Thư viện thơ
Tập thơ Chiêm ngưỡng – Les contemplations của Victor Hugo được xuất bản năm 1856 gồm 6 quyển, 156 bài thơ được viết chủ yếu từ năm 1841 tới 1855.
“Cô gái đã cởi giày và bỏ mũ” “Elle était déchaussée, elle était décoiffée”
“Elle était déchaussée, elle était décoiffée”
Elle était déchaussée, elle était décoiffée,
Assise, les pieds nus, parmi les joncs penchants;
Moi qui passais par là, je crus voir une fée,
Et je lui dis: Veux-tu t’en venir dans les champs?
Elle me regarda de ce regard suprême
Qui reste à la beauté quand nous en triomphons,
Et je lui dis: Veux-tu, c’est le mois où l’on aime,
Veux-tu nous en aller sous les arbres profonds?
Elle essuya ses pieds à l’herbe de la rive;
Elle me regarda pour la seconde fois,
Et la belle folâtre alors devint pensive.
Oh! comme les oiseaux chantaient au fond des bois!
Comme l’eau caressait doucement le rivage!
Je vis venir à moi, dans les grands roseaux verts,
La belle fille heureuse, effarée et sauvage,
Ses cheveux dans ses yeux, et riant au travers.
Cô gái đã cởi giày và bỏ mũ
Chân trần ngồi giữa đám cói nghiêng nghiêng
Tôi đi qua tưởng mình gặp nàng tiên!
– “Em có muốn xuống đồng chơi?” Tôi ướm
Nàng ngó tôi từ cái nhìn tối thượng
CỦa diễm kiều khi chiến thắng phân vân
– “Nơi đó mùa này người ta thích dừng chân
Muốn chăng em dạo dưới rặng cây xanh tốt?”
Nàng chùi bàn chân lên bờ cỏ mượt
Quay lại tôi đôi mắt ngó chăm chăm
Đang vui tươi nhí nhảnh bỗng trầm ngâm
Ôi! như chim trong rừng sâu ca hát!
Như nước vuốt ve dịu dàng bờ cát!
Từ đám lau xanh nàng tiến lại bên tôi
Cô gái kinh hoàng, hoang dã, xinh tươi
Tóc vàng buông trên mắt biếc, nàng cười
“Hãy yêu nữa, yêu nhau mãi mãi” “Aimons toujours! aimons encore”
“Aimons toujours! aimons encore”
Aimons toujours! aimons encore!
Quand l’amour s’en va, l’espoir fuit.
L’amour, c’est le cri de l’aurore,
L’amour, c’est l’hymne de la nuit.
Ce que le flot dit aux rivages,
Ce que le vent dit aux vieux monts,
Ce que l’astre dit aux nuages,
C’est le mot ineffable: Aimons!
L’amour fait songer, vivre et croire.
Il a, pour réchauffer le coeur,
Un rayon de plus que la gloire,
Et ce rayon, c’est le bonheur!
Aime! qu’on les loue ou les blâme,
Toujours les grands coeurs aimeront:
Joins cette jeunesse de l’âme
A la jeunesse de ton front!
Aime, afin de charmer tes heures!
Afin qu’on voie en tes beaux yeux
Des voluptés intérieures
Le sourire mystérieux!
Aimons-nous toujours davantage!
Unissons-nous mieux chaque jour.
Les arbres croissent en feuillage;
Que notre âme croisse en amour!
Soyons le miroir et l’image!
Soyons la fleur et le parfum!
Les amants, qui, seuls sous l’ombrage,
Se sentent deux et ne sont qu’un!
Les poëtes cherchent les belles.
La femme, ange aux chastes faveurs,
Aime à rafraîchir sous ses ailes
Ces grands fronts brûlants et rêveurs.
Venez à nous, beautés touchantes!
Viens à moi, toi, mon bien, ma loi!
Ange! viens à moi quand tu chantes,
Et, quand tu pleures, viens à moi!
Nous seuls comprenons vos extases;
Car notre esprit n’est point moqueur;
Car les poëtes sont les vases
Où les femmes versent leur coeur.
Moi qui ne cherche dans ce monde
Que la seule réalité,
Moi qui laisse fuir comme l’onde
Tout ce qui n’est que vanité,
Je préfère, aux biens dont s’enivre
L’orgueil du soldat ou du roi,
L’ombre que tu fais sur mon livre
Quand ton front se penche sur moi.
Toute ambition allumée
Dans notre esprit, brasier subtil,
Tombe en cendre ou vole en fumée,
Et l’on se dit: -Qu’en reste-t-il?-
Tout plaisir, fleur à peine éclose
Dans notre avril sombre et terni,
S’effeuille et meurt, lys, myrte ou rose,
Et l’on se dit: -C’est donc fini!-
L’amour seul reste. O noble femme,
Si tu veux, dans ce vil séjour,
Garder ta foi, garder ton âme,
Garder ton Dieu, garde l’amour!
Conserve en ton coeur, sans rien craindre,
Dusses-tu pleurer et souffrir,
La flamme qui ne peut s’éteindre
Et la fleur qui ne peut mourir!
Hãy yêu nữa, yêu nhau mãi mãi
Tình yêu mất là hy vọng tan
Tình yêu là tiếng kêu tảng sáng
Tình yêu là bài ca của đêm
Sóng nói gì đây với cát vàng?
Gió nói gì đây với núi lam?
Sao biếc trao gì cho mây thắm?
Một lời khó tả: Hãy yêu thương!
Tình yêu giúp nghĩ, sống và tin
Giúp đem lửa ấm sưởi con tim
Tình yêu lấp lánh tia hạnh phúc
Ta nào tìm thấy ở quang vinh
Hãy yêu thương! Dù bị chê khen
Tình vẫn mênh mang tim cao cả
Yêu là tuổi trẻ của tâm hồn
Quyện với thanh xuân nơi thân thể
Yêu là sống những giờ say mê
Là thấy hiện ra trong mắt đẹp
Nụ cười huyền bí và lâm ly
Của nỗi lòng riêng mơ khoái lạc
Mỗi ngày ta hãy yêu thêm nữa
Mỗi ngày liên kết lại gần hơn
Cây cỏ lớn lên nhờ tán lá
Tình yêu là sức lớn tâm hồn
Hãy là hình phản chiếu trong gương
Hãy là hoa thắm giữa ngàn hương
Cặp người tình dưới cành lá biếc
Hai người, nhưng là một tâm hồn
Các thi sĩ đi tìm người đẹp
Người phụ nữ, thiên thần đoan trang
Thích chở che dưới đôi cánh rợp
Những tâm hồn rạo rực mơ màng
Lại với chúng tôi, các nàng tiên
Lại cùng anh, em ngàn khao khát
Thiên thần! lại đây khi em hát
Cả khi em đẫm lệ ưu phiền
Chỉ chúng tôi hiểu điều mê ly
Vì chúng tôi dám đâu phỉ báng
Vì thi sĩ là bình pha lê
Nơi người đẹp rót hồn nhạy cảm
Là kẻ đi trong thế giới này
Tìm hoài chân lý đến cuồng say
Tôi để trôi mau như đợt sóng
Hết mọi điều hư ảo, lắt lay
Bóng em tạo ra trên trang sách
Khi cúi nhìn anh, mắt dại ngây
Anh thích hơn là bao thành quách
Khiến vua và các tướng mê say
Mọi ham muốn một khi thắp sáng
Trong tâm hồn ta, lò lửa nóng
Sẽ biến ra tro hoặc khói bay
Ta tự hỏi lòng: còn chi đây?
Mọi thú vui như hoa chớm nở
Vào tháng tư tối trời ủ rũ
Huệ, mai, hồng rụng lá rồi tàn
Ta tự nhủ: cuộc vui đã tan
Chỉ tình yêu còn: Ôi người đẹp
Trong hoàn cảnh muôn vàn eo hẹp
Muốn giữ lòng tin, giữa tâm hồn
Giữ Chúa, giữ tình yêu trường tồn
Hãy giữ trong tim, đừng khiếp sợ
Ngọn lửa không bao giờ nguội tro
Đoá hoa không khi nào héo khô
Dù phải khóc than và đau khổ
“Sống cùng chốn người thương” “Je respire où tu palpites”
“Je respire où tu palpites”
Je respire où tu palpites,
Tu sais; à quoi bon, hélas!
Rester là si tu me quittes,
Et vivre si tu t’en vas?
À quoi bon vivre, étant l’ombre
De cet ange qui s’enfuit!
À quoi bon, sous le ciel sombre,
N’être plus que de la nuit?
Je suis la fleur des murailles
Dont avril est le seul bien.
Il suffit que tu t’en ailles
Pour qu’il ne reste plus rien.
Tu m’entoures d’auréoles;
Te voir est mon seul souci.
Il suffit que tu t’envoles
Pour que je m’envole aussi.
Si tu pars, mon front se penche;
Mon âme au ciel, son berceau,
Fuira, car dans ta main blanche
Tu tiens ce sauvage oiseau.
Que veux-tu que je devienne,
Si je n’entends plus ton pas?
Est-ce ta vie ou la mienne
Qui s’en va? Je ne sais pas.
Quand mon courage succombe,
J’en reprends dans ton cœur pur;
Je suis comme la colombe
Qui vient boire au lac d’azur.
L’amour fait comprendre à l’âme
L’univers, sombre et béni;
Et cette petite flamme
Seule éclaire l’infini.
Sans toi, toute la nature
N’est plus qu’un cachot fermé,
Où je vais à l’aventure,
Pâle et n’étant plus aimé.
Sans toi, tout s’effeuille et tombe,
L’ombre emplit mon noir sourcil,
Une fête est une tombe,
La patrie est un exil.
Je t’implore et te réclame;
Ne fuis pas loin de mes maux,
Ô fauvette de mon âme
Qui chante dans mes rameaux!
De quoi puis-je avoir envie,
De quoi puis-je avoir effroi,
Que ferai-je de la vie
Si tu n’es plus près de moi?
Tu portes dans la lumière,
Tu portes dans les buissons,
Sur une aile ma prière,
Et sur l’autre mes chansons.
Que dirai-je aux champs que voile
L’inconsolable douleur?
Que ferai-je de l’étoile?
Que ferai-je de la fleur?
Que dirai-je au bois morose
Qu’illuminait ta douceur?
Que répondrai-je à la rose
Disant: Où donc est ma sœur?
J’en mourrai; fuis, si tu l’oses.
À quoi bon, jours révolus!
Regarder toutes ces choses
Qu’elle ne regarde plus?
Que ferai-je de la lyre,
De la vertu, du destin?
Hélas! et, sans ton sourire,
Que ferai-je du matin?
Que ferai-je, seul, farouche,
Sans toi, du jour et des cieux,
De mes baisers sans ta bouche,
Et de mes pleurs sans tes yeux!
Sống cùng chốn người thương!
Nếu em đã lên đường
Sao anh còn sống được
Hay ở lại chán chường?
Sống nổi sao là bóng
Của thiên thần trốn xa?
