Tuyển tập thơ Lưu Quang Vũ đắm đuối giàu cảm xúc khiến người đọc mê tít

Lưu Quang Vũ là một trong những nhà viết kịch, nhà thơ, nhà văn nổi tiếng của làng văn học hiện đại Việt Nam. Thơ Lưu Quang Vũ chất chứa những nỗi niềm, tỉnh cảm, sự mới mẻ. Những ý tưởng thơ của ông luôn tràn ngập cảm hứng, rất giàu trí tưởng tượng.

Cảm xúc trong thơ của Lưu Quang Vũ vô cùng đắm đuối tạo nên sự lôi cuốn nhất định. Với tài năng của mình nhà thơ Quang Vũ đã có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp phát triển thơ ca Việt Nam.

I. Đôi nét về tác giả Lưu Quang Vũ

Lưu Quang Vũ (17 tháng 4 năm 1948 – 29 tháng 8 năm 1988), ông người tỉnh Phú THọ, quê gốc ở Đà Nẵng.

Lưu Quang Vũ là con trai của nhà viết kịch Lưu Quang Thuận và bà Vũ Thị Khánh. Với tài năng nghệ thuật bộc lộ từ khi còn rất nhỏ tạo nên sự nghiệp sáng tác thơ văn nổi bật.

Giai đoạn từ 1965 đến 1970 ông nhập ngũ, phục vụ trong Quân chủng Phòng không – Không quân. Đây là thời kỳ thơ Lưu Quang Vũ bắt đầu nở rộ.

Giai đoạn từ 1970 đến 1978, ông xuất ngũ và làm đủ mọi nghề để mưu sinh…

Giai đoạn từ 1978 đến 1988, Lưu Quang Vũ làm biên tập viên Tạp chí Sân khấu, bắt đầu sáng tác kịch nói với vở kịch đầu tay Sống mãi tuổi 17 viết lại theo kịch bản của Vũ Duy Kỳ.

Ông lấy vợ và li hôn, kết hôn lần thứ 2 với nhà thơ Xuân Quỳnh và có 1 đứa con tên là Lưu Quỳnh Thơ. Gia đình ông gồm 3 người mất trong một vụ tai nạn giao thông vào ngày 29 tháng 8 năm 1988.

II. Sự nghiệp sáng tác thơ Lưu Quang Vũ

Dù qua đời khi sự nghiệp còn đang phát triển, nhưng nhà thơ Lưu Quang Vũ để lại một dấu ấn đáng kể trong lòng độc giả Việt. Các tác phẩm thơ của ông nổi bật từ những năm sau chiến tranh, chứa đựng tính hiện thực, nhân văn cao cả.

Với tuổi đời còn khá trẻ, 40 tuổi ông đã là tác giả của gần 50 vở kịch và hầu hết các vở kịch của ông đều được các đoàn kịch, chèo gây dựng thành công dưới sự chỉ đạo của nhiều đạo diễn nổi tiếng.

Những tác phẩm thơ ca của Lưu Quang Vũ giàu tính tưởng tượng, bay bổng và đắm đuối. Trong đó nổi bật với các tác phẩm:

• Hương cây (in chung với Bằng Việt, NXB Văn học, 1968)
• Mây trắng của đời tôi (NXB Tác phẩm mới, 1989)
• Bầy ong trong đêm sâu (NXB Hội nhà văn, 1993)
• Lưu Quang Vũ, thơ và đời (NXB Văn hoá thông tin, 1997)
• Gửi tới các anh (NXB Quân đội nhân dân, 1998)
• Những bông hoa không chết (in chung cùng phần Nhật ký, NXB Lao động, 2008)

III. Các bài thơ nổi tiếng của nhà thơ Lưu Quang Vũ

Áo cũ

Áo cũ rồi, mỗi ngày thêm ngắn

Chỉ đứt sờn màu bạc hai vai

Thương áo cũ như là thương ký ức

Đựng trong hồn cho mắt phải cay cay.

Mẹ vá áo mới biết con chóng lớn

Mẹ không còn nhìn rõ chỉ để xâu kim

Áo con có đường khâu tay mẹ vá

Thương mẹ nhiều con càng yêu áo thêm.

Áo đã ở với con qua mùa qua tháng

Cũ rồi con vẫn quý vẫn thương

Con chẳng nỡ mỗi lần thay áo mới

Áo dài hơn thấy mẹ cũng già hơn.

