Văn tế sống vợ – Tú Xương

Con gái nhà dòng, lấy chồng kẻ chợ1

Tiếng có miếng không, được chăng hay chớ2

Mặt nhẵn nhụi, chân tay trắng trẻo, ai dám chê rằng béo rằng lùn3,

Người ung dung, tính hạnh khoan hoà, chỉ một bệnh hay gàn hay dở.

Đầu sông bãi bến, đua tài buôn chín bán mười,

Trong họ ngoài làng, vụng lẽ chào dơi nói thợ

Gần xa nô nức, lắm gái nhiều trai,

Sớm tối khuyên răn, kẻ thầy người tớ.

Ông tu tác cửa cao nhà rộng, phó mặc tay dâu4

Anh lăm le bia đá bảng vàng, cho vang mặt vợ

Thế mà:

Mình bỏ mình đi, mình không chịu ở

Chẳng nói chẳng rằng, không than không thở.

Hay mình thấy tớ: nay Hàng Thao, mai phố Giấy5 mà bụng mình ghen?

Hay mình thấy tớ: sáng Tràng Lạc, tối Vĩễn Lai6, mà lòng mình sợ?

Thôi thôi:

Chết quách yên mồ,

Sống càng nặng nợ

Chữ nhất phẩm ơn vua vinh tứ, ngày khác sẽ hay,

Duyên trăm năm ông Nguyệt xe dây, kiếp này đã lỡ.

Mình đi tu cho thành tiên thành Phật, để rong chơi Lãng Uyển, Bồng Hồ7,

Tớ nuôi con cho có rể có dâu, để trọn vẹn đạo chồng nghĩa vợ.

1. Bà Tú thuộc dòng dõi họ Phạm ở Lương Đường (Hải Dương), có nhiều người học hành đỗ đạt cao [↩]
2. Có bản chép: gặp chăng hay chớ [↩]
3. Có bản chép: rằng béo rằng gầy [↩]
4. Có bản chép: toan để cho dâu [↩]
5. Hàng Thao (Nam Định), phố Giấy (nay là phố Hoàng Văn Thụ, Nam Định) có mấy nhà hát cô đầu loại sang. [↩]
6. Tràng Lạc, Viễn Lai: Hai hiệu cao lâu nổi tiếng ở Nam Định [↩]
7. Những chốn bồng lai tiên cảnh theo thần thoại Trung Quốc [↩]