Ích chi dưới trời thảm
Anh chỉ là canh tà?
Anh như hoa bên thành
Nở riêng mùa xuân biếc
Còn chi trong hồn anh
Khi em xa biền biệt?
Hào quang toả nơi em
Gặp em, điều mong nhất!
Và nếu em bay mất
Anh sẽ bay đi liền!
Em đi, lòng anh sầu
Hồn phiêu diêu trời thẳm
Vì tay em trong trắng
Giữ hồn anh từ lâu
Em muốn anh ra sao
Khi thôi nghe em bước?
Anh đâu biết ai nào
Trong đôi ta đã khuất?
Khi nghị lực anh tàn
Tình em cho lại anh
Anh là bồ câu nhỏ
Tìm uống nước trời xanh
Tình yêu cho tâm hồn
Cả vũ trụ tôn nghiêm
Ngọn đuốc tình rực toả
Soi bầu trời vô biên
Không em, cả trời đất
Là ngục tối triền miên
Anh đi không chủ đích
Tê tái, vì mất em
Anh van nài tình em
Đừng trốn hồn ưu phiền
Ơi, em chim chích nhỏ
Đang thánh thót cành huyền!
Anh biết ham muốn chi
Anh sẽ lo sợ gì
Đời anh rồi sao nhỉ
Nếu rũ áo em đi?
Em mang vào ánh sáng
Em mang vào lùm cây
Lời anh nguyện, cánh ấy
Lời anh ca, cánh này
Với cánh đồng sầu thảm
Anh nói sao nên lời?
Làm gì với sao sáng?
Làm gì với hoa tươi?
Chuyện gì với rừng thẳm
Sáng lên nhờ duyên em?
Trả lời sao hồng thắm
Hỏi: đâu người chị em?
Chết vì tình tan vỡ
Anh nhắc chi thời qua!
Ngó làm gì những thứ
Em đang tâm tránh xa?
Làm gì với thơ anh
Với tiết trinh, số mạng?
Ôi, không nụ cười xinh
Nghĩa lí gì ban sáng?
Vắng em, anh chán hết:
Ánh sáng và trời xanh
Chiếc hôn không miệng đẹp
Lệ anh không mắt xinh!
“Tới đây nào! cây sáo vô hình” “Viens! – une flûte invisible”
“Viens! – une flûte invisible”
Viens! – une flûte invisible
Soupire dans les vergers. —
La chanson la plus paisible
Est la chanson des bergers.
Le vent ride, sous l’yeuse,
Le sombre miroir des eaux. —
La chanson la plus joyeuse
Est la chanson des oiseaux.
Que nul soin ne te tourmente.
Aimons-nous! aimons toujours! —
La chanson la plus charmante
Est la chanson des amours
Tới đây nào! cây sáo vô hình
Thở hơi dài trong vườn cây trái
Ôi bài ca thanh bình bậc nhất
Là bài ca của những mục đồng
Gió làm gợn tấm gương sẫm màu
Dưới cây sồi xanh, trên mặt nước
Ôi bài ca vui mừng bậc nhất
Là bài ca của những chú chim
Đừng để âu lo khiến em băn khoăn
Ta yêu nhau đi! yêu nhau mãi mãi!
Ôi bài ca mê say bậc nhất
Là bài ca của những tình nhân
15 tháng hai 1843 15 février 1843
15 février 1843
Aime celui qui t’aime, et sois heureuse en lui.
— Adieu! — sois son trésor, ô toi qui fus le nôtre!
Va, mon enfant béni, d’une famille à l’autre.
Emporte le bonheur et laisse-nous l’ennui!
Ici, l’on te retient ; là-bas, on te désire.
Fille, épouse, ange, enfant, fais ton double devoir.
Donne-nous un regret, donne-leur un espoir,
Sors avec une larme! entre avec un sourire!
Con hãy yêu người yêu thương con, và hãy vui sướng nơi người ấy
“Tạm biệt!”-Con hãy là kho vàng của họ, hỡi con là kho vàng của nhà ta
Con gái yêu ơi, thôi hãy nhà chuyển sang nhà.
Con hãy đem hạnh phúc theo, và hãy để lại đều bận bịu.
Nơi đây muốn giữ con lại, đầu kia muốn đón con về.
Là con, là vợ, là thiên thần, là trẻ nhỏ, con có nhiệm vụ bằng hai.
Lưu lại là nỗi nhớ nhung, đem sang một niềm hy vọng
Con ra đi với một giọt lệ, con bước vào với một nụ cười.
Anh đã hái hoa này J’ai cueilli cette fleur pour toi sur la colline
J’ai cueilli cette fleur pour toi sur la colline
J’ai cueilli cette fleur pour toi sur la colline.
Dans l’âpre escarpement qui sur le flot s’incline,
Que l’aigle connaît seul et seul peut approcher,
Paisible, elle croissait aux fentes du rocher.
L’ombre baignait les flancs du morne promontoire ;
Je voyais, comme on dresse au lieu d’une victoire
Un grand arc de triomphe éclatant et vermeil,
À l’endroit où s’était englouti le soleil,
La sombre nuit bâtir un porche de nuées.
Des voiles s’enfuyaient, au loin diminuées ;
Quelques toits, s’éclairant au fond d’un entonnoir,
Semblaient craindre de luire et de se laisser voir.
J’ai cueilli cette fleur pour toi, ma bien-aimée.
Elle est pâle, et n’a pas de corolle embaumée,
Sa racine n’a pris sur la crête des monts
Que l’amère senteur des glauques goémons ;
Moi, j’ai dit: Pauvre fleur, du haut de cette cime,
Tu devais t’en aller dans cet immense abîme
Où l’algue et le nuage et les voiles s’en vont.
Va mourir sur un coeur, abîme plus profond.
Fane-toi sur ce sein en qui palpite un monde.
Le ciel, qui te créa pour t’effeuiller dans l’onde,
Te fit pour l’océan, je te donne à l’amour. –
Le vent mêlait les flots; il ne restait du jour
Qu’une vague lueur, lentement effacée.
Oh! comme j’étais triste au fond de ma pensée
Tandis que je songeais, et que le gouffre noir
M’entrait dans l’âme avec tous les frissons du soir!
Anh đã hái đoá hoa này trên đồi ấy cho em
Trong khoảng cheo leo nhìn xuống sóng nghiêng,
Mà chỉ có con diều biết rõ và tới được,
Giữa khe đá to bình yên hoa mọc.
Bóng tối dầm những sườn đá đìu hiu;
Anh nhìn thấy; như ở nơi mừng thắng trận
Một khải hoàn môn huy hoàng thắm đậm
Ở chốn kia mặt trời đã lặn chìm
Đêm dựng lên một cổng lớn mây chen.
Những cánh buồm bay ra xa, dần nhạt,
Dăm mái nhà dưới lũng sâu lát đác
Như sợ loé lên và sợ lộ mình.
– Anh đã hái hoa này, cho em của anh.
Hoa lọt lạt, mà cũng không thơm nữa,
Bởi rễ nó mọc ở trên vách đá
Chỉ hít mùi đằng đít của rong xanh.
Anh bảo thầm: -Hoa tội nghiệp! từ trên đỉnh gập ghềnh
Đáng lẽ em phải về nơi mênh mông vực thẳm
Mà rong với mây với buồm rong ruổi
Nhưng thôi em hãy chết trên một trái tim,
vực thẳm sâu hơn
Em hãy đến tàn trên ngực phập phồng
Trời sinh em ra để rã cánh vào sóng nước,
Trời uỷ em cho đại dương, ta uỷ em cho tình ái.
Gió khi ấy trộn các đầu sóng rối
Ngày chỉ còn một thoảng sáng dần phai
Ôi!trong đáy hồn anh buồn biết bao nhiêu
Anh nghĩ ngợi và vực đen trong lúc ấy
Vào giữa hồn anh cùng với vạn hơi chiều run rẩy!
Bài ca (Nếu không có gì cần nói) Chanson (Si vous n’avez rien à me dire)
Chanson (Si vous n’avez rien à me dire)
Si vous n’avez rien à me dire,
Pourquoi venir auprès de moi?
Pourquoi me faire ce sourire
Qui tournerait la tête au roi?
Si vous n’avez rien à me dire,
Pourquoi venir auprès de moi?
Si vous n’avez rien à m’apprendre,
Pourquoi me pressez-vous la main?
Sur le rêve angélique et tendre,
Auquel vous songez en chemin,
Si vous n’avez rien à m’apprendre,
Pourquoi me pressez-vous la main?
Si vous voulez que je m’en aille,
Pourquoi passez-vous par ici?
Lorsque je vous vois, je tressaille:
C’est ma joie et c’est mon souci.
Si vous voulez que je m’en aille,
Pourquoi passez-vous par ici?
Nếu không có gì cần trò chuyện
Cớ sao em lại đến bên anh
Cớ sao em mỉm nụ cười xinh
Đến vua cũng bồi hồi xao xuyến?
Nếu không có gì cần trò chuyện
Cớ sao em lại đến bên anh?
Nếu không có gì muốn nói
Cớ sao em lại bắt tay anh?
Về giấc mơ êm dịu thần tiên
Trong lúc đi đường em nghĩ tới
Nếu không có gì muốn nói
Cớ sao em lại bắt tay anh?
Nếu muốn anh đi chỗ khác
Cớ sao em lại qua đây?
Thấy em, anh rùng mình, em ơi
Đó là niềm vui và lo lắng
Nếu muốn anh đi chỗ khác
Cớ sao em lại qua đây?
Cái chết là gì Ce que c’est que la mort
Ce que c’est que la mort
Ne dites pas: mourir; dites: naître. Croyez.
On voit ce que je vois et ce que vous voyez;
On est l’homme mauvais que je suis, que vous êtes;
On se rue aux plaisirs, aux tourbillons, aux fêtes;
On tâche d’oublier le bas, la fin, l’écueil,
La sombre égalité du mal et du cercueil;
Quoique le plus petit vaille le plus prospère;
Car tous les hommes sont les fils du même père;
Ils sont la même larme et sortent du même oeil.
On vit, usant ses jours à se remplir d’orgueil;
On marche, on court, on rêve, on souffre, on penche, on tombe,
On monte. Quelle est donc cette aube? C’est la tombe.
Où suis-je? Dans la mort. Viens! Un vent inconnu
Vous jette au seuil des cieux. On tremble; on se voit nu,
Impur, hideux, noué des mille noeuds funèbres
De ses torts, de ses maux honteux, de ses ténèbres;
Et soudain on entend quelqu’un dans l’infini
Qui chante, et par quelqu’un on sent qu’on est béni,
Sans voir la main d’où tombe à notre âme méchante
L’amour, et sans savoir quelle est la voix qui chante.
On arrive homme, deuil, glaçon, neige; on se sent
Fondre et vivre; et, d’extase et d’azur s’emplissant,
Tout notre être frémit de la défaite étrange
Du monstre qui devient dans la lumière un ange.