Hãy biết thương lấy những manh áo cũ

Để càng thương lấy mẹ của ta

Hãy biết thương những gì đã cùng ta sống

Những gì trong năm tháng trôi qua…

(1963, lớp 9H)

Buổi chiều ấy

Tiếng con gọi cha không còn nghe nữa

Cha nằm kia bỗng nghiêm nghị lạ lùng

Chưa bao giờ cha nghiêm nghị thế

Cha chẳng đáp dù một lời rất khẽ

Người đã đi xa lắm mất rồi…

Chỉ nụ cười quen thuộc thoáng trên môi

Vẫn đang là mùa xuân ngoài đường tấp nập

Tiếng người, tiếng xe, tiếng cuộc đời náo động

Ai một mình im lặng

Giờ cha đang ở đâu

Có lẽ nào

Khi cánh cửa cuối cùng khép lại

Chẳng còn gì ngoài cõi hư vô?

Cha thương yêu những dòng sông không ngừng chảy

Sông Mã sông Hồng sông Cầu sông Đáy

Mỗi con sông một vùng đất yêu thương

Con nhớ sông Thao, rừng cọ bạt ngàn

Cái làng nhỏ tuổi thơ

Chiều mịt mù mưa núi

Cha ở mặt trận về

Gọi vang từ bên suối

Con ngựa trắng mình lấm lem đất bụi

Vai áo cha ướt đẫm trận mưa chiều

Chiếc mũ nan, tấm khăn dù, lưng gạo trong bao

Đã lâu lắm mẹ và chúng con chỉ ăn ngô cùng sắn

Chiều ấy khói nồi cơm toả nắng

Cha kể chuyện trận Đoan Hùng

Chuyện một vùng bưởi chín khắp triền sông

Nụ cười cha ấm như ngọn lửa

Con ngựa trắng cọ mình ngoài vách nứa

Gió bên thềm hoa sở lẫn mưa bay

Cha của chúng con đến phút cuối cuộc đời

Vẫn nụ cười buổi chiều năm ấy

Cả lúc gian nan cả khi người ta xử tệ với mình

Vẫn chiếc áo xanh

Ngày em con vào chiến trường gửi về cho bố

Những năm ấy nhà mình thật nghèo

Mấy đứa lớn đều đi xa

Các em còn nhỏ cả

Con đọc thư mẹ kể:

Cha làm việc thâu đêm

Chỉ ấm chè xanh với mấy củ khoai lang

Làng sơ tán ngọn đèn dầu thao thức…

Cha chẳng thích thói yếu mềm khóc lóc

Sợ cha không vui, con chẳng dám khóc nhiều

Nhưng lúc này cho con được ngồi bên

Bát chè xanh con rót đặt trên bàn

Nén hương này con thắp

Sau làn khói xanh mờ

Con như thấy chập chờn bóng ngựa trắng buổi chiều xưa

Bay trên đồi cỏ biếc

Một dòng sông nắng chói chảy về xa

Cha vẫn còn kia như sông nước hiền hoà

Vẫn ở quanh con như ánh sáng trong nhà

Trong mỗi chúng con, trong mỗi ngày con sống

Trong hoa trái của cuộc đời bất tận…

Ngỡ cha gọi ngoài kia

Như chiều ấy ghé về

Đồi cọ mờ sương khói

Cha mở cửa: áo ướt đầm mưa núi

Nụ cười vui như ngọn lửa hồng.

(1981)

Cánh đồng vàng thu

Lúa xanh đã nặng hạt vàng

Đồng xa đã gặt, đường làng trải rơm.

Thu đi lạnh giục đông sang

Núi nhoà sương trắng chiều hôm mất rồi

Nơi nào xa cách ai ơi

Áo em đã ấm vai người hay chưa

Mai còn lắm gió chiều mưa

Thương nhau chỉ có lời thơ gửi cùng

Giờ xa chín núi mười sông

Mắt vời cánh nhạn bâng khuâng chân trời

Nhớ như than bếp đỏ ngời

Phủ tro thêm đỏ, mưa rơi vẫn hồng

Nỗi thương muôn vạn muôn trùng

Tìm nhau trong sắc cánh đồng vàng thu.

