ivres
Il y aurait de quoi pleurer
N’étaient les yeux qui s’ouvrent
N’était la grève des larmes
Ce n’est pas la lligne Morice
Qui tue
C’est le mortier bien nourri
Les grottes flamboyantes
Les caravanes de la nuit
C’est le sourire au combat
Et la Joconde ignorée
Visages
Quel feu vous créa
Si cruellement confiants!
Ce feu
C’est le secret de tous les sacrifices
Partout déferle
Et se révèle
L’armée inespérée
Des paysans sans terre
Et le vieillard sort de ses ruines
Pour offrir son dernier mouton
Ce soir on danse à la lueur
Des lendemains de combat
Ce feu
C’est le secret de tous les sacrifices
Le jour se lève
Oublier la misère
Les loques
La main tendue
Les souliers qui font mal
Oublier l’âge des cavernes
Et soulever toujours le poing du peuple
Dans le crépitement du brasier souterrain
Nơi điểm thẳng căng của tuổi xuân non
Nơi gương mặt những vị nữ anh hùng còn trứng nước
Nơi cảnh dạn dày sao đêm màn trời chiếu đất
Vào năm thứ năm của những năm tàn sát
Ngọn cờ sao đã tìm lại được gốc nguồn
Nước An-giê-ri chưa bao giờ lại tự do hơn
Nước An-giê-ri vốn vẫn tự do từ trước
Nước An-giê-ri nắm lấy chủ quyền
Mỉa mai chưa
Chính do quân thù đến võ trang
Quân thù bị giam vào trong bẫy quân thù đã đặt
Trước dân tộc này đang buổi bình minh
Những lò sát sinh đang diễu qua
Những bầy chó điên cuồng
Có thể khóc được rồi
Nếu mắt người không mở to hơn
Nếu lệ người đã chẳng bãi công
Không muốn khóc
Chẳng phải là phòng tuyến dây gai Mô-rít
Có thể giết
Mà chính là súng moóc-chi-ê nhả đạn liên hồi
Là những hang sâu rực lửa
Là những đoàn quân trong đêm dài
Là, chiến đấu, trên môi vẫn giữ nụ cười
Là nàng Giô-công không ai biết
Ôi! những mặt người
Ngọn lửa nào đã tạo nên
Tin tưởng đến là ác liệt!
Của bao sự hy sinh
Ngọn lửa này
Chính là bí quyết
Xuất hiện khắp nơi
Khắp nơi dồn dập
Quân đội ngoài ước mơ
Của những người dân cày không đất
Và cụ già đã ra khỏi nơi đổ nát
Hiến con cừu riêng độc nhất
Còn lại sau cùng
Chiều nay trong ánh hồng
Họ nhảy reo tưng bừng
Của bao sự hy sinh
Ngọn lửa này
Chính là bí quyết
Ngày mọc lên
Quên đi đói nghèo cơ cực
Những áo quần rách nát
Bàn tay ngửa ra xin
Những đôi giày đau, chật
Và mãi mãi đưa cao quả đấm của nhân dân
Trong tiếng nổ liên thanh lò lửa cháy ngầm
Những uy hiếp đối với thắng lợi Des menaces à la victoire
Prends garde le mirroir de la vie s’obscurit
Le premier pas du sang une goutte de sang
Et la marche finale de la guerre et du sang
Du feu de la terre des ruines du désert
La fin de l’homme sans raison
La fin de l’homme raisonnable
La mort la fin de la misère
La fin de l’oppression
Mais aussi la fin du possible
Il ne faut pas périr mais vivre
Sur les traces des pas d’un couple
L’herbe pousse les fleurs s’inscrivent
Et partour où passent les hommes
On sent le printemps dans l’hiver
La rouille fond dans un baiser
La foule est une foule heureuse
Les enfants sont tout l’horizon
La paix rajeunira les hommes
Nous ne songerons plus jamais à prendre garde
Printemps été pluie et soleil
Automne reposant hiver espoir violent
Et sur toute frontière
De l’espace et du temps
Rien que des hommes fraternels
Rien que la même aurore et le même couchant
Printemps été automne hiver
L’é cho et le reflet de la vie infinie
Hãy coi chừng anh ơi
Gương cuộc đời tối lại
Chỉ là một giọt máu thôi
Bước đầu tiên máu chảy
Nhưng nhịp đi về cuối
Của chiến tranh của máu anh ơi
Của khói lửa bạo tàn hoang vu khủng khiếp
Là con người vô lý đi vào cái chết
Là cái chết của con người có lý
Chết tận cùng của những đói nghèo
Tận cùng bao áp bức
Nhưng cũng là tận cùng bao khả năng làm được
Không phải chết mà là phải sống
Trên vết chân những cặp tình nhân
Cỏ đâm chồi trăm hoa về góp mặt
Ở đâu có con người đặt bước
Trong đông hàn ta cảm thấy mùa xuân
Rét rỉ tan trong một chiếc hôn
Quần chúng là quần chúng đầy hạnh phúc
Những trẻ thơ là tất cả chân trời
Hoà bình làm trẻ lại con người
Chúng ta chẳng còn bao giờ nghĩ đến việc cần giữ ý
Mùa xuân mùa hạ khi mưa khi chói mặt trời
Êm ả mùa thu, mùa đông hy vọng cháy ngời
Trên biên giới của thời gian không gian bát ngát
Chỉ còn có anh em tình người gắn chặt
Chỉ còn chung một bình minh và chung một hoàng hôn
Mùa xuân mùa hạ mùa thu mùa đông
Vang và bóng của cuộc đời vô tận
Trên đây là những bài dịch thơ của Chế Lan Viên mà Thuvientho.com đã tổng hợp được. Thật không thể phủ nhận được ông như là thiên tài, có những khả năng trời phú. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết của chúng tôi! Hãy đồng hành cùng chúng tôi để theo dõi được những bài viết hấp dẫn nhé! Thân ái!
Theo Thuvientho.com