Cảnh trong nhà Intérieur
Intérieur
La querelle irritée, amère, à l’œil ardent,
Vipère dont la haine empoisonne la dent,
Siffle et trouble le toit d’une pauvre demeure.
Les mots heurtent les mots. L’enfant s’effraie et pleure.
La femme et le mari laissent l’enfant crier.
— D’où viens-tu? — Qu’as-tu fait? — Oh! mauvais ouvrier!
Il vit dans la débauche et mourra sur la paille.
— Femme vaine et sans cœur qui jamais ne travaille!
— Tu sors du cabaret? — Quelque amant est venu?
— L’enfant pleure, l’enfant a faim, l’enfant est nu.
Pas de pain. — Elle a peur de salir ses mains blanches!
— Où cours-tu tous les jours? — Et toi, tous les dimanches?
— Va boire! — Va danser! — Il n’a ni feu ni lieu!
— Ta fille seulement ne sait pas prier Dieu!
— Et ta mère, bandit, c’est toi qui l’as tuée!
— Paix! — Silence, assassin! — Tais-toi, prostituée!
Un beau soleil couchant, empourprant le taudis,
Embrasait la fenêtre et le plafond, tandis
Que ce couple hideux, que rend deux fois infâme
La misère du cœur et la laideur de l’âme,
Étalait son ulcère et ses difformités
Sans honte, et sans pudeur montrait ses nudités.
Et leur vitre, où pendait un vieux haillon de toile,
Était, grâce au soleil, une éclatante étoile
Qui, dans ce même instant, vive et pure lueur,
Éblouissait au loin quelque passant rêveur!
Cuộc cãi nhau giận dữ, đắng cay, nảy lửa
Như hổ mang mà hằn thù truyền độc qua răng
Đang rít lên, quấy mái nhà nghèo khổ
Lời đối lời. Đứa con sợ hãi khóc ầm
Cả hai vợ chồng để mặc con kêu khóc
– Mày đi đâu về? – Mày đã làm gì? – Ôi! Tên công nhân khốn kiếp!
Nó sống truỵ lạc và sẽ chết trên rơm
– Con mụ chẳng chịu làm ăn, vô tích sự và nhẫn tâm!
– Mi lê la ở quán rượu về? – Thằng nhân tình nào đã đến?
– Đứa con khóc; nó đói; nó trần truồng, la liếm
Nhà không cơm. – Mụ sợ bẩn tay!
– Mọi ngày mi đi đâu? – Thế còn mụ, cứ chủ nhật biến cả ngày?
– Đi mà nốc rượu! – Đi mà nhảy nhót!
– Mi tới đâu là nhà, ngả đâu là giường!
– Chỉ con gái mụ mới không cần Chúa rủ lòng thương!
– Thằng ăn cướp, chính mi đã giết mẹ!
– Im ngay! – Im, kẻ sát nhân! – Câm mồm, con đĩ!
Mặt trời lặn nhuốm căn lều một màu tía vàng
Ánh trời chiều làm sáng rực cửa và trần
Trong khi cặp vợ chồng hai lần ô nhục
Xấu xa về tâm hồn và khốn cùng về thể xác
Cứ phơi bày các vết loét và dị hình
Không hổ thẹn, chẳng ngượng ngùng, cứ phô ra mọi cái tục tằn
Chiếc áo vá chằng treo nơi cửa kính
Dưới ánh Mặt trời, áo như ngôi sao toả sáng
Cùng lúc ấy, với hào quang xán lạn
Ngôi sao làm chói mắt kẻ mơ mộng chợt đi qua
Chúng tôi vào vườn hái trái anh đào Nous allions au verger cueillir des bigarreaux
Nous allions au verger cueillir des bigarreaux
Nous allions au verger cueillir des bigarreaux.
Avec ses beaux bras blancs en marbre de Paros
Elle montait dans l’arbre et courbait une branche ;
Les feuilles frissonnaient au vent ; sa gorge blanche,
O Virgile, ondoyait dans l’ombre et le soleil ;
Ses petits doigts allaient chercher le fruit vermeil,
Semblable au feu qu’on voit dans le buisson qui flambe.
Je montais derrière elle ; elle montrait sa jambe,
Et disait: “Taisez-vous!” à mes regards ardents ;
Et chantait. Par moments, entre ses belles dents,
Pareille, aux chansons près, à Diane farouche,
Penchée, elle m’offrait la cerise à sa bouche ;
Et ma bouche riait, et venait s’y poser,
Et laissait la cerise et prenait le baiser.
Chúng tôi vào vườn hái trái anh đào,
Với những cánh tay cẩm thạch đẹp sao,
Nàng trèo lên cây, và vít một cành cao
Lá rung rinh trong gió tới rạt rào…
Cổ họng như ngà mượt mà trong tối, sáng,
Những ngón tay búp măng với chùm trái chín
Như hoa đỏ giữa bụi cây nắng rạng,
Tôi trèo theo sau; bắp vế nàng xinh.
Mắt tôi sáng lên, nàng bảo: “Lặng thinh!”
Và cất tiếng hát. Giữa hai hàm răng ngọc
Đôi lúc ngậm một quả anh đào ngon ngọt
Nàng hồn nhiên cúi xuống hiến cho tôi
Và miệng tôi cười, đến đậu bên môi
Để lại quả anh đào, chỉ lấy cái hôn thôi.
Dương cúc Unité
Unité
Par-dessus l’horizon aux collines brunies,
Le soleil, cette fleur des splendeurs infinies,
Se penchait sur la terre à l’heure du couchant;
Une humble marguerite, éclose au bord d’un champ,
Sur un mur gris, croulant parmi l’avoine folle,
Blanche épanouissait sa candide auréole;
Et la petite fleur, par-dessus le vieux mur,
Regardait fixement, dans l’éternel azur,
Le grand astre épanchant sa lumière immortelle.
«Et, moi, j’ai des rayons aussi!» lui disait-elle.
Đồi nẻo chân trời đã ngả nâu
Như hoa lộng lẫy thắm muôn màu
Vầng dương sắp lặn nghiêng chào đất
Dương cúc âm thầm cạnh ruộng sâu
Loài hoa trắng ấy mấy huy hoàng
Trên bức tường xiêu, giữa mạch hoang
Đăm đắm nhìn trời ngàn triệu ánh
Chói loà bất tận khoảng không lam
Trên tường rêu phủ, lời hoa gọi:
– Trời xanh, em cũng toả hào quang!
Đàn bà trên trái đất Les femmes sont sur la terre
Les femmes sont sur la terre
Les femmes sont sur la terre
Pour tout idéaliser;
L’univers est un mystère
Que commente leur baiser.
C’est l’amour qui, pour ceinture,
A l’onde et le firmament,
Et dont toute la nature,
N’est, au fond, que l’ornement.
Tout ce qui brille, offre à l’âme
Son parfum ou sa couleur;
Si Dieu n’avait fait la femme,
Il n’aurait pas fait la fleur.
A quoi bon vos étincelles,
Bleus saphirs, sans les yeux doux?
Les diamants, sans les belles,
Ne sont plus que des cailloux;
Et, dans les charmilles vertes,
Les roses dorment debout,
Et sont des bouches ouvertes
Pour ne rien dire du tout.
Tout objet qui charme ou rêve
Tient des femmes sa clarté;
La perle blanche, sans Ève,
Sans toi, ma fière beauté,
Ressemblant, tout enlaidie,
A mon amour qui te fuit,
N’est plus que la maladie
D’une bête dans la nuit.
Đúng, tôi là người mơ mộng… Oui, je suis le rêveur…
Oui, je suis le rêveur…
Oui, je suis le rêveur; je suis le camarade
Des petites fleurs d’or du mur qui se dégrade,
Et l’interlocuteur des arbres et du vent.
Tout cela me connaît, voyez-vous. J’ai souvent,
En mai, quand de parfums les branches sont gonflées,
Des conversations avec les giroflées;
Je reçois des conseils du lierre et du bleuet.
L’être mystérieux, que vous croyez muet,
Sur moi se penche, et vient avec ma plume écrire.
J’entends ce qu’entendit Rabelais; je vois rire
Et pleurer; et j’entends ce qu’Orphée entendit.
Ne vous étonnez pas de tout ce que me dit
La nature aux soupirs ineffables. Je cause
Avec toutes les voix de la métempsycose.
Avant de commencer le grand concert sacré,
Le moineau, le buisson, l’eau vive dans le pré,
La forêt, basse énorme, et l’aile et la corolle,
Tous ces doux instruments, m’adressent la parole;
Je suis l’habitué de l’orchestre divin;
Si je n’étais songeur, j’aurais été sylvain.
J’ai fini, grâce au calme en qui je me recueille,
A force de parler doucement à la feuille,
A la goutte de pluie, à la plume au rayon,
Par descendre à ce point dans la création,
Cet abîme où frissonne un tremblement farouche,
Que je ne fais plus même envoler une mouche!
Le brin d’herbe, vibrant d’un éternel émoi,
S’apprivoise et devient familier avec moi,
Et, sans s’apercevoir que je suis là, les roses
font avec les bourdons toutes sortes de choses;
Quelquefois, à travers les doux rameaux bénis,
J’avance largement ma face sur les nids,
Et le petit oiseau, mère inquiète et sainte,
N’a pas plus peur de moi que nous n’aurions de crainte,
Nous, si l’oeil du bon Dieu regardait dans nos trous;
Le lys prude me voit approcher sans courroux,
Quand il s’ouvre aux baisers du jour; la violette
La plus pudique fait devant moi sa toilette;
Je suis pour ces beautés l’ami discret et sûr
Et le frais papillon, libertin de l’azur,
Qui chiffonne gaîment une fleur demi-nue,
Si je viens à passer dans l’ombre, continue,
Et, si la fleur se veut cacher dans le gazon,
Il lui dit: -Es-tu bête! Il est de la maison.-
Đúng, tôi là người mơ mộng
Tôi thích hoa vàng nhỏ trên bức tường xiêu
Tôi tâm tình với cây xanh và gió lộng
Hoa, cây, lá ấy biết tôi nhiều
Tháng Năm, lúc cành cây thơm ngát
Tôi chuyện trò với hoa quế trúc
Tôi nhận lời khuyên của thường xuân và cúc lam
Sinh linh huyền bí tưởng như câm
Nghiêng xuống phía tôi, dùng bút tôi để viết
Như Rabelais, tôi nghe lời tha thiết
Tôi nhìn thấy khóc cười, tôi nghe điều Orphée từng nghe
Xin đừng ngạc nhiên về những lời tỉ tê
Của thiên nhiên với tiếng thở dài khó tả
Tôi chuyện trò cùng tiếng của luân hồi nghiệt ngã
Trước buổi đại hoà tấu thiêng liêng
Chim sẻ, bụi cây, nước róc rách triền miên
Rừng xanh, bè nam trầm lớn, cánh và tràng hoa
Tất cả nói cùng tôi lời thiết tha
Tôi quen nghe dàn nhạc rừng thần thánh
Nếu không là kẻ mộng mơ, dường tôi đã là thần rừng
Vì tĩnh tâm trong cảnh rừng yên lặng
Vì luôn trò chuyện dịu dàng với lá hoa, giọt mưa, ngòi bút, tia vàng
Nên cuối cùng khi cầm bút viết
Như trong vực thẳm rung rinh bất tuyệt
Tôi đã không buồn đụng tới một con ruồi
Ngọn cỏ non đung đưa vì xúc cảm khôn nguôi
Đã quen với tôi và tỏ tình thân thiện
Không biết có tôi, hoa hồng làmđủ chuyện
Với đàn ong gấu lăng xăng
Đôi khi qua cành lá dịu dàng
Tôi ghé nhìn những ổ chim thầm kín
Chim mẹ nhỏ nhoi, lo âu, thần thánh
Đã hết e ngại tôi, như chúng ta không e ngại Chúa Trời
Nếu Chúa nhìn chỗ ở của con người
Hoa huệ làm vẻ đoan trang nhìn tôi tới gần không nổi cáu
Khi hoa nở đón ở bình minh những chiếc hôn nồng cháy
Hoa tím đoan trinh trang điểm bên tôi
Đối cùng bao vẻ đẹp ấy, tôi là bạn kín đáo và giữ lời
Con bướm trong thiên thanh sống đời du tử
Đang vui đùa với đoá hoa kín hở
Vẫn ngang nhiên làm nhàu cánh hoa
Ngay cả khi giữa bóng mờ tôi bỗng hiện ra
Hoa muốn ép mình trong thảm cỏ
Nhưng bướm nói: Khỉ! Anh ta là người nhà đó
Nguồn: Hãy yêu nữa, NXB Văn học, 1990
Églogue Églogue
Églogue
Nous errions, elle et moi, dans les monts de Sicile.