(11-1965)

Để sống nơi đây

Để sống nơi đây

Vì em và vì ngọn lửa

Để sống nơi đây

Giữa mong manh, hỗn loạn, rối bời

Khi con người không làm chủ không gian thời gian và bản thân mình

Lòng náo động những gào kêu không tiếng

Trước vẻ tàn nhẫn và dịu hiền của sự vật

Ta từ khước cuộc đời để càng yêu mến nó

Ít ỏi, nhưng cũng là quá nhiều:

Một đời sống

Như một cuộc phiêu lưu không cùng

Và hạnh phúc chính là can đảm

Chỉ có được khi ta tìm kiếm nó

Hiểu nó chinh phục nó

Để sống nơi đây:

Đêm tối, biển cả, mùi muối, những ngôi sao

Tiếng rì rào của lá cây của lúa

Ngọn gió bình yên, dòng nước dịu dàng

Gỗ, đá, thuỷ tinh, những đường xá thân quen

Cuộc đời gần gũi với tôi đến thế, giống tôi đến thế

Tôi đã sung sướng và sẽ còn sung sướng

Hãy yêu và đừng đợi gì ở mùa hè

Ở những con ong những bông hoa

Ở sự vô tư của mặt trời…

Đáng lẽ nói: sống, chúng ta nói: trông thấy mặt trời

Có những con vờ sinh ra và chết đi trong bóng tối

Còn chúng ta, ta đã biết mặt trời

Cả cái bóng của ta đổ xuống

Cả nỗi khổ đang thất vọng của ta

Cũng là dấu hiệu của mặt trời

Không còn bị giam hãm bởi những bận tâm không đáng là bận tâm của con người

Hãy làm việc, yêu thương, hãy sống –

Đó là ý nghĩa của cuộc sống

Ta đi tìm đời ta trong cuộc đời bao kẻ khác…

1978

Đêm đông chí uống rượu với bác Lâm và bác Khánh nói về những cuộc chia tay thời loạn

(Đêm đông chí uống rượu với bác Lâm và bác Khánh nói về những cuộc chia tay thời loạn)

Nhang tàn lả tả rơi lưng cốc

Nhà lạnh trần cao ngọn nến gầy

Chăn rách chiếu manh quần áo lạ

Chuyện dài đêm vắng rượu buồn say

Gió hú ầm ào qua gạch vỡ

Người chết vùi thân dưới hố bom

Kẻ sống vật vờ không chốn ở

Lang thang trẻ ốm ngủ bên đường

Cơ sự làm sao đến nỗi này

Mông lung không đoán được ngày mai

Máu chảy thành sông thây chất núi

Bè bạn tan hoang mình rã rời

Thơ Khánh buồn như lòng đất nước

Thơ hay đời loạn chẳng đâu dùng

Vườn cũ cây tàn chim chết cả

Người chơi đàn nguyệt có còn không

Mọi chuyện thiêng liêng thành nhảm nhí

Khắp nơi trí trá lọc lừa nhau

Nước Pháp khôn ngoan nước Nhật giàu

Nước Mỹ lắm bom mà cực ác

Nước Nga hiềm khích với nước Tàu

Nước Việt đói nghèo thân cơ cực

Đất hẹp trụi trần vạn khổ đau

Tối đen thành phố đêm lưu lạc

Máy bay giặc rít ở trên đầu

Ba thằng da vàng ngồi uống rượu

Mặt buồn như sỏi dưới hang sâu

Chúng mình không có bom nguyên tử

Chỉ có thuốc lào hút với nhau

Thương nhà thương nước thương cho bạn

Không khóc mà sao cổ nghẹn ngào

Thôi nhé mai này tiễn Khánh đi

Đường xa bom phá tàu không về

Lênh đênh ai hát ngoài song cửa

Bài ca thanh bình đêm cũ

“Hoa lá quên giờ tàn

Mây trắng bay tìm đàn”

Ngày xưa yên ấm quá

Trẻ hát đồng dao trên phố

Con trai xách điếu đi cày

Con gái quang liềm gặt lúa

Bao giờ hết loạn người ơi

Cạn cùng nhau chén nữa

Tàn canh là xa xôi

Lòng như vầng trăng nhọn

Chém giữa trời không nguôi.

Gửi em và con

Lần đầu tiên nghe con trở đạp

Em quặn lòng nhưng náo nức yêu thương

Tháng thứ tám mang thai, em mệt

Da xanh gầy đôi mắt cũng to hơn.

Từ nay trong em có hai trái tim

Tim của mẹ đập dồn mong đợi

Trái tim con mong manh êm ái

Anh đếm thầm trong mỗi đêm sâu.