Elle est fière pour tous et pour moi seul docile.
Les cieux et nos pensers rayonnaient à la fois.
Oh! comme aux lieux déserts les coeurs sont peu farouches!
Que de fleurs aux buissons, que de baisers aux bouches,
Quand on est dans l’ombre des bois!
Pareils à deux oiseaux qui vont de cime en cime,
Nous parvînmes enfin tout au bord d’un abîme.
Elle osa s’approcher de ce sombre entonnoir;
Et, quoique mainte épine offensât ses mains blanches,
Nous tâchâmes, penchés et nous tenant aux branches,
D’en voir le fond lugubre et noir.
En ce même moment, un titan centenaire,
Qui venait d’y rouler sous vingt coups de tonnerre,
Se tordait dans ce gouffre où le jour n’ose entrer;
Et d’horribles vautours au bec impitoyable,
Attirés par le bruit de sa chute effroyable,
Commençaient à le dévorer.
Alors, elle me dit: -J’ai peur qu’on ne nous voie!
-Cherchons un antre afin d’y cacher notre joie!
-Vois ce pauvre géant! nous aurions notre tour!
-Car les dieux envieux qui l’ont fait disparaître,
-Et qui furent jaloux de sa grandeur, peut-être
-Seraient jaloux de notre amour!-
Nàng và tôi lang thang trong núi xứ Sicile
Nàng kiêu hãnh cùng tất cả, với riêng tôi nàng dịu hiền
Trời xanh và ý nghĩ chúng tôi cùng toả sáng
Ôi! Ở chốn hoang vu, trái tim giảm đi điều hung hãn
Bao hoa ở bụi, bao chiếc hôn trên môi
Khi con người nấp bóng rừng tươi
Như đôi chim bay chuyền ngọn cao
Cuối cùng chúng tôi tới bờ vực sâu
Nàng bạo dạn lại gần vực thẳm đen hình phễu lọc
Dẫu tay trắng muốt của nàng bị gai đâm toạc
Chúng tôi vẫn níu cành, nhìn xem
Đáy vực thẳm sâu, tối đen
Cùng lúc, một gã khổng lồ trăm tuổi thọ
Rơi xuống vực sau hai mươi lần sấm nổ
Quằn quại, nơi không chút ánh mặt trời
Mỏ nhọn hoắt, lũ kền kền trông đến rợn người
Bay xúm lại sau tiếng rơi bao kinh sợ
Rồi thi nhau xâu xé gã
Khi ấy, nàng rằng: “- Em sợ chúng thấy mất thôi”
– Ta hãy tìm hang để ẩn giấu niềm vui
– Xem khổng lồ già, thấy rồi chúng ta đến lượt
– Những thần linh đã ra tay tiêu diệt
– Có lẽ vì ghen với uy quyền lão già
– Và tị nạnh với tình yêu chúng ta
Gửi bà mẹ của em bé qua đời À la mère de l’enfant mort
À la mère de l’enfant mort
Oh! vous aurez trop dit au pauvre petit ange
Qu’il est d’autres anges là-haut,
Que rien ne souffre au ciel, que jamais rien n’y change,
Qu’il est doux d’y rentrer tôt;
Que le ciel est un dôme aux merveilleux pilastres,
Une tente aux riches couleurs,
Un jardin bleu rempli de lys qui sont des astres,
Et d’étoiles qui sont des fleurs;
Que c’est un lieu joyeux plus qu’on ne saurait dire,
Où toujours, se laissant charmer,
On a les chérubins pour jouer et pour rire,
Et le bon Dieu pour nous aimer;
Qu’il est doux d’être un cœur qui brûle comme un cierge,
Et de vivre, en toute saison,
Près de l’enfant Jésus et de la Sainte Vierge
Dans une si belle maison!
Et puis vous n’aurez pas assez dit, pauvre mère,
A ce fils si frêle et si doux,
Que vous étiez à lui dans cette vie amère,
Mais aussi qu’il était à vous;
Que, tant qu’on est petit, la mère sur nous veille,
Mais que plus tard on la défend;
Et qu’elle aura besoin, quand elle sera vieille,
D’un homme qui soit son enfant;
Vous n’aurez point assez dit à cette jeune âme
Que Dieu veut qu’on reste ici-bas,
La femme guidant l’homme et l’homme aidant la femme,
Pour les douleurs et les combats;
Si bien qu’un jour, ô deuil! irréparable perte!
Le doux être s’en est allé!… —-
Hélas! vous avez donc laissé la cage ouverte,
Que votre oiseau s’est envolé!
Ôi! Bà đã nói quá nhiều với thiên thần bé nhỏ
Rằng còn nhiều thiên thần khác trên trời
Rằng nơi đó không gì đổi thay, không gì đau khổ
Rằng thú biết bao được sớm lìa đời
Rằng trời là lâu đài với cột trụ tuyệt vời
Một lều khổng lồ màu đẹp
Một vườn xanh đầy huệ cũng là tinh tú trên trời
Và những ngôi sao cũng là hoa xinh tuyệt
Rằng trời là nơi vui sao kể xiết
Nơi đó thả hồn cho mê say
Cùng các hài đồng ta được chơi, vui cười thoả thích
Và mến Chúa hàng ngày
Thật thú vị được làm trái tim cháy như ngọn nến
Và cả bốn mùa
Sống bên bé thơ Jésus và Mẹ Đồng Trinh kính mến
Trong ngôi nhà đẹp to
Hỡi bà mẹ khổ đau, có thể bà chưa nói cho tường tận
Cùng con trai mảnh dẻ và hiền hoà
Rằng bà thuộc về con trong đời lận đận
Nhưng nó cũng thuộc về bà
Rằng khi ta nhỏ mẹ trông ta
Nhưng rồi sau ta chăm sóc mẹ già
Rằng khi già, mẹ còn cần đến
Một gã đàn ông là con trai yêu mến
Dường bà chưa nói hết cho hồn bé dại
Rằng Chúa muốn nơi trần thế con người lưu lại
Các bà dìu dắt các ông và các ông giúp đỡ các bà
Trong cơn khổ đau hay lúc can qua
Thành ra, ôi tang tóc! Không gì bù nổi nữa!
Bé đã ra đi một ngày buồn!
Than ôi! Bà đã để lồng chim mở cửa
Chim non cũng bay mất luôn!
Hai con gái tôi Mes deux filles
Mes deux filles
Dans le frais clair-obscur du soir charmant qui tombe,
L’une pareille au cygne et l’autre à la colombe,
Belles, et toutes deux joyeuses, ô douceur!
Voyez, la grande sœur et la petite sœur
Sont assises au seuil du jardin, et sur elles
Un bouquet d’œillets blancs aux longues tiges frêles,
Dans une urne de marbre agité par le vent,
Se penche, et les regarde, immobile et vivant,
Et frissonne dans l’ombre, et semble, au bord du vase,
Un vol de papillons arrêté dans l’extase.
Tranh tối tranh sáng của buổi chiều buông mát
Một giống như chim thiên nga, một giống bồ câu
Cùng đẹp và cùng vui vẻ, dịu hiền sao!
Hãy nhìn kia, cô chị với cô em ngồi đó
Ở mé vườn, và trên chị cùng em
Một chùm hoa cẩm chướng trắng tinh với nhánh dài mềm
Mọc trong một chậu cao bằng cẩm thạch
Cơn gió đẩy khiến cho hoa nghiêng mặt
Cúi nhìn hai cô, say đắm sững sờ
Và bên mép chậu giống như, trong bóng mờ mờ
Một đàn bướm ngừng bay, chiêm ngưỡng
Hiện hình Apparition
Apparition
Je vis un ange blanc qui passait sur ma tête ;
Son vol éblouissant apaisait la tempête,
Et faisait taire au loin la mer pleine de bruit.
— Qu’est-ce que tu viens faire, ange, dans cette nuit?
Lui dis-je. Il répondit: — Je viens prendre ton âme.
Et j’eus peur, car je vis que c’était une femme;
Et je lui dis, tremblant et lui tendant les bras:
— Que me restera-t-il? car tu t’envoleras.
Il ne répondit pas; le ciel que l’ombre assiége
S’éteignait… — Si tu prends mon âme, m’écriai-je,
Où l’emporteras-tu? montre-moi dans quel lieu.
Il se taisait toujours. — Ô passant du ciel bleu,
Es-tu la mort? lui dis-je, ou bien es-tu la vie?
Et la nuit augmentait sur mon âme ravie,
Et l’ange devint noir, et dit: — Je suis l’amour.
Mais son front sombre était plus charmant que le jour,
Et je voyais, dans l’ombre où brillaient ses prunelles,
Les astres à travers les plumes de ses ailes.
Khoảng trời quang Éclaircie
Éclaircie
L’Océan resplendit sous sa vaste nuée.
L’onde, de son combat sans fin exténuée,
S’assoupit, et, laissant l’écueil se reposer,
Fait de toute la rive un immense baiser.
On dirait qu’en tous lieux, en même temps, la vie
Dissout le mal, le deuil, l’hiver, la nuit, l’envie,
Et que le mort couché dit au vivant debout:
Aime! et qu’une âme obscure, épanouie en tout,
Avance doucement sa bouche vers nos lèvres.