Ơi người thương sắp tới ngày làm mẹ

Anh nhìn em như mới gặp lần đầu

Dẫu yêu nhiều chưa hiểu hết em đâu

Trong đáy mắt có gì như ánh lửa.

Em nhẹ bước đi nâng niu gìn giữ

Cắt áo mềm may mũ bé cho con

Anh quên đi bao nỗi lo buồn

Nghe con khoẻ ngày thêm đạp mạnh.

Anh mong đợi ngày cha con gặp mặt

Con thân yêu người bạn nhỏ của cha

Mẹ là cây con là trái là hoa

Trong gian khổ con là mầm xanh biếc.

Buổi ra đời thấy trời cao có ngợp

Con hãy nhìn vào mắt mẹ con ơi

Đời chông gai vẫn mong con ra đời

Bài thơ đẹp cha dành cho buổi ấy.

Mẹ bấm ngón tay mong con lắm đấy

Cha chờ con càng yêu mẹ của con

Thay đổi đời cha sinh nở đời con

Mẹ là bến của mênh mông biển thắm

Mẹ là mái che đời cha mưa nắng

Con là cánh buồm cha gửi đến mai sau.

(1970)

Gửi mẹ

Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ

Cũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta

Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ

Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học

Đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh

Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa.

Ước mẹ trẻ hoài như buổi mới gặp cha

Ước con được sống suốt đời bên mẹ

Mẹ muốn ăn cá thu con chẳng nề xuống bể

Chẳng ngại lên ngàn kiếm đọt măng mai

Nhưng xứ sở ta quân Mỹ tới rồi

Cùng bè bạn con lên đường đuổi giặc.

Mẹ vui vẻ gánh lấy phần khó nhọc

Việc cơ quan, việc Đảng, việc nhà

Đánh Pháp năm xưa, đánh Mỹ bây giờ

Quen vất vả, mẹ quản gì sương nắng.

Đêm nay con nằm rừng xa gió lạnh

Mẹ nghỉ chưa hay đã thức rồi?

Suốt một đời chưa có lúc nghỉ ngơi

Nghĩ thương mẹ, giận quân thù quá đỗi.

Lo trước mọi điều mẹ thường ít nói

Mắt tin yêu nhìn thấu tận đường xa

Mọi giả dối quanh co mọi tàn bạo hận thù

Đều nát vụn trước mắt hiền của mẹ.

Dẫu cuộc đời là con đường dài thế

Con sẽ đi qua mọi đèo dốc trông gai

Bằng đôi chân của mẹ, mẹ ơi.

1969

Mùa gió

Biết chăng em đã sang mùa gió lộng

Bốn hướng trở mình lạnh chuyển không gian

Những lá lớn của mùa hè đã rụng

Chụm nhau xạc xào trên bãi tối mênh mang.

Giấc mơ lạ về theo cơn gió lạ

Cơn gió quen thầm thĩ giấc mơ quen

Cầm tay nhau run rẩy cả trời đêm

Trong mắt ướt một vì sao thoáng hiện.

Em có thấy những hồ xa vụt biến

Những con đường, những nhà cửa rung rinh

Em có nghe đất trời đang náo động

Như tình em nổi gió giữa hồn anh.

(1968)

Nếu đó là tội lỗi…

Một con người không phải chỉ là một cái tên trong hộ khẩu

Một con tốt trong bàn cờ

Một viên gạch một cái đinh

Để treo biển hàng và đặt ghế

Con người chưa được làm người

Bao lệnh cấm đang đè lên thế giới

Cấm yêu thương cấm khát vọng cấm tự do

Bao con chim bị nhốt ở trong tù

Bao giải băng đen che kín mắt

Khi bè bạn gặp nhau có người theo dõi

Thầm thì không dám nói to

Khi những bài thơ anh viết ra

Chỉ một mình anh đọc

Nhưng trước khi có chữ viết

Đã có thơ ca

Như tình yêu thơ đã sinh ra

Không phải vì tiền nhuận bút

Không sợ ngục tù bạo lực

Dù khổ sở dù phiền hà

Thơ không bao giờ câm lặng

Như nhịp đập của trái tim trung thực

Là nhân chứng của anh

Là ngọn lửa trắng trong

Trên lịch sử tối tăm trên tro bụi

“Và nhân thế sẽ còn yêu ta mãi

Bởi giữa thuở bạo tàn ta đã ca ngợi tự do”

Ca ngợi tình yêu giữa thế giới hằn thù

Trước đau khổ của nhân dân thơ đã không gian dối

Nếu đó là tội lỗi

Anh hãy nhận về mình, như trách nhiệm, như niềm vui

Và sống chết cùng người, đất nước mến thương ơi.