L’être, éteignant dans l’ombre et l’extase ses fièvres,
Ouvrant ses flancs, ses seins, ses yeux, ses cœurs épars,
Dans ses pores profonds reçoit de toutes parts
La pénétration de la sève sacrée.
La grande paix d’en haut vient comme une marée.
Le brin d’herbe palpite aux fentes du pavé;
Et l’âme a chaud. On sent que le nid est couvé.
L’infini semble plein d’un frisson de feuillée.
On croit être à cette heure où la terre éveillée
Entend le bruit que fait l’ouverture du jour,
Le premier pas du vent, du travail, de l’amour,
De l’homme, et le verrou de la porte sonore,
Et le hennissement du blanc cheval aurore.
Le moineau d’un coup d’aile, ainsi qu’un fol esprit,
Vient taquiner le flot monstrueux qui sourit ;
L’air joue avec la mouche et l’écume avec l’aigle;
Le grave laboureur fait ses sillons et règle
La page où s’écrira le poëme des blés;
Des pêcheurs sont là-bas sous un pampre attablés;
L’horizon semble un rêve éblouissant où nage
L’écaille de la mer, la plume du nuage,
Car l’Océan est hydre et le nuage oiseau.
Une lueur, rayon vague, part du berceau
Qu’une femme balance au seuil d’une chaumière,
Dore les champs, les fleurs, l’onde et devient lumière
En touchant un tombeau qui dort près du clocher.
Le jour plonge au plus noir du gouffre, et va chercher
L’ombre, et la baise au front sous l’eau sombre et hagarde.
Tout et doux, calme, heureux, apaisé ; Dieu regarde.
Đại dương rạng rỡ dưới làn mây tản mạn
Sóng mệt lử trong đấu tranh vô hạn
Đang ngủ thiếp, cho ghềnh đá bình an
Làm bờ biển say như chiếc hôn mênh mang
Có thể nói mọi nơi cùng một lúc
Sự sống làm tan điều ác, tóc tang, trời dông, tối đêm, ganh ghét
Người chết đang nói cùng kẻ xấu một lời
Hãy yêu thương! Và một hồn tối hiện khắp nơi
Hôn dịu dàng lên môi muôn người sống
Tắt ngọn lửa say trong mê ly và bóng chiếc
Sườn và ngực hỏ, mắt mở, bao tim rải rác
Sinh linh cảm thấy qua toàn thân
Quan lỗ chân lông, nhựa thiêng tràn vào mãnh liệt
Thanh bình từ cao xuống như nước triều hừng hực
Ngọn cỏ thở hơi trong kẽ hở con đường lát
Tâm hồn nóng hổi, tổ chim dường đang ấp
Vô tận run run như tán lá cây
Ta cảm vào giờ đất tỉnh giấc say
Nghe tiếng rạng đông đang rộn rã
Nghe bước đầu tiên của gió, cần lao, tình yêu rực rỡ
Của con người, của then cài cửa lanh canh
Tiếng hý vang con ngựa trắng; bình minh
Chim sẻ vút bay như linh hồn điên dại
Tới đùa ngọn sóng khổng lồ cười thoải mái
Không khí giỡn với ruồi, bọt sóng với đại bàng
Người thợ nghiêm trang cày những luống vàng
Chọn trang đất viết bài thơ lúa mì cao cả
Dân chài ngồi ăn dưới giàn nho trĩu quả
Chân trời như giấc mơ rạng rỡ
Nơi vảy đại dương và lông mây thắm đang bơi
Vì đại dương là thuỷ quái, và mây là chim báu của trời
Một vêyj sáng, tia mơ hồ, lọt từ chiếc nôi
Bà mẹ đang nhẹ đưa ở thềm nhà nhỏ
Nhuốm đỏ rực cánh đồng, hoa, sóng, rồi thành rạng tỏ
Soi nấm mồ gần một nhà thờ
Ngày nắng xuống chân vực thẳm, tìm kiếm bóng mờ
Nắng vàng hôn bóng, dưới làn nước sâu ngơ ngác
Tất cả đều dịu êm, tĩnh mịch, thanh thản, vui tươi; Chúa đang quan sát
Lise Lise
Lise
J’avais douze ans; elle en avait bien seize.
Elle était grande, et, moi, j’étais petit.
Pour lui parler le soir plus à mon aise,
Moi, j’attendais que sa mère sortît;
Puis je venais m’asseoir près de sa chaise
Pour lui parler le soir plus à mon aise.
Que de printemps passés avec leurs fleurs!
Que de feux morts, et que de tombes closes!
Se souvient-on qu’il fut jadis des coeurs?
Se souvient-on qu’il fut jadis des roses?
Elle m’aimait. Je l’aimais. Nous étions
Deux purs enfants, deux parfums, deux rayons.
Dieu l’avait faite ange, fée et princesse.
Comme elle était bien plus grande que moi,
Je lui faisais des questions sans cesse
Pour le plaisir de lui dire: Pourquoi?
Et par moments elle évitait, craintive,
Mon oeil rêveur qui la rendait pensive.
Puis j’étalais mon savoir enfantin,
Mes jeux, la balle et la toupie agile;
J’étais tout fier d’apprendre le latin;
Je lui montrais mon Phèdre et mon Virgile;
Je bravais tout; rien ne me faisait mal;
Je lui disais: Mon père est général.
Quoiqu’on soit femme, il faut parfois qu’on lise
Dans le latin, qu’on épelle en rêvant;
Pour lui traduire un verset, à l’église,
Je me penchais sur son livre souvent.
Un ange ouvrait sur nous son aile blanche,
Quand nous étions à vêpres le dimanche.
Elle disait de moi: C’est un enfant!
Je l’appelais mademoiselle Lise.
Pour lui traduire un psaume, bien souvent,
Je me penchais sur son livre à l’église;
Si bien qu’un jour, vous le vîtes, mon Dieu!
Sa joue en fleur toucha ma lèvre en feu.
Jeunes amours, si vite épanouies,
Vous êtes l’aube et le matin du coeur.
Charmez l’enfant, extases inouïes!
Et quand le soir vient avec la douleur,
Charmez encor nos âmes éblouies,
Jeunes amours, si vite épanouies!
Tôi mười hai tuổi, nàng mười sáu
Nàng lớn hơn, tôi mới bé em
Tối đến, muốn cùng nàng chuyện gẫu
Tôi chờ mẹ nàng sang nhà bên
Tôi tới cạnh nàng, ngồi ghế đẩu
Tối đến chuyện trò thoả lòng riêng
Bao xuân đã lướt với mưa rơi
Bao lửa tàn, bao mộ khép rồi
Còn nhớ năm xưa tim thổn thức
Những năm vô số đoá hồng tươi
Nàng và tôi yêu nhau tha thiết
Ánh trời, hương ngát đẹp chung đôi
Số nàng là tiên, là công chúa
Vì tuổi nàng quả có hơn nhau
Tôi thích đặt những câu hóc búa
Để luôn mồm được hỏi: Do đâu?
Mơ mộng tôi nhìn, nàng xấu hổ
Đôi khi nàng lẩn tránh, lo âu
Tôi phô bày kiến thức dở hơi
Quả bóng, con quay, các trò chơi
Tôi khoe Latinh hiểu rất rõ
Tôi hãnh diện Virgile, Phèdre
Tôi sẵn sàng bàn về mọi thứ
Tôi nói: Bố mình là tướng cơ
Dù là phụ nữ cũng cần sách
Latinh, vẫn chữ rất mơ màng
Dịch cho nàng kinh chiều một tiết
Tôi thường nghiêng mình bên sách nàng
Hai đứa cầu kinh ngày chủ nhật
Thiên thần cánh trắng lướt bay ngang
Nàng thường bảo tôi: Này, cậu bé
Tôi gọi nàng là cô Lise
Dịch cho nàng hàng giờ kinh kệ
Cúi sát pho kinh ở nhà thờ
Lạy Chúa! Người thương xin chứng hộ
Má bầu thơm chạm cặp môi tơ
Hỡi tình non trẻ sớm ngát hương
Ai đó bình minh toả sáng lòng
Mê đắm hãy tràn tim trẻ bé
Chiều về cùng với nỗi đau thương
Ơi tình non trẻ mau tàn úa
Mê đắm những hồn chói yêu đương
Lời trong bóng tối Paroles dans l’ombre
Paroles dans l’ombre
Elle disait: C’est vrai, j’ai tort de vouloir mieux;
Les heures sont ainsi très-doucement passées;
Vous êtes là; mes yeux ne quittent pas vos yeux,
Où je regarde aller et venir vos pensées.
Vous voir est un bonheur; je ne l’ai pas complet.
Sans doute, c’est encor bien charmant de la sorte!
Je veille, car je sais tout ce qui vous déplaît,
A ce que nul fâcheux ne vienne ouvrir la porte;
Je me fais bien petite, en mon coin, près de vous;
Vous êtes mon lion, je suis votre colombe;
J’entends de vos papiers le bruit paisible et doux;
Je ramasse parfois votre plume qui tombe;
Sans doute, je vous ai; sans doute, je vous voi.
La pensée est un vin dont les rêveurs sont ivres,
Je le sais; mais, pourtant, je veux qu’on songe à moi.
Quand vous êtes ainsi tout un soir dans vos livres,
Sans relever la tête et sans me dire un mot,
Une ombre reste au fond de mon coeur qui vous aime;
Et, pour que je vous voie entièrement, il faut
Me regarder un peu, de temps en temps, vous-même.
Nàng nói: Em đã muốn quá nhiều
Êm đềm giây phút có bao nhiêu
Em nhìn anh đó qua làn mắt
Bao ý đi về ánh mắt yêu
Thăm anh, diễm phúc em đâu đủ
Được vây dẫu sao đã tuyệt rồi
Biết tính anh mong yên một chỗ
Em ngăn mọi kẻ gõ song ngoài
Em thu mình lại sống bên anh
Anh sư tử, em bồ câu xanh
Trên giấy em nghe êm tiếng bút
Bút rơi, em nhặt lại đưa anh
Đúng, em cạnh anh, em có anh
Ý nghĩ, men say, người mơ mộng
Biết, nhưng em vẫn muốn tâm tình
Khi anh trọn đêm bên sách đống
Dù anh cúi mặt, chẳng nửa lời
Tim em chỉ đậm bóng anh thôi
Để em một dạ nhìn anh mãi
Hãy nhìn em đôi lúc trong đời
Mộ chí Épitaphe
Épitaphe
Il vivait, il jouait, riante créature.
Que te sert d’avoir pris cet enfant, ô nature?
N’as-tu pas les oiseaux peints de mille couleurs,
Les astres, les grands bois, le ciel bleu, l’onde amère?
Que te sert d’avoir pris cet enfant à sa mère,
Et de l’avoir caché sous des touffes de fleurs?
Pour cet enfant de plus tu n’es pas plus peuplée,
Tu n’es pas plus joyeuse, ô nature étoilée!
Et le cœur de la mère en proie à tant de soins,
Ce cœur où toute joie engendre une torture,
Cet abîme aussi grand que toi-même, ô nature,
Est vide et désolé pour cet enfant de moins!
Bé mới vừa đùa nghịch cười vui
Tạo hoá ác sao bắt mất rồi
Đã có muôn chim ngàn màu sắc
Trời, rừng, tinh tú, sóng trùng khơi
Ngươi được lợi gì mà nỡ lấp
Bé em của mẹ dưới hoa tươi?
Thêm bé, chốn ngươi chẳng đông thêm
Đâu có vui hơn, hỡi thiên nhiên!
Trái tim mẹ bé như vò nát
Mỗi niềm vui kéo một ưu phiền
Trái tim sâu thẳm ngang trời đất
Nay buồn thương, trống trải vì em
Một chiều khi tôi nhìn trời Un soir que je regardais le ciel
Un soir que je regardais le ciel
Elle me dit, un soir, en souriant:
— Ami, pourquoi contemplez-vous sans cesse
Le jour qui fuit, ou l’ombre qui s’abaisse,
Ou l’astre d’or qui monte à l’orient?
Que font vos yeux là-haut? je les réclame.
Quittez le ciel; regardez dans mon âme!
Dans ce vaste ciel, ombre où vous vous plaisez,
Où vos regards démesurés vont lire,
Qu’apprendrez-vous qui vaille mon sourire?
Qu’apprendras-tu qui vaille nos baisers?
Oh! de mon cœur lève les chastes voiles.
Si tu savais comme il est plein d’étoiles!
Que de soleils! vois-tu, quand nous aimons,
Tout est en nous un radieux spectacle.
Le dévouement, rayonnant sur l’obstacle,
Vaut bien Vénus qui brille sur les monts.
Le vaste azur n’est rien, je te l’atteste;
Le ciel que j’ai dans l’âme est plus céleste!
C’est beau de voir un astre s’allumer.
Le monde est plein de merveilleuses choses.
Douce est l’aurore, et douces sont les roses.
Rien n’est si doux que le charme d’aimer!
La clarté vraie est la meilleure flamme,
C’est le rayon qui va de l’âme à l’âme!
L’amour vaut mieux, au fond des antres frais,
Que ces soleils qu’on ignore et qu’on nomme.
Dieu mit, sachant ce qui convient à l’homme,
Le ciel bien loin et la femme tout près.
Il dit à ceux qui scrutent l’azur sombre:
Vivez! aimez! le reste, c’est mon ombre!
Aimons! c’est tout. Et Dieu le veut ainsi.
Laisse ton ciel que de froids rayons dorent!
Tu trouveras, dans deux yeux qui t’adorent
Plus de beauté, plus de lumière aussi!
Aimer, c’est voir, sentir, rêver, comprendre.
L’esprit plus grand s’ajoute au cœur plus tendre.
Viens! bien-aimé! n’entends-tu pas toujours
Dans nos transports une harmonie étrange?
Autour de nous la nature se change
En une lyre et chante nos amours.
Viens! aimons-nous! errons sur la pelouse.
Ne songe plus au ciel! j’en suis jalouse! —
Ma bien-aimée ainsi tout bas parlait,
Avec son front posé sur sa main blanche,
Et l’œil rêveur d’un ange qui se penche,
Et sa voix grave, et cet air qui me plaît;
Belle et tranquille, et de me voir charmée,
Ainsi tout bas parlait ma bien-aimée.
Nos cœurs battaient; l’extase m’étouffait;
Les fleurs du soir entr’ouvraient leurs corolles…
Qu’avez-vous fait, arbres, de nos paroles?
De nos soupirs, rochers, qu’avez-vous fait?
C’est un destin bien triste que le nôtre,
Puisqu’un tel jour s’envole comme un autre!
Ô souvenir! trésor dans l’ombre accru!
Sombre horizon des anciennes pensées!
Chère lueur des choses éclipsées!
Rayonnement du passé disparu!
Comme du seuil et du dehors d’un temple,
L’œil de l’esprit en rêvant vous contemple!
Quand les beaux jours font place aux jours amers,
De tout bonheur il faut quitter l’idée;
Quand l’espérance est tout à fait vidée,
Laissons tomber la coupe au fond des mers.
L’oubli! l’oubli! c’est l’onde où tout se noie;
C’est la mer sombre où l’on jette sa joie.
Ngày mai, khi rạng đông Demain, dès l’aube
Demain, dès l’aube
Demain, dès l’aube, à l’heure où blanchit la campagne,
Je partirai. Vois-tu, je sais que tu m’attends.
J’irai par la forêt, j’irai par la montagne.
Je ne puis demeurer loin de toi plus longtemps.
Je marcherai les yeux fixés sur mes pensées,
Sans rien voir au dehors, sans entendre aucun bruit,
Seul, inconnu, le dos courbé, les mains croisées,
Triste, et le jour pour moi sera comme la nuit.
Je ne regarderai ni l’or du soir qui tombe,
Ni les voiles au loin descendant vers Harfleur,
Et quand j’arriverai, je mettrai sur ta tombe,
Un bouquet de houx vert et de bruyère en fleur.
(1847)
Rạng ngày mai khi cánh đồng trắng xoá
Cha sẽ đi… vẫn biết con chờ cha
Băng rừng sâu, vượt núi thẳm non xa
Cha không thể đợi chờ lâu mòn mỏi
Đôi mắt mãi trầm tư cha bước vội
Không nhìn quanh, chẳng nghe tiếng động nào
Khom lưng cong, tay vắt chéo, nghẹn ngào
Đêm sầu đau cũng như ngày nuối tiếc
Hoàng hôn phủ chiều vàng cha chẳng thiết
Chẳng nhìn xa phía cảng ngập màn sương
Cha đến đặt trên mồ con gái thương
Hoa thạch thảo, ô rô màu thắm biếc…
Tượng Thờ dù đổ vẫn thiêng
Miếu thờ bỏ vắng vẫn nguyên miếu thờ
Cha đã biết ngày mai con đợi
Nên khởi khành lúc mới rạng đông
Quá dài ngày tháng chờ trông
Xăm xăm vượt núi, băng rừng đến con.
Đầu óc cha dập dồn mọi nỗi,
Mắt biếng nhìn, tai mỏi không nghe.
Tay khoanh, đầu cúi, ủ ê,
Một mình, ngày nắng khác gì đêm mưa.
Cha không thấy trời vừa chạng vạng,
Mấy cánh buồm ghé cảng Haflơ
Viếng con, cha đặt trên mồ
Một chùm thạch thảo đến giờ nở hoa.
Ông lão ăn mày Le mendiant
Le mendiant
Un pauvre homme passait dans le givre et le vent.
Je cognai sur ma vitre; il s’arrêta devant
Ma porte, que j’ouvris d’une façon civile.
Les ânes revenaient du marché de la ville,
Portant les paysans accroupis sur leurs bâts.
C’était le vieux qui vit dans une niche au bas
De la montée, et rêve, attendant, solitaire.
Un rayon du ciel triste, un liard de la terre.
Tendant les mains pour l’homme et les joignant pour Dieu.
Je lui criai: — Venez vous réchauffer un peu.
Comment vous nommez-vous? — Il me dit: — Je me nomme
Le pauvre. — Je lui pris la main: — Entrez, brave homme. —
Et je lui fis donner une jatte de lait.
Le vieillard grelottait de froid; il me parlait.
Et je lui répondais, pensif et sans l’entendre.
— Vos habits sont mouillés, dis-je, il faut les étendre
Devant la cheminée. — Il s’approcha du feu.
Son manteau, tout mangé des vers, et jadis bleu,
Étalé largement sur la chaude fournaise.
Piqué de mille trous par la lueur de braise,
Couvrait l’âtre, et semblait un ciel noir étoilé.
Et, pendant qu’il séchait ce haillon désolé
D’où ruisselait la pluie et l’eau des fondrières,
Je songeais que cet homme était plein de prières.
Et je regardais, sourd à ce que nous disions.
Sa bure où je voyais des constellations.
Một ông già khốn khổ đi ngang qua trong gió, tuyết
Tôi gõ kính, ông dừng lại
Trước cửa nhà tôi, rộng mở ân cần
Nông dân đi chợ tỉnh đang lũ lượt về thôn
Ngồi xổm trên yên những chú lừaddungr đỉnh
Ông già ấy ở túp lều cuối dốc
Sống mơ ước, đợi chờ, cô độc
Một đồng tiền nơi mặt đất, một tia sáng nơi trời buồn
Chìa tay xin người và chắp tay cầu Chúa
Tôi gọi: – Cụ ơi, vào đây sưởi đã
Tên cụ là gì? – Cụ trả lời:
– Tôi là Kẻ khó. – Vào đi đã, cụ ơi!
Dắt tay cụ, tôi đưa mời bát sữa
Ông lão rét run; còn tôi thì tư lự
Tai nghe chẳng rõ, nhưng vẫn chuyện trò
– Áo ướt sũng, cụ ơi, giăng trước lò sưởi cho khô
Cụ bước lại gần lửa rực
Chiếc áo khoác, gián ăn, màu thanh thiên đã bạc
Trải rộng, chùm lên lò than
Đốm lửa soi qua lỗ chỗ muôn ngàn
Giống khoảng trời đen đầy sao lấp lánh
Trong lúc cụ hong manh áo nghèo cũ rách
Đẫm nước mưa và lấm đầy bùn
Tôi tưởng chừng như cụ đang tĩnh tâm cầu nguyện
Và chẳng để tai nghe những câu trò chuyện
Tôi nhìn tấm áo vải thô với những chòm sao
Nguồn: Victo Hugo, NXB Giáo dục, 1978
Thi sĩ về thôn quê Le poëte s’en va dans les champs
Le poëte s’en va dans les champs
Le poëte s’en va dans les champs; il admire.
Il adore; il écoute en lui-même une lyre;
Et le voyant venir, les fleurs, toutes les fleurs.
Celles qui des rubis font pâlir les couleurs.
Celles qui des paons même éclipseraient les queues.
Les petites fleurs d’or, les petites fleurs bleues.
Prennent, pour l’accueillir agitant leurs bouquets.
De petits airs penchés ou de grands airs coquets,
Et, familièrement, car cela sied aux belles:
— Tiens! c’est notre amoureux qui passe! disent-elles.
Et, pleins de jour et d’ombre et de confuses voix.
Les grands arbres profonds qui vivent dans les bois,
Tous ces vieillards, les ifs, les tilleuls, les érables.
Les saules tout ridés, les chênes vénérables,
L’orme au branchage noir, de mousse appesanti.
Comme les ulémas quand paraît le muphti;
Lui font de grands saints et courbent jusqu’à terre
Leurs têtes de feuillée et leurs barbes de lierre.
Contemplent de son front la sereine lueur.
Et murmurent tout bas: C’est lui! c’est le rêveur!