Những người đi năm ấy

Bây giờ anh ở đâu

Những người đi năm ấy

Lìa đất quê Hà Nội

Mười chín mùa tha hương?

Những người đi trong đêm

Đèn mở ga Hàng Cỏ

Như bầy chim rời tổ

Trong nỗi buồn di cư.

Cái năm 54

Ai mà quên được

Đất nước bắt đầu chia cắt

Bắt đầu cơn thảm kịch

Anh em ruột thịt chia lìa

Những người cúi đầu đi

Năm cửa ô trở gió

Va-ly nặng âm thầm quá khứ

Mắt nghi ngờ u ám mây giăng

Tây Hồ chợ Bưởi Đồng Xuân

Mười chín vầng trăng vụ cốm

Lận đận nơi xa chìm ngụp

Ai cầm súng nước người

Xẩy chân lầm lạc

Ai đã trắng phơ tóc bạc

Mỗi mùa gió bấc

Bồn chồn thương nhớ mười hai

Ai trong bùn bẩn mưa rơi

Lòng có vẹn toàn giấy trắng?

Gót giầy ngoại bang

Dẫm lên ngực đất

Viên đạn thù độc ác

Bắn vào gương mặt yêu thương

Không ngăn được nước Hồ Gươm

Xanh thắm lòng người Kẻ Chợ

Viên ngói hoa dưới Tràng An đất cổ

Đến ngôi trường mới mở sáng tầng gương

Anh xa xôi lòng mẹ vẫn ôm trùm

Con khác biệt vẫn là con của mẹ

Sớm mai này đầu hồi nắng loé

Cây tháng tư xanh ngời

Trời trắng xoá như trang vở mới

Lũ xâm lăng đã cút khỏi nước mình

Ngọn gió lớn hoà bình

Sẽ thổi dập đống lửa tàn dĩ vãng

Sẽ cởi bỏ vòng xích xiềng oán giận

Bẻ ngã những kẻ lòng đen tối

Những đứa cầm dao cản lối

Những bàn tay phá tổ trứng trên cành

Chúng tôi đi và nhớ tới các anh

Cầu Long Biên hôm qua giặc phá

Đã nối lại tình yêu trên sóng đỏ

Đồng hồ xưa bom ném vỡ ngoài ga

Chuyến tàu vui vẫn sum họp đúng giờ

Ai đến chậm có nghe còi vẫy gọi?

(1973)

Những người trẻ

Những người trẻ để tóc dài

Đốt lửa trên các quảng trường

Những người trẻ cầm ghi ta

Đứng hát trên đường

Trước mũi thép xe tăng

Trước những con tàu đen

Chở máy bay và thuốc nổ.

Những người trẻ vung nắm tay giận dữ

Ném hắc ín và sơn

Lên các tượng thần

Họ nói không

Với bóng đêm gian trá

Họ nói không

Với nền văn minh

Lạnh giá

Họ nói không

Với các đàn anh

Hèn hạ

Họ nói không

Với chính phủ và nghị viện

Với lãnh chúa và tướng lĩnh

Chẳng tin vào linh hồn bất diệt

Họ nói không

Với Giê Su và phật Thích Ca

Họ nói không

Với các nhà thơ

Viễn mộng

Chẳng cần lên mặt trăng tẻ lạnh

Những người trẻ da vàng da đỏ da đên da trắng

Muốn phá tan trên mặt đất

Những tường cao chia rẽ con người

Những giày đinh chà đạp con người

Những bóng ma đói nghèo cơ cực

Không chiến tranh không xiềng xích

Không đi lính sang Việt Nam

Họ ném trả các huân chương

Thứ vinh quang vô ích.

Mọi bánh vẽ chẳng làm nguôi cơn khát

Rượu lãng quên không làm họ yên lòng

Phẫn nộ đến điên khùng

Họ đập phá họ rủa nguyền tất cả

Cái thời đại tai ương

Cái thế giới bạo tàn

Đầy bất công sỉ nhục

Từng bước từng bước một

Trong sương mù trong gió táp

Họ tìm đến bên nhau

Bàn tay vung cao

Như những cánh chim bốc cháy.