Thi sĩ về thôn quê: chàng ngắm nhìn, chiêm ngưỡng
Lắng nghe trong lòng mình có tiếng tơ rung
Các nàng hoa vừa thoáng bóng trông
Những bông hoa làm nhạt màu ngọc thắm
Những bông hoa đuôi công còn thua kém
Những bông vàng xinh xinh, những bông xanh xinh xinh
Tất cả làm duyên, vẫy các cụm rung rinh
Nhí nhảnh tươi cười hoặc thẹn thò bẽn lẽn
Và nói bỡn, người đẹp thường hay nói bỡn:
– Tinh nhân của ta đã đến rồi kia!
Những bô lão thâm trầm sống trong rừng cây
Trò chuyện rì rào, đầy bóng râm, đầy ánh nắng
Những cây phong, cây tùng, cây trắc
Cây sồi đạo mạo, cây liễu nhăn nheo
Cây du cành đen trĩu nặng những rêu
Như các sinh đồ khi gặp nhà đạo sĩ
Đều cung kính vái chào, cong người chấm đất
Mái tóc lá và bộ râu dây trường xuân
Ngắm ánh sáng trong trẻo trên vầng trán thi nhân
Và thầm thì: Ông ta đấy! con người mơ mông!
Thơ anh rời trang giấy Mes vers fuiraient, doux et frêles
Mes vers fuiraient, doux et frêles
Mes vers fuiraient, doux et frêles,
Vers votre jardin si beau,
Si mes vers avaient des ailes,
Des ailes comme l’oiseau.
Il voleraient, étincelles,
Vers votre foyer qui rit,
Si mes vers avaient des ailes,
Des ailes comme l’esprit.
Près de vous, purs et fidèles,
Ils accourraient nuit et jour,
Si mes vers avaient des ailes,
Des ailes comme l’amour.
Thơ anh rời trang giấy
Bay đến đậu vườn em,
Nếu thơ anh có cánh,
Đôi cánh của con chim.
Thơ anh sẽ che chở
Ngôi nhà em bình yên,
Nếu thơ anh có cánh,
Đôi cánh của nàng tiên.
Thơ anh sẽ chung thuỷ
Bay theo em sớm chiều,
Nếu thơ anh có cánh,
Đôi cánh của tình yêu.
Thuở ấy chúng tôi cùng ở Quand nous habitions tous ensemble
Quand nous habitions tous ensemble
Quand nous habitions tous ensemble
Sur nos collines d’autrefois,
Où l’eau court, où le buisson tremble,
Dans la maison qui touche aux bois,
Elle avait dix ans, et moi trente;
J’étais pour elle l’univers.
Oh! comme l’herbe est odorante
Sous les arbres profonds et verts!
Elle faisait mon sort prospère,
Mon travail léger, mon ciel bleu.
Lorsqu’elle me disait: Mon père,
Tout mon coeur s’écriait: Mon Dieu!
A travers mes songes sans nombre,
J’écoutais son parler joyeux,
Et mon front s’éclairait dans l’ombre
A la lumière de ses yeux.
Elle avait l’air d’une princesse
Quand je la tenais par la main;
Elle cherchait des fleurs sans cesse
Et des pauvres dans le chemin.
Elle donnait comme on dérobe,
En se cachant aux yeux de tous.
Oh! la belle petite robe
Qu’elle avait, vous rappelez-vous?
Le soir, auprès de ma bougie,
Elle jasait à petit bruit,
Tandis qu’à la vitre rougie
Heurtaient les papillons de nuit.
Les anges se miraient en elle.
Que son bonjour était charmant!
Le ciel mettait dans sa prunelle
Ce regard qui jamais ne ment.
Oh! je l’avais, si jeune encore,
Vue apparaître en mon destin!
C’était l’enfant de mon aurore,
Et mon étoile du matin!
Quand la lune claire et sereine
Brillait aux cieux, dans ces beaux mois,
Comme nous allions dans la plaine!
Comme nous courions dans les bois!
Puis, vers la lumière isolée
Étoilant le logis obscur,
Nous revenions par la vallée
En tournant le coin du vieux mur;
Nous revenions, coeurs pleins de flamme,
En parlant des splendeurs du ciel.
Je composais cette jeune âme
Comme l’abeille fait son miel.
Doux ange aux candides pensées,
Elle était gaie en arrivant…
— Toutes ces choses sont passées
Comme l’ombre et comme le vent!
Thuở chúng tôi cùng ở
Trong ngôi nhà ven rừng
Bụi tường vi run run
Đồi xưa, dòng nước uốn
Cháu lên mười, tôi ba mươi tuổi
Tôi là vũ trụ của con tôi
Dưới vòm cây rậm, xanh tươi
Ôi! ngát thơm mùi cỏ!
Chao! tim tôi rộn rã
Khi nghe cháu nói: Cha ơi!
Cháu làm cho đời tôi tươi
Trời tôi xanh, việc tôi thêm nhẹ
Bao đêm tôi mộng mị
Nghe vui giọng cháu bên tai
Ánh mắt cháu sáng ngời
Làm rạng vầng trán tôi sẫm bóng
Cháu như nàng công chúa
Khi tôi dắt đi chơi
Tìm hoa, cháu luôn tay
Và trên đường, tìm kẻ khó
Cháu cho mà như lấy cắp
Giấu giếm không đẻ ai trông
Chao ôi! bạn nhớ không
Chiếc áo xinh cháu mặc?
Bên đèn tôi, mỗi tối
Cháu chuyện khẽ huyên thiên
Trong lúc lũ bướm đêm
Va vào kính đỏ ối
Thiên thấn soi bóng cháu
Ăn nói thật dễ thương!
Trời đặt trong con ngươi
Ánh mắt không lừa dối
Ôi! từ khi tôi rất trẻ
Đã thấy cháu bên mình!
Đứa con của tuổi bình minh
Của tôi, ngôi sao mai lấp lánh
Nhớ những độ trăng đẹp
Trời cao, vằng vặc soi
Đồng quê, cha con dạo chơi!
Trong rừng, cha con chạy nhảy!
Rồi ngoặt góc tường cổ
Dọc thung lũng, quay về
Hướng theo ánh đèn xa
Như một ngôi sao lẻ
Vừa đi vừa hăm hở
Trò chuyện về đêm trăng
Tâm hồn cháu, tôi chăm
Như con ong gây mật
Thiên thần thơ ngây, hiền dịu
Cháu về đến nhà, rất vui…
Tất cả đã qua rồi
Như mây bay gió thổi
Tôi đã đến, đã thấy, đã sống Veni, vidi, vixi
Veni, vidi, vixi
J’ai bien assez vécu, puisque dans mes douleurs
Je marche sans trouver de bras qui me secourent,
Puisque je ris à peine aux enfants qui m’entourent,
Puisque je ne suis plus réjoui par les fleurs;
Puisqu’au printemps, quand Dieu met la nature en fête,
J’assiste, esprit sans joie, à ce splendide amour;
Puisque je suis à l’heure où l’homme fuit le jour,
Hélas! et sent de tout la tristesse secrète;
Puisque l’espoir serein de mon âme est vaincu;
Puisqu’en cette saison des parfums et des roses,
Ô ma fille! j’aspire à l’ombre où tu reposes,
Puisque mon cœur est mort, j’ai bien assez vécu.
Je n’ai pas refusé ma tâche sur la terre.
Mon sillon? Le voilà. Ma gerbe? La voici.
J’ai vécu souriant, toujours plus adouci,
Debout, mais incliné du côté du mystère.
J’ai fait ce que j’ai pu; j’ai servi, j’ai veillé,
Et j’ai vu bien souvent qu’on riait de ma peine.
Je me suis étonné d’être un objet de haine,
Ayant beaucoup souffert et beaucoup travaillé.
Dans ce bagne terrestre où ne s’ouvre aucune aile,
Sans me plaindre, saignant, et tombant sur les mains,
Morne, épuisé, raillé par les forçats humains,
J’ai porté mon chaînon de la chaîne éternelle.
Maintenant, mon regard ne s’ouvre qu’à demi;
Je ne me tourne plus même quand on me nomme;
Je suis plein de stupeur et d’ennui, comme un homme
Qui se lève avant l’aube et qui n’a pas dormi.
Je ne daigne plus même, en ma sombre paresse,
Répondre à l’envieux dont la bouche me nuit.
Ô seigneur! ouvrez-moi les portes de la nuit,
Afin que je m’en aille et que je disparaisse!
11 tháng tư 1848
Tôi sống thế vừa rồi, bởi trong nỗi đau thương
Bước trên đường không một bàn tay nâng đỡ
Bởi giữa các trẻ quây quần, tôi không còn hớn hở
Bởi lòng tôi thôi xúc động bởi hoa hương
Bởi khi xuân về thiên nhiên mở hội
Tôi ngắm nhìn niềm yêu rạng rỡ, chẳng hề vui
Bởi tôi đến giờ mà con người bước về đêm tối
Và cảm nỗi buồn sâu của tất cả trên đời
Bởi hi vọng trong lòng tôi đã tắt
Bởi giữa mùa hương, thơm ngát hoa hồng
Hỡi con yêu, bố muốn theo con về bóng đêm dưới đất
Bởi lòng tôi chết rồi, sống nữa cũng bằng không
Tôi không từ nhiệm vụ của tôi trên trần thế
Đường cày của tôi kia, bó lúa của tôi đây
Tôi đã sống tươi cười, nhưng phía đời huyền bí
Tôi dần nghiêng, lòng dịu êm theo tháng theo ngày
Tôi đã làm hết lòng, đã thức khuya, phục vụ
Mà thường khi thiên hạ mỉa mai cười
Công khó nhọc, bị oán thù nữa chứ
Chỉ bởi làm lụng nhiều, và đau khổ không nguôi
Trong tù ngục trần gian, không cánh chim xoè mở
Không than van, tim chảy máu, ngã gục tay tôi
Kiệt sức buồn đau, bị những tù nhân chế nhạo
Tôi đã mang chiếc xích con trong xích lớn ngàn đời
Bây giờ đứng trước đời chỉ mở nhìn nửa mắt
Ai gọi tên, chẳng buồn ngoảnh quay lưng
Tôi thẫn thờ, buồn chán, như ai kia mất ngủ
Thức dậy trước bình minh, lòng uể oải hơi sương
Lòng lười biếng, chẳng đoái nhìn lại nữa
Kẻ ghen tài mà miệng rắn phun tôi
Hỡi Thượng đế! Đêm dài xin mở cửa
Cho tôi đi, cho tôi biến cho rồi!Tôi sống thế vừa rồi, bởi trong nỗi đau thương
Bước trên đường không một bàn tay nâng đỡ
Bởi giữa các trẻ quây quần, tôi không còn hớn hở
Bởi lòng tôi thôi xúc động bởi hoa hương
Bởi khi xuân về thiên nhiên mở hội
Tôi ngắm nhìn niềm yêu rạng rỡ, chẳng hề vui
Bởi tôi đến giờ mà con người bước về đêm tối
Và cảm nỗi buồn sâu của tất cả trên đời
Bởi hi vọng trong lòng tôi đã tắt
Bởi giữa mùa hương, thơm ngát hoa hồng
Hỡi con yêu, bố muốn theo con về bóng đêm dưới đất
Bởi lòng tôi chết rồi, sống nữa cũng bằng không
Tôi không từ nhiệm vụ của tôi trên trần thế
Đường cày của tôi kia, bó lúa của tôi đây
Tôi đã sống tươi cười, nhưng phía đời huyền bí
Tôi dần nghiêng, lòng dịu êm theo tháng theo ngày
Tôi đã làm hết lòng, đã thức khuya, phục vụ
Mà thường khi thiên hạ mỉa mai cười
Công khó nhọc, bị oán thù nữa chứ
Chỉ bởi làm lụng nhiều, và đau khổ không nguôi
Trong tù ngục trần gian, không cánh chim xoè mở
Không than van, tim chảy máu, ngã gục tay tôi
Kiệt sức buồn đau, bị những tù nhân chế nhạo
Tôi đã mang chiếc xích con trong xích lớn ngàn đời
Bây giờ đứng trước đời chỉ mở nhìn nửa mắt
Ai gọi tên, chẳng buồn ngoảnh quay lưng
Tôi thẫn thờ, buồn chán, như ai kia mất ngủ
Thức dậy trước bình minh, lòng uể oải hơi sương
Lòng lười biếng, chẳng đoái nhìn lại nữa
Kẻ ghen tài mà miệng rắn phun tôi
Hỡi Thượng đế! Đêm dài xin mở cửa
Cho tôi đi, cho tôi biến cho rồi!
Tôn giáo Religio
Religio
L’ombre venait; le soir tombait, calme et terrible.
Hermann me dit: — Quelle est ta foi, quelle est ta bible?
Parle. Es-tu ton propre géant?
Si tes vers ne sont pas de vains flocons d’écume,
Si ta strophe n’est pas un tison noir qui fume
Sur le tas de cendre Néant,
Si tu n’es pas une âme en l’abîme engloutie,
Quel est donc ton ciboire et ton eucharistie?
Quelle est donc la source où tu bois?
Je me taisais; il dit: — Songeur qui civilises,
Pourquoi ne vas-tu pas prier dans les églises? —
Nous marchions tous deux dans les bois.
Et je lui dis: — Je prie. — Hermann dit: — Dans quel temple?
Quel est le célébrant que ton âme contemple,
Et l’autel qu’elle réfléchit?
Devant quel confesseur la fais-tu comparaître?
— L’église, c’est l’azur, lui dis-je ; et quant au prêtre… —
En ce moment le ciel blanchit.
La lune à l’horizon montait, hostie énorme;
Tout avait le frisson, le pin, le cèdre et l’orme,
Le loup, et l’aigle, et l’alcyon;
Lui montrant l’astre d’or sur la terre obscurcie,
Je lui dis: — Courbe-toi. Dieu lui-même officie,
Et voici l’élévation.
Màn đêm buông lặng yên và khủng khiếp
Bỗng Hermann hỏi: Ngươi theo tín ngưỡng và sách kinh nào xin cho biết?
Nói đi. Phải chăng ngươi chỉ tự suy tôn?
Nếu vần thơ ngươi không là đám bọt mọt hèn
Nếu đoạn thơ ngươi chẳng là than hồng nhả khói đen
Trên cát bụi hư không
Nếu ngươi chẳng là hồn sa ngục thất
Xin cho biết bình thờ và lễ ban thánh chất
Và ngươi uống dòng suối nào?
Tôi lặng im; Y nói: – Kẻ mơ màng truyền bá văn minh
Sao không tới nhà thờ để dọn mình?
Tôi nói: Hai ta từng đi dưới rừng cao
Rồi tiếp: – Ta cầu nguyện, Hermann: – Ở điều chi?
Ai chủ lễ cho hồn sầu bi
Và hồn ngươi phản ánh bàn thờ gì?
Ai là linh mục giúp ngươi xưng tội?
Tôi nói: – Thiên thanh là nhà thờ; còn thày tu, xin nói
Lúc ấy trời sáng chói
Trăng mọc chân trời như bánh thánh khổng lồ
Tất cả rét run, thông, bá hương, cây du
Chim lành, đại bàng, và chói sói
Tay chỉ cho y trăng vàng trên đất tối
Tôi nói: – Hãy nghiêng mình. Chúa đích thân làm lễ hội
Đây đỉnh cao vời vợi
Trên sườn đất… Une terre au flanc…
Une terre au flanc…
Une terre au flanc maigre, âpre, avare, inclément
Où les vivants pensifs travaillent tristement,
Et qui donne à regret à cette race humaine
Un peu de pain pour tant de labeur et de peine;
Des hommes durs, éclos sur ces sillons ingrats;
Des cités d’où s’en vont, en se tordant les bras,
La charité, la paix, la foi, soeurs vénérables;
L’orgueil chez les puissants et chez les misérables;
La haine au coeur de tous; la mort, spectre sans yeux,
Frappant sur les meilleurs des coups mystérieux;
Sur tous les hauts sommets des brumes répandues;
Deux vierges, la justice et la pudeur, vendues;
Toutes les passions engendrant tous les mots;
Des forêts abritant des loups sous leurs rameaux;
Là le désert torride, ici les froids polaires;
Des océans émus de subites colères,
Pleins de mâts frissonnants qui sombrent dans la nuit;
Des continents couverts de fumée et de bruit,
Où, deux torches aux mains, rugit la guerre infâme,
Où toujours quelque part fume une ville en flamme,
Où se heurtent sanglants les peuples furieux; —
Et que tout cela fasse un astre dans les cieux!
Trên sườn đất keo kiệt, gồ ghề, khắc nghiệt, bạc màu
Người sống ưu tư lao động buồn rầu
Tiếc rẻ, đất chỉ cho loài người lam lũ
Quá ít lương ăn, so với công phu cuốc bẫm cày sâu
Con người cứng rắn, sinh trên luống cày bạc bẽo
Lòng từ thiện, niềm tin, cảnh yên bình tàn héo
Như chị em khả kính nắm tay nhau
Lũ lượt bỏ đô thành trốn mau
Niềm kiêu hãng nơi người cùng khổ và bọn sang giàu
Lòng thù ghét trong tim mọi người, cái chết, bóng ma không mất
Đánh những đòn huyền bí vào người xuất sắc
Sương mù phủ kín mọi đỉnh non cao
Công lý và phẩm tiết, hai trinh nữ, bị bán rao
Mọi thứ đam mê gây ra mọi điều tai hoạ
Những rừng xanh che sói dữ dưới cành lan
Đây Bắc cực giá lạnh, kia sa mạc nóng tựa lò than
Những đại dương nổi sung đột ngột
Những lục địa ồn ào và phủ khói
Cầm hai đuốc sáng trong tay, Thần chiến tranh ghê rợn thét tràn
Đâu đó, luôn luôn có thành phố cháy ra than
Những dân tộc giận hờn xung đột nhau, máu đổ
Vậy mà tất cả tạo trong khoảnh xanh một vì tinh tú!
Trời lạnh Il fait froid
Il fait froid
L’hiver blanchit le dur chemin.
Tes jours aux méchants sont en proie.
La bise mord ta douce main;
La haine souffle sur ta joie.
La neige emplit le noir sillon.
La lumière est diminuée… —
Ferme ta porte à l’aquilon!
Ferme ta vitre à la nuée!
Et puis laisse ton coeur ouvert!
Le coeur, c’est la sainte fenêtre.
Le soleil de brume est couvert;
Mais Dieu va rayonner peut-être!
Doute du bonheur, fruit mortel;
Doute de l’homme plein d’envie;
Doute du prêtre et de l’autel;
Mais crois à l’amour, ô ma vie!
Crois à l’amour, toujours entier,
Toujours brillant sous tous les voiles!
A l’amour, tison du foyer!
A l’amour rayon des étoiles!
Aime et ne désespère pas,
Dans ton âme où parfois je passe,
Où mes vers chuchotent tout bas,
Laisse chaque chose à sa place.
La fidélité sans ennui,
La paix des vertus élevées,
Et l’indulgence pour autrui,
Éponge des fautes lavées.
Dans ta pensée où tout est beau,
Que rien ne tombe ou ne recule.
Fais de ton amour ton flambeau.
On s’éclaire de ce qui brûle.
A ces démons d’inimitié,
Oppose ta douceur sereine,
Et reverse-leur en pitié
Tout ce qu’ils t’ont vomi de haine.
La haine, c’est l’hiver du coeur.
Plains-les! mais garde ton courage.
Garde ton sourire vainqueur;
Bel arc-en-ciel, sors de l’orage!
Garde ton amour éternel.
L’hiver, l’astre éteint-il sa flamme?
Dieu ne retire rien du ciel,
Ne retire rien de ton âme!
Đông trắng đường gập ghềnh
Kẻ ác rình mệnh bạn
Gió buốt bàn tay hiền
Niềm vui nhường thù hận
Tuyết phủ luống cày đen
Ánh sáng nay giảm bớt
Đóng cửa chặn gió bấc
Cài then chống mây lan
Rồi để tim hé mở
Trái tim, cửa thiêng liêng
Trời đầy sương lam phủ
Dường Chúa sắp ánh lên
Đừng tin hạnh phúc hiểm
Hãy nghi kẻ ghét ghen
Hãy nghi thày tu rởm
Nhưng tin tình yêu bền
Tin tình yêu vạn kiếp
Lấp lánh dưới mạng che
Tặng tình yêu lửa chói
Tặng tình yêu sao Khuê
Hãy yêu đừng thất vọng
Đôi lần qua tim bạn
Thơ tôi nói thầm thì
Đừng bối rối một ly
Lòng chung thuỷ tuyệt vời
Đức hạnh luôn cao cả
Khoan dung với mọi người
Khiến tội tình mau xoá
Ý nghĩ muôn kiều diễm
Không gì làm phôi pha
Tình yêu như đuốc hiếm
Ta đốt lên soi ta
Chống loài quỷ hận thù
Ta dịu hiền thanh thản
Lấy tình thương ngàn thu
Đối âm mưu thủ đoạn
Thù hận là mùa đông
Ta thương, nhưng can đảm
Giữ nụ cười chiến thắng
Thoát giông, hỡi cầu vồng
Hãy giữ tình yêu mãi
Đông vẫn rực trời sao
Chúa giữ trời không đổi
Hãy giữ hồn thanh cao
Trên đây là 30 bài thơ trong tập thơ Chiêm ngưỡng Les contemplations (1856) của nhà văn Victor Hugo. Những bài thơ đều có bản dịch tiếng Việt. Chúc các bạn độc giả có những giây phút cảm nhận thơ Victor Hugo thú vị và diệu kì nhất.
Xem tiếp: Victor Hugo – Với tập thơ Truyền thuyết những thế kỷ La légende des siècles (1859)
Theo Thuvientho.com