Phố ta

Phố của ta

Những cây táo nở hoa

Mùa thu đấy

Thân cây đang tróc vỏ

Con đường lát đá

Nghiêng nghiêng trong sương chiều.

Năm nay cà chua chín sớm

Trên quầy hàng đỏ hồng

Chị thợ may đi lấy chồng

Chị thợ may goá bụa

Năm nay tôi mặc đồ đen.

Bác đưa thư, có thư ai đấy?

Bác đưa thư kéo chuông

Ti-gôn hoa nhỏ

Rụng đầy trước hiên.

Riêng bác thợ mộc già buồn bã

Thở khói thuốc lên trời

Anh thợ điện trên mái nhà mắc dây

Bà giáo về hưu ngồi dịch sách

Dậy cậu con tiếng Pháp

Suốt ngày chào: bông-dua.

Phố của ta

Phố nghèo của ta

Những giọt nước sa

Trên cành thánh thót

Lũ trẻ lên gác thượng

Thổi bay cao bao bong bóng xà phòng.

Em chờ anh trước cổng

Con chim sẻ của anh

Con chim sẻ tóc xù

COn chim sẻ của phố ta

Đừng buồn nữa nhá

Bác thợ mộc nói sai rồi

Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa

Tại sao cây táo lại nở hoa

Sao rãnh nước trong veo đến thế?

Con chim sẻ tóc xù ơi

Bác thợ mộc nói sai rồi.

1970

Quán nhỏ

Trưa ở thị xã nắng vàng sao trong thế

Ga vắng người đang đợi chuyến tàu xuôi

Mùa hè rải xanh lơ trong khoảng biếc

Nắng đọng vào vạt áo nắng không trôi.

Một quán nhỏ nghiêng nghiêng vách nứa

Khách đợi tàu ghé lại giữa ban trưa

Uống bát nước chè xanh thơm ngát dạ

Một cái gì rộng rãi trong đơn sơ.

Nằm trên đĩa một vài lát dứa

Muối trắng tinh ớt đỏ chén con con

Mấy nải chuối chín vàng trên sạp nứa

Bánh gai nâu buộc lạt đỏ như son.

Trên khay gỗ những chén xôi đậu trắng

Đũa tren nằm, mỏng mấy lát chanh

Không biết có hoa nhài đâu thơm nhỉ

Soi bóng trời bát nước vẫn lơ xanh.

Cô bán hàng dịu dàng tay bé nhỏ

Tiếng trong trong như tiếng quê hương

Khách ghé quán nói nhau đôi câu chuyện

Xôn xao bóng hình đất nước đi lên.

Ru anh

Ngủ ngon đi anh nhé

Cho vết thương mau lành

Lán quân y nằm dưới cây xanh

Em ngồi trông anh trong giấc ngủ

Bữa qua trong đạn lửa

Pháo anh bắn rụng máy bay thù

Bóng anh lồng lộng trời thu

Đất thôn em dưỡng xanh cát trắng

Cùng đánh giặc có tay em tiếp đạn

Bị thương ba lần em mới ngất đi

Đôi vai bé nhỏ em cõng anh về

Lưng áo em máu anh ướt đẫm

Đường xa có nặng khôn kể lòng em thương xót anh

Dưới bóng cây xanh ngực anh còn băng trắng đó

Vết thương đỡ đau da anh đã ngủ

Em ở bên anh giữa giấc lành

Ngoài kia hoa lý hoa chanh dập ánh nắng

Gió biển xa đưa mùi muối mặn

Đỡ đau nhiều chưa anh

Da hãy còn xanh

Anh ngủ hồn nhiên như tuổi nhỏ

Vầng trán thanh xuân trong sáng quá

Còn mơ bắn rụng quân thù

Ngoài sông thấp thoáng bóng đò

Buồm căng gió về xuôi hay ngược

Con chim say mùa thu trong tiếng hót

Em muốn làm gió thổi trên làn tóc anh

Em muốn ru anh như trời xanh ru lúa thắm

Em muốn hồn em thành nhịp võng

Đưa anh như sóng biển

Ngủ ngon đi anh

Cho vết thương mau lành

Rồi mailại vào đánh giặc

Tên anh là chi em chẳng biết

Quê anh ở đâu em không hay

Phải quê anh có đồi sim chín đầy

Hay bờ suối trăng sao vàng đáy nước

Quê em cũng đẹp như quê anh

Dòng sông đưa đò xuôi đò ngược

Con cá biển chiều hè ngời vẫy bạc

Cồn cát thơm nồng, ôm ước chân

Từ bữa máy bay Mỹ phá

Bắn vào xuồng ghe lưới cá

Từ đâu anh về quê em

Nắng mưa cùng pháo thức với sao đêm

Núi cao biển sâu lòng ta thù giặc

Trời rộng sông dài

Tình ta yêu nước

Suy tưởng

Xưa anh như lá thư không địa chỉ

Con tàu không lửa than con thuyền cũ không buồm

Anh nghĩ quá nhiều về những khoảng vô biên

Những đảo lạ trong khói mờ ẩn hiện

Nay anh chỉ tin

Những nhành cây trong tầm hái của con người

Những nguồn suối có thể cho nước uống

Những mảnh ruộng có thể sinh quả ngọt

Những ngôi nhà sống được ở bên trong

Xưa anh thích những lời nói đẹp

Nay anh thích những lời nói đúng

Anh hiểu lại từ đầu những chân lý giản đơn

Con người cần đến nhau con sông về biển rộng

Muốn gặt hái phải tự mình gieo hạt

Không làm người thua cuộc ở trong đời

Xưa anh tưởng chỉ cần can đảm

Nay anh hiểu phải làm người chiến thắng

Anh không tin kẻ buồn nản cô đơn

Anh đã chán những anh hùng thất bại

Trước anh tự hào thấy mình chẳng giống ai

Nay anh vững tâm thấy mình với mọi người

Chung nỗi khổ niềm vui chung ước vọng

Hôm qua đời anh chẳng có ích cho ai

Như cái vỏ diêm ướt lạnh giữa trời

Anh đo niềm vui bằng những gì anh nhận được

Nay bằng những gì anh mang cho người khác

Chẳng khoanh tay chờ đợi ở ngày mai

Anh nhập vào hơi thở lớn hôm nay

Anh có lại niềm vui và sức lực

Nhờ em cho em đời sống của anh ơi.

1978

Thị trấn biển

Chiếc xe ngựa đi giữa vùng mây trắng

Thị trấn biển năm xưa

Những đợt sóng vô tư

Chiếc ô đỏ lăn tròn trên bãi cát

Trái dừa vỡ nước chảy ròng trên ngực

Má nâu hồng tóc ướt xoã ngang vai

Ngón tay che, mắt ngợp cánh buồm bay

Mười sáu tuổi, ban mai, mùa hạ ấy

Trăng mỏng manh như tình yêu mới dậy

Bãi đông vui áo tắm sáng muôn màu

Trắng san hô ào ạt gió phi lao

Tiếng tay vỗ tiếng trẻ cười náo động

Chim vẹt biển kêu vang bờ đá dựng

Bắp chân trần ai đó sóng chao nghiêng

Những vui buồn những ước vọng đầu tiên

Nay trở lại đã mười năm thấm thoát

Người với sóng chẳng còn gì bí mật

Những lâu đài bằng cát đã tan hoang

Dãy nhà cao đã xụp dưới mưa bom

Lũ lượt trên đường

Bao tù binh trở lại

Mặt gầy gò trên bãi cát bỏng đăm đăm

Tiếng biển vỗ nhắc đêm dài Phú Quốc

Tôi đi dọc bãi bờ quen thuộc

Nhớ hè nào bỡ ngỡ giữa tin yêu

Chưa nghi ngờ chưa gánh nặng khổ đau

Chưa qua cuộc chiến tranh khủng khiếp

Miệng bạn bè chưa khắc nếp nhăn sâu

Rặng dừa xanh và ngựa trắng nay đâu?

Trước biển rộng lòng ta không hổ thẹn

Ta không lớn, biển cũng thành chật hẹp

Không từ bỏ làm sao nay hiểu được

Trận bão gầm và cơn khát nơi em

Ngẩng đầu lên, vẫn gặp những đàn chim

Chim báo bão, cánh chim 16 tuổi

Chỉ thương chiếc ô tròn lăn lóc mãi

Con dã tràng trưa nắng chạy lang thang

Bàn chân ai giờ đứng ở phương nào

Những cô gái chắc đã tàn tạ cả

Lũ trẻ nhỏ ngụp chìm trong đạn lửa

Bao nấm mồ nằm lại những đồi hoang

Chỉ gió về quằn quại giữa rừng dương

Và sóng đập liên hồi lên ngực đá.

Sầm Sơn 6-1973

Tiễn bạn

Tặng Ng. Lâm)

Ngày mai mày đi xa

Bỏ lại gian phòng, những bức tranh

Cái máy hát cũ

Tập apollinaire dịch giở

Quảng Trị mùa gió Lào

Cuộc chiến còn dai dẳng

Hai bên chĩa súng vào nhau

Tuổi trẻ buồn, những chuyến đi, bao câu hỏi không lời giải

Đất nước mênh mông nắng cháy

Mai Nguyễn mặc áo lính, khoác ba-lô

Khánh xuôi về Phòng, mình ở lại

Người ra đi không biết đi làm gì

Người ở lại không biết ở lại làm gì

Đêm mưa thức với nhau trong quán cà phê

Đốm thuốc cháy môi không nói.

Tinh mơ một thằng con giai râu rậm lên xe

Không cô gái nào vẫy theo

Ra tiễn chỉ có hai anh trông có vẻ dở người

Ngồi uống một ấm trà ở ngã tư chợ Hôm

Hẹn nhau viết thư rồi im lặng

Xe chạy Khánh bỗng vội vàng căn dặn:

“Đi đường cẩn thận

Gặp nơi ẩu đả phải tránh cho xa

Kẻo mang vạ vào thân”.

Chiếc xe khuất phố

Mây xám bay đầy trời.

(1973)

Vẫn thơ tình về một người đàn bà không có tên (II)

Nhớ em như nhớ một miền xa

Không bao giờ trở về

Không bao giờ đi tới

Gió thổi qua ngôi nhà tối

Mùa đông cây gầy lá rơi

Mùa đông bao nhiêu người chết

Tiếng súng tiếng loa gầm thét

Đêm dài buồn bã nhớ em

Như một dòng sông nước xiết

Ngọn khói khi cây nến tắt

Đồng lúa sau kỳ bão lụt

Tình yêu giữa ngày đắng cay

Bây giờ đã mùa hạ nóng

Cuộc đời quanh quẩn như xưa

Chật chội đến thành u uất

Nhàm chán đến thành tức giận

Em vẫn như một miền xa

Chẳng bao giờ anh đi tới

Vẫn chưa có một ngày vui

Để lòng thảnh thơi nhớ lại

Chỉ có những cột đèn mưa

Mái phố xám nâu hiu quạnh

Con đường dài bụi trắng

Nhịp cầu chờ đợi mênh mông

Em ơi em có buồn không

Thành phố đang thời hỗn loạn

Nghèo túng lọc lừa bội phản

Giết người trộm cắp khắp nơi

Con người nói với con người

Những lời hằn thù sỉ nhục

Chiều nay bốn bề mưa xám

Ra đi, anh vẫn một mình

Cuộc sống anh không chấp nhận

Mà thương đến xót xa lòng

Đâu em miền đất xa xăm

Đâu em khoảng trời thăm thẳm

Qua những phố phường buồn nản

Hãy về đậu xuống vai anh

Hãy về như cánh chim xanh

Ru những lời thơ đẹp nhất

Tia nắng mỏng manh thầm lặng

Quyết không khuất phục bao giờ

Nhớ em như một giấc mơ

Như trời xanh ngoài song cửa nhà tù

Như trẻ con trong thế giới già nua

Lửa và hạt

Ban mai và nước uống.

Những bài thơ của Nguyễn Quang Vũ đắm đuối cảm xúc, với mạch thơ trôi chảy ngọt ngào khiến cho nhiều độc giả yêu quý thơ ông. Thơ Lưu Quang Vũ luôn chứa đựng tâm tư tình cảm của nhà thơ, đó là những điều mắt thấy, tai nghe, tim đau đều trở thành thơ.

Xem đây đủ thơ Lưu Quang Vũ:

1. Lưu Quang Vũ với tập thơ Hương Cây (1968)
2. Lưu Quang Vũ với tập thơ Mây trắng của đời tôi (1989)
3. Lưu Quang Vũ với tập thơ Bầy ong trong đêm sâu (1993)
4. Lưu Quang Vũ với tập thơ Bầy ong trong đêm sâu (1993) Phần 2
5. Tuyển tập thơ Lưu Quang Vũ đắm đuối giàu cảm xúc khiến người đọc mê tít Phần 2
6. Lưu Quang Vũ với tập thơ Những bông hoa không chết (2008)

Theo Thuvientho.